Tilpasning i Karpatene

Verknader & amp; Sårbarheiter

Klimavariasjonen vil mest sannsynleg auke. Regionens høge sårbarheit for klimaendringar presenteres nedanfor for seks sektorar: Vassressursar, skogbruk, våtmarker, gressletter, landbruk og turisme. Denne delen presenterer kort observasjonar og scenari for klimaendringar i Karpatene-regionen og er basert på resultata av dei tidlegare nemnde forskingsprosjekta.

Observasjonar og prognosar

Endringar i temperatur

Endringar i nedbør og vassressursar

CARPATCLIM-prosjektet

Sektoreffektar og sårbarheiter

Verknader på økosystema

Klimaendringanes påverknad på skogøkosystema er avhengig av skogtype, høgde over havet og artssamansetning. Nyleg har skogskadane i Karpatene auka. Vindskadar etterfølgd av insekt skadedyr utbrot, utbrot av defoliating insektar samt effekten av tørke har vorte observert å kompromittarar stabiliteten i Karpatene skog økosystemar og berekrafta i skog økosystemtenester. Endringar i nedbør og temperaturmønster vil føre til tap av skogens biologiske mangfald. Ettersom dei fleste skogane i Karpatene forvaltes, vil talet på forventa endringar i stor grad avhenge av skogforvalting og menneskeleg støtte til ibuande tilpasningsmekanismar.

Ein auke i tørkeforholda vil føre til ein nedgang i bøkeskog. I lågare høgder når tørke blir den avgrensande faktoren eik er meir konkurransedyktig enn bøk og vil gradvis erstatte bøk. Sårbarheita for klimaendringar i bøkeskog reknast som moderat til høg. Ein auke i temperaturen kan vera gunstig for bøkvekst der nedbør er tilstrekkeleg og ved øvre høgdegrense for bøk; ved øvre høgdegrense, men ein auke i stormhendingar kan forårsaka aukande skade. Tørketolerante sessile eikeskogar vil sannsynlegvis auke i deira omfang i område med landforlating. Sårbarheita for klimaendringar er moderat. Artar er generelt tilpassa tørrare forhold; Auka tørkestress aukar sårbarheita for skade på insektar (t.d. eikeprosesjonsmøll) og patogen (t.d. rotnedgang). Utvida tørke kan vera problematisk for nokre artar.

Spruce må betraktast som svært sårbare artar. Klimaendringane vil sannsynlegvis skape eit ytterlegare press på nedgangen i granpopulasjonen, bortsett frå i dei høgaste høgdene der gran forekommer naturleg.

Verknader på våtmarker

Dei karpatiske våtmarkene er svært kjenslevare for både naturleg og menneskeskapt trykk. Dei mest sannsynlege konsekvensane knytte til overflatevassressursar vil omfatte hyppigare flaum, lengre tørkeperiodar, ein auke i vasstemperaturen, noko som igjen indirekte vil bidra til forverra vasskvalitet, begrensning av grunnvassoppladning, spreiing av invasive artar, fråkopling av funksjonelle habitatar, samt skade den generelle elveintegriteten. Nedgangen i nedbør i den sørlege delen vil føre til mindre vatn tilgjengeleg for våtmarkene i dette området og kan føre til uttørking og tap av våtmarksrelatert biologisk mangfald. Anslag for gjennomsnittleg vasstemperatur om sommaren når ein auke på 4 °C eller høgare, noko som forventast å ha bestemte verknader på akvatiske økosystemar i form av ein nedgang i temperaturintolerante og oksygenintolerante artar, algarblomstrar, etc. Dei hyppigare forventa ekstreme høge verdiane for vasstemperatur påverkar vasslevande biota direkte ved å overskride artens termiske toleranse, samt indirekte gjennom forverring av oksygenforhold.

Redusert snødekke, kraftig regn forårsaka av auka klimavariabilitet og endringar i nedbørsmønster forventast å endre elvedynamikken og auke risikoen for flaum. Dei mest sårbare våtmarksområda er torvmyrer; Mindre vatn betyr at desse vil forsvinne.

Påverknad på gressletter

Karpatiske gressletter er blant dei rikaste gressletter biotopar i Europa. Under dei siste tilhøva har styringsregime meir innverknad på grasletter i Karpatene enn klimaendringar, men desse regima påverkar responsevna til grasletter til klimaendringar. Temperaturaukar, meir ekstrem tørke og flaum, jorderosjon og ei oppadgåande skiftande trelinje kombinert med forlating av desse graslettene forventast alle å redusere gresslettkvalitet og dekning, noko som fører til habitatfragmentering og tap av artar.

Grasletter vil bli negativt påverka av klatretrelinja. Klimaendringane har resultert i varmare sommartemperaturar over Karpatene, som er spesielt gunstige for tre i øvre høgder. Frå dei tidlege tiåra til slutten av det 20. århundre har det vorte observert ein nedgang i fjellmarksområde og stiging av trelinjer, hovudsakleg av bartre i øvre høgder. Endringar i artssamansetninga skjer snarare på grunn av utsjånaden til "nye" artar enn fordi "originale" grasartar er intolerante overfor klimaendringar. Etter kvart som endringane held fram, kan artsmangfaldet bli høgare i dei første åra (når dei "gamle" og "nye" artane er til stades), men då reduserast det etter kvart som dei nye artane overtek habitata. Produktiviteten følgjer sannsynlegvis det same mønsteret.

Verknader på skogbruket

Dei negative konsekvensane av klimaendringane kan føre til tap av kvalitet og kvantitet på råstoffet til treindustrien i regionen, samt forringing av andre skogfunksjonar som er nemnde ovanfor. Ytterlegare negative verknader av klimaendringar på skog inkluderer tørke som fører til auka vassstress, noko som igjen resulterer i reduserte naturlege og økonomiske utbytte av naturlege vekstskogssystemer (bøk, agnbøk-eik, eikelundar). I tillegg til negative konsekvensar, kan klimaendringar òg bidra til auka skogproduksjon under spesielle omstende. Aukande gjennomsnittstemperatur kombinert med auka CO2-konsentrasjon aukar fotosyntesen i dei fleste tempererte treslag. Dette skjer imidlertid berre viss vassforsyning, lys og næringstilførsel ikkje framstår som ein avgrensande faktor. Aukande temperaturar og høgare førekomst av tørke vil føre til endringar i artssamansetninga, spesielt i lågare høgder mot meir tørkebestandige treslag. Hyppigare og auka tørkestress kan auke skadedyr og patoga skadar, samt skade frå brann. Tregrensa vil bevege seg oppover, og førekomsten av artar vil migrere oppover og nordover.

Nokre artar og samfunn kan kollapse som følgje av desse skifta, spesielt der tilkopling og økologiske korridorar er avgrensa. Spesielt sårbare artar inkluderer gran i lågare høgder, bøk, løn, eik og kalk. Auka jorderosjon vil auke risikoen for skred i lågare fjellområde. Generelt er dei lågareliggande skogane, hovudsakleg i Sør-Slovakia, Ungarn, Romania og Serbia, spesielt utsett for tørke og temperaturstiging. Den ukrainske Karpatene og den polske delen av Ytre Aust Karpatene vart vurdert til moderat til låg sårbarheit.

Verknader på landbruket

Eit varmare klima kan føre til ein auke i det nordlege området over kva for avlingar som soya og solsikker kan dyrkast, og potensielle aukar i utbyttet frå den lengre vekstsesongen kan forventast. Jordbruk kan bli mogleg i høgareliggande område. I enkelte delar av Karpatene vil mais- og kveiteavlingane av dagens sortar avta, medan andre stader kan avlingane av solsikke og soya auke på grunn av høgare temperaturar og migrasjon av desse avlinganes nordlege grense. På same måte forventast vinterkveite å auke. Generelt vil eit skifte i løpet av våren planting mot vinteravlingar vere mogleg. Dessverre er sårbarheit for skadedyr spådd å stige, og redusert produktivitet forventast òg som følgje av jorderosjon, grunnvassuttømming og ekstreme vêrforhold.

Påverknad på turismen

Turismen vil få både positive og negative konsekvensar av klimaendringane. Økoturisme, sommarturisme, helseturisme og yrkesturisme kan påverkast positivt av klimaendringar. Stigande temperaturar om sommaren både i Karpatene og andre stader, til dømes Middelhavet, kan bringe flere turistar til fjella for behagelege temperaturar. På den andre sida vil høva for vintersport bli meir avgrensa. Framskrivingar av snøens varigheit og djupne indikerer betydelege endringar for dei komande 50 åra. Men ettersom turismen i Karpatene for tida er svært variert, er berre ein liten del av dei vitjande avhengige av snøtilgjengelegheita.