4.2 Gjennomføre ein nytte-kostnadsanalyse av tilpasningstiltak

4.2 Gjennomføre ein nytte-kostnadsanalyse av tilpasningstiltak

Analysen av kostnadar og fordelar kan i betydeleg grad hjelpe beslutningstakarar med å utarbeida den beste strategien for å bruke knappe økonomiske ressursar for den mest effektive tilpasningsmetoden og bidra til å prioritere og tidsresiliensinvesteringar. Kostnads-nytte-vurderingar brukast ofte av styresmakter og organisasjonar i privat sektor for å vurdere om ei gitt handling eller investering er ynskjeleg. Analysen kan bidra til å føreseie om nytten av eit tiltak veg opp kostnadene og i forhold til andre alternativ (dvs. det gjer det mogleg å rangere alternative tiltak i forhold til kost/nytte-forholdet).

Kostnadane ved å planleggje, førebu, leggje til rette for og setje i verk tilpasningstiltak, inkludert overgangskostnader (IPCC), og fordelane er dei unngåtte skadekostnadane eller dei påløpte fordelane etter vedtakinga og implementeringa av tilpasningstiltak (IPCC). Fordi nesten ingen tilpasningstiltak fullt ut kan eliminere verknadene av klimaendringane og den tilhøyrande risikoen, må òg kostnadene ved restrisikoen (dei gjenverande verknadene etter gjennomføringa av tilpasningstiltaket) rekneskapsførast.

Vurdere kostnadar og fordelar av tilpasningsalternativar kan foretas meir snevert vurderer finansielle budsjettkostnader og fordelar berre eller meir omfattande vurderer breiare kostnadar og fordelar for den lokale økonomien. I tillegg kan sosiale og miljømessige kostnadar og fordelar òg inngå i nytte-kostnadsvurderingar. Det er særleg viktig å ta med ikkje-marknadsmessige kostnadar og fordelar i vurderingane av tilpasningsalternativar for realistisk å ta omsyn til heile spekteret av fordelar og kostnadar, sjølv om dei er vanskelegare å uttrykkje i pengeverdi.

Eit sett med tilnærmingar for å verdsetja kostnadene og fordelane ved tilpasningsalternativar eksisterer. Tre vanlege metodar er:

• Kost-nytte-analyse (CBA)
• Kostnadseffektivitetsanalyse (CEA)
• Multikriterieanalyse (MCA)

Generelt inneheld ein CBA følgjande trinn:

1. Definer tilpasningsmålet og identifisar tilsvarande tilpasningsalternativar som skal vurderast
2. Definer grunnlinja for å mogleggjere vurderingar som samanliknar scenari "med" og "utan" den spesifikke tilpasningshandlinga
3. Identifisar alle kostnadar og fordelar over ei bestemt tidslinje, generelt levetida til eit tilpasningstiltak eller tidshorisonten for klimapåverknadsscenari
4. Tilordne ein pengeverdi til kostnadene: Kostnadane inkluderer kostnadene for fysiske ressursar som trengst, kostnaden for menneskeleg innsats involvert i alle fasar av eit prosjekt, samt eventuelle kvantifiserbare sosiale, miljømessige eller økonomiske ulemper. Framtidige kostnader diskonterast til dagens verdi ("noverdi") ved bruk av diskonteringsrente.
5. Tilordne ein pengeverdi til fordelane: Kvantifiseringsfordelar kan vera mindre enkle. Det er ofte vanskelegare å føreseie fordelane nøyaktig, spesielt for nye innovative alternativ. For det andre, saman med dei økonomiske fordelane, er det ofte immaterielle eller mjuke fordelar knytte til eit mål. Det er imidlertid flere metodar som tillet kvantifisering — sjå ytterlegare rettleiing i ressursane som er kopla nedanfor. Dei kvantifiserte fordelane må òg diskonterast til dagens verdiar.
6. Samanlikn kostnader og fordeler: Til slutt, samanlikn verdien av kostnadene med verdien av fordelane, og bruk denne analysen til å bestemma handlingsforløpet. For å gjere dette beregner du totale kostnader og totale fordelar, og samanliknar dei to verdiane for å avgjere om fordelane veg opp kostnadene (etablere "netto noverdi" — NPV). Det er òg viktig å vurdere tilbakebetalingstida — kor lang tid det vil ta å nå break-even-punktet der fordelane har tilbakebetalt kostnadene.

Ei begrensning av CBA er at det krev at alle fordelar målast og uttrykkast i monetære termar, som ofte anten er vanskeleg å oppnå eller blir sett på som moralsk tvilsame (til dømes å tildele pengeverdi til menneskeliv eller "diskontere" framtidige fordelar). Dei to andre metodane, CEA og MCA, kan brukast til å overvinne nokre av desse problema.

Kostnadseffektivitetsanalyse (CEA) brukast til å bestemme den minst kostbare måten å oppnå spesifikke tilpasningsmål på. Medan kostnadene ved tiltaka må bereknast i monetære termar, kan fordelane uttrykkast i alle andre kvantifiserte tiltak, som kan samanliknast med målverdien. Til dømes, viss målet er å redusere få varmerelaterte dødsfall, vil kvart alternativ bli vurdert på deira potensial for å redusere varmerelaterte dødelegheit (antal dødsfall unngått og prosentvis reduksjon i forhold til grunnlinja), som deretter samanliknast kostnadene. CEA utelèt vanlegvis omsynet til sosiale aspektar, gjennomføringshøve eller medfordelar, som må vurderast parallelt.

Ressursar og informasjon om ytterlegare metodar og verktøy er gjevne nedanfor.

Multikriterieanalyse (MCA) integrerer ulike vurderingskriterium (finansielle og ikkje-finansielle, inntektsgenererte eller uttrykt i andre kvantitative termar) og prioriteringar med omsyn til ulike kriterium (ettersom ulike interessentar kan ha ulike preferansar med omsyn til prosjektutfall, fordelar og verknader i éit felles rammeverk for å kome fram til scoring og relativ rangering av tilpasningsalternativane, som ofte integrerer resultata frå CBA eller CEA. Sjå trinn 4.3 for ytterlegare detaljar om MCA.