Europejski plan przystosowania się do zmiany klimatu

Odporność w nowej polityce UE – w kierunku europejskiego planu przystosowania się do zmiany klimatu

W wytycznych politycznych dla Komisji Europejskiej na lata 2024–2029 przewodnicząca Ursula von der Leyen ogłosiła europejski plan przystosowania się do zmiany klimatu (ECAP), aby wesprzeć państwa członkowskie w planowaniu gotowości i odporności. Komisarz Wopke Hoekstra przejął inicjatywę w pracach nad ECAP, a pakiet polityczny zostanie przedstawiony w drugiej połowie 2026 r.

Odporność na zmianę klimatu i gotowość na nią były już przedmiotem szczególnej uwagi w kilku kluczowych dokumentach dotyczących polityki UE, w tym w kompasie na rzecz konkurencyjności, wizji rolnictwa oraz komunikacie w sprawie kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF).

W kompasie na rzecz konkurencyjności podkreślono, że zmieniający się klimat i ekstremalne zdarzenia pogodowe w coraz większym stopniu zagrażają europejskiemu bezpieczeństwu gospodarczemu. Należy wzmocnić odporność i gotowość poprzez regularne aktualizowanie ocen ryzyka klimatycznego i poprawę odporności infrastruktury krytycznej już na etapie projektowania. Włączenie odporności na zmianę klimatu do planowania urbanistycznego, wdrażanie rozwiązań opartych na zasobach przyrody, rozwój jednostek przyrodniczych i przystosowanie się do zmiany klimatu w rolnictwie przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa żywnościowego również należą do możliwości uniknięcia narażenia łańcuchów dostaw na szwank.

W wizji rolnictwa wzywa się do zapewnienia odpornego rolnictwa wspieranego w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR) po 2027 r. Praktyki i interwencje rolnicze, które dostosowują lokalną produkcję do przyszłych warunków klimatycznych, będą silnie wspierane, a zachęty dla rolników zostaną wzmocnione, aby zmniejszyć ich podatność na zagrożenia i narażenie na nie poprzez przystosowanie się na poziomie gospodarstwa. Narzędzia zarządzania kryzysowego powinny zachęcać rolników do proaktywnego zarządzania ryzykiem, państwa członkowskie powinny pracować nad skutecznymi i dostosowanymi strategiami zarządzania ryzykiem w rolnictwie, a współpraca z instytucjami finansowymi powinna zostać wzmocniona.

W komunikacie w sprawie kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF) uznano, że coraz częstsze i bardziej dramatyczne klęski żywiołowe związane z klimatem mają poważne skutki społeczne i gospodarcze. W świetle ryzyka finansowego, jakie scenariusz zakładający ocieplenie o 3°C może stwarzać dla skumulowanych strat gospodarczych (tj. szacowanych 175 mld EUR, co oznacza około 1,4 % PKB UE), polityki i decyzje inwestycyjne nie mogą pomijać ryzyka klimatycznego. W komunikacie w sprawie WRF uznano zalecenie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczące dostosowania finansowania UE na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu do przyszłych wyzwań.