5.4 Przeciwdziałanie zmianie klimatu poprzez przystosowanie się do niej i łagodzenie jej skutków

5.4 Przeciwdziałanie zmianie klimatu poprzez przystosowanie się do niej i łagodzenie jej skutków

Łagodzenie skutków zmiany klimatu poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz przystosowanie się do zagrożeń związanych ze zmianą klimatu to dwa uzupełniające się podejścia do przeciwdziałania zmianie klimatu. Ponieważ zarówno łagodzenie zmiany klimatu, jak i przystosowanie się do niej dotyczą tej samej przyczyny skutków, muszą one działać w sposób zintegrowany, aby skutecznie osiągnąć swoje odpowiednie cele. Ponadto różne środki przystosowawcze mogą przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i odwrotnie, maksymalizując w ten sposób potencjalne dodatkowe korzyści.

Decyzja o złagodzeniu lub dostosowaniu jest zwykle podejmowana na różnych szczeblach zarządzania i przez różne grupy decydentów. Główna różnica między tymi dwoma obszarami polityki polega na tym, że działania łagodzące przyczyniają się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, podczas gdy działania przystosowawcze przyczyniają się do zwiększenia odporności na skutki zmiany klimatu.  W celu dostosowania tych dwóch elementów zdecydowanie zaleca się, aby zainteresowane strony reprezentujące planowanie i wdrażanie łagodzenia zmiany klimatu były zaangażowane w cykl planowania i wdrażania przystosowania się do zmiany klimatu w celu ciągłego przekazywania informacji zwrotnych i przeprowadzania kontroli krzyżowych (zob. również etap 1.3 i etap 1.6).

Następujące względy mogą być pomocne w określeniu interakcji między łagodzeniem zmiany klimatu a przystosowywaniem się do niej:

• Czy działania przystosowawcze mają wpływ na cele w zakresie łagodzenia zmiany klimatu? Na przykład niektóre środki dostosowawcze mogą wymagać zwiększonego zużycia energii; decyzja o wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych umożliwi mniej negatywnych kompromisów z łagodzeniem skutków.

• Czy działania łagodzące mają wpływ na cele w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu? Na przykład zalesianie mające na celu zwiększenie sekwestracji dwutlenku węgla jako środka łagodzącego w suchym regionie może spowodować większe zapotrzebowanie na ograniczone i zmniejszające się zasoby wodne, ograniczając tym samym potencjał adaptacyjny. Konkurencja o zasoby gruntów może również pojawić się między środkami łagodzącymi i dostosowawczymi. W związku z tym zdecydowanie zaleca się zintegrowane planowanie w celu określenia najkorzystniejszego połączenia środków łagodzących i dostosowawczych.

• Czy istnieją inne procesy, które mają wpływ zarówno na działania łagodzące, jak i przystosowawcze? Mogą to być procesy w różnych obszarach polityki i podejmowania decyzji, które mogą mieć pośredni wpływ zarówno na łagodzenie zmiany klimatu, jak i na przystosowywanie się do niej, np. użytkowanie gruntów i miejskie planowanie przestrzenne, planowanie zasobów wodnych, zarządzanie ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, strategiczne planowanie rozwoju, kwestie budżetowe, projekty infrastrukturalne, polityka zdrowotna i społeczna itp. Uwzględnianie (zob. krok 5.3)kwestii łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej we wszystkich odpowiednich obszarach decyzyjnych ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia spójności między różnymi celami strategicznymi.

• Czy istnieją decyzje, które poprawiają dodatkowe korzyści lub powodują kompromisy między przystosowaniem się do zmiany klimatu a jej łagodzeniem? Mogą to być decyzje, które są bezpośrednio związane zarówno z przystosowaniem się do zmiany klimatu, jak i z łagodzeniem jej skutków, jednak nie uwzględniają wyraźnie dodatkowych korzyści i kompromisów, np. w odniesieniu do alokacji wody między energią wodną a zużyciem konsumpcyjnym, przydziałów budżetowych na działania łagodzące i przystosowawcze, systemów monitorowania obejmujących zarówno przystosowanie się do zmiany klimatu, jak i łagodzenie jej skutków, decyzji dotyczących relacji medialnych, które sprzyjają łagodzeniu zmiany klimatu lub przystosowywaniu się do niej w sposób niezrównoważony. We wszystkich przypadkach, w których podejmowane są decyzje mające bezpośredni wpływ zarówno na przystosowanie się do zmiany klimatu, jak i na jej łagodzenie, zdecydowanie zaleca się ustanowienie mechanizmów wyraźnie uwzględniających interakcje.

Główne sektory miejskie, w których występuje największa synergia między przystosowaniem się do zmiany klimatu a łagodzeniem jej skutków, to planowanie przestrzenne, energetyka oraz budownictwo/budynki (zob. etap 2.3).

Aby odpowiednio uwzględnić te aspekty połączeń międzysystemowych, należy uwzględnić kwestie łagodzenia zmiany klimatu w całym cyklu przystosowania się do zmiany klimatu, przede wszystkim przy określaniu, ocenie i wyborze wariantów przystosowania się do zmiany klimatu (zob. etapy 3 i 4). Opracowana strategia i plan działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu (zob. krok 5.1)powinny również uwzględniać interakcje i synergie z działaniami na rzecz łagodzenia zmiany klimatu.