Tworzenie wytworzonych przez człowieka drgań śnieżnych w celu poprawy sukcesu hodowlanego foki obrączkowej Saimaa
Foka pierścieniowa Saimaa (foca hispida saimensis) jest endemicznym podgatunkiem, reliktem ostatniej epoki lodowcowej, który żyje tylko w Finlandii w rozdrobnionym kompleksie słodkowodnych jezior Saimaa. Obecnie populacja ma tylko około 360 osób, co stanowi zagrożenie dla jej przetrwania. Ta populacja śródlądowa jest zagrożona zróżnicowanymi czynnikami antropogenicznymi, takimi jak przypadkowa śmiertelność przyłowów, utrata siedlisk i zmiana klimatu. Sukces hodowlany foki Saimaa zależy od wystarczającej ilości lodu i pokrywy śnieżnej, ponieważ pieczęć wykopuje swoje jaskinie w drganiach śnieżnych, gdzie rodzi i pielęgnuje szczeniaka. Dlatego globalne ocieplenie stanowi coraz poważniejsze długoterminowe zagrożenie dla tej arktycznej pieczęci. W 2011 r. przyjęto fińską krajową strategię ochrony i plan działania w odniesieniu do foki pierścieniowej Saimaa w celu poprawy stanu ochrony podgatunku.
Projekt LIFE Saimaa Seal, realizowany w latach 2013–2018, promuje ochronę foki Saimaa i dążenie do osiągnięcia właściwego stanu ochrony podgatunku. Projekt realizuje plan działania na rzecz ochrony fok Saimaa, opracowany pod kierownictwem Ministerstwa Środowiska i w ramach szeroko zakrojonej współpracy z kluczowymi zainteresowanymi stronami. Jednym z najważniejszych działań związanych ze zmianą klimatu było stworzenie wywołanych przez człowieka dryfów śnieżnych w zimie 2014-2016 w celu poprawy siedlisk hodowlanych fok w złych warunkach śniegowych.
Opis studium przypadku
Wyzwania
Zmiana klimatu stanowi długoterminowe zagrożenie dla populacji fok Saimaa, ponieważ udana hodowla podgatunku zależy od lodu i pokrywy śnieżnej. Foki rodzą zazwyczaj pojedynczą szczenię w podnóżu kryjówki, która znajduje się przy śniegu uformowanym na linii brzegowej jeziora. Kryjówka zapewnia schronienie przed drapieżnikami i ostrym klimatem, a para-matka używa go w okresie karmienia.
W zimie w dobrych warunkach śnieżnych około 8 % szczeniąt znajduje się martwe w miejscach lęgowych. Jednak łagodna zima i brak śniegu mogą powodować wysoką śmiertelność okołoporodową (tak jak w 2006 i 2007 r., ok. 30 %). Pokrywa śnieżna jeziora Saimaa była wyjątkowo cienka w ostatnich latach. Na przykład w zimie 2014 roku był całkowity brak dryfowanych kopców śnieżnych potrzebnych do kryjówek fok. Sytuację tę można jeszcze bardziej pogorszyć ze względu na globalne ocieplenie i związane z tym zmiany warunków klimatycznych. Ponadto, ze względu na śródlądowe siedlisko jezior, foki Saimaa nie są w stanie przenieść się na bardziej korzystne obszary w odpowiedzi na zmiany klimatu.
Cele
Projekt fok Saimaa ma na celu zmniejszenie głównych zagrożeń dla fok pierścieniowych Saimaa, które zostały zidentyfikowane w strategii ochrony fok Saimaa i planie działania. W szczególności dąży do zmniejszenia ryzyka związanego ze zmianą klimatu, rybołówstwem i zakłóceniami wywołanymi przez człowieka. Wyniki projektu zostaną wykorzystane w aktualizacji strategii ochrony i związanych z nią przepisów.
Jednym z głównych celów projektu jest ułatwienie przystosowania się do zmiany klimatu poprzez gromadzenie sztucznych dryfów śniegu, aby poprawić sukces hodowlany foki Saimaa podczas łagodnych zimy. Inne cele obejmują zmniejszenie śmiertelności przyłowów poprzez opracowanie przyjaznych dla fok metod połowowych, ograniczenie zakłóceń wywołanych przez człowieka, angażowanie ludności lokalnej w działania ochronne i zwiększenie ich świadomości, a także aktualizację wiedzy na temat podstawowych kwestii ekologicznych i potencjalnych zagrożeń dla fok, jako podstawy skutecznej ochrony i monitorowania.
Taktyki adaptacyjne wdrożone w tym przypadku
Rozwiązania
Metoda śnieżna wykonana przez człowieka została opracowana na Uniwersytecie Wschodniej Finlandii. W ramach projektu LIFE Saimaa Seal dokonano jego pełnego wdrożenia jako nowej metody ochrony, aby poprawić przetrwanie szczeniąt w łagodnych zimach, gdy pokrywa śnieżna nie jest wystarczająca dla legowisk.
W okresie zimowym ze złymi warunkami śnieżnymi w latach 2014-2016 w siedlisku lęgowym foki nagromadzono łącznie 519 spowodowanych przez człowieka dryfów śnieżnych. Dryfy odbywały się corocznie w styczniu i na początku lutego. Kształt i rozmiar stworzonych przez człowieka dryfów naśladuje naturalne wiatry dryfujące odśnieżające kopce. Skrzydełka Saimaa znajdują się na lodzie w śniegu na linii brzegowej. Sztuczne śnieżyce stosowano przy użyciu naturalnego śniegu zbieranego w pobliżu miejsca dryfowania za pomocą łopat śnieżnych i pchaczy, a dryfy znajdowały się w pobliżu potencjalnych miejsc kryjówek. Minimalna pokrywa śnieżna na lodzie do wykonania śniegu wynosi około 5 centymetrów. Dokładne wymiary śniegu zależą od lokalizacji i ilości dostępnego śniegu. Jednak dryfy śnieżne powinny być wystarczająco duże dla dużych kryjówek, tj. około 1 m wysokości, 3-6 m szerokości i 8-15 m długości.
Ponad 200 osób brało udział w śnieżnych dryfach, a większość z nich była wolontariuszami. W oparciu o spis śnieżny przeprowadzany corocznie (w latach 2014–2016) w okresie od marca do kwietnia metoda śnieżna spowodowana przez człowieka wydaje się być skutecznym działaniem ochronnym; poinformowani lokalni wolontariusze są dobrze przygotowani do jego wdrożenia. Podczas tych trzech zim większość (> 75 %) sztucznych dryfów śnieżnych była wykorzystywana przez foki jako miejsca lęgowe, a w wyjątkowo łagodnej zimie 2014 r. ponad 90 % obserwowanych szczeniąt urodziło się w tych dryfach. Ze względu na te działania ochronne śmiertelność okołoporodowa pozostawała znacznie niższa w porównaniu z wcześniejszymi zimami przy złych warunkach śnieżnych.
Projekt LIFE Saimaa z fok wdraża również inne środki, które nie odnoszą się bezpośrednio do skutków zmiany klimatu, ale ograniczają śmiertelność fok, a tym samym zwiększają ich odporność również na zmiany klimatu. Bezpieczne dla fok sieci fyke (rodzaj pułapki stosowanej przez profesjonalnych rybaków, okoni i szczupaka) zostały opracowane we współpracy z miejscowymi profesjonalnymi rybakami. Również prawie 300 sieci skrzelowych rybaków rekreacyjnych zostało zastąpionych przez bezpieczne dla fok pułapki (inny rodzaj narzędzi połowowych, mniejszy od sieci fyke używanej głównie przez profesjonalnych rybaków). Celem jest, aby łącznie 500 sieci skrzelowych zostało zastąpionych w trakcie projektu bezpiecznymi dla fok pułapkami rybnymi (a więc do 2018 r.). Ponadto rozdawano za darmo prawie 1500 korków, które sprawiają, że tradycyjne pułapki na ryby są bezpieczne (zapobiegając, że maksymalna szerokość otworu jest szersza niż 15 cm, a tym samym blokuje uszczelki do pułapki). Oprócz tych konkretnych działań rybak rekreacyjny może podpisać dobrowolne zobowiązanie do stosowania bezpiecznych dla fok metod połowowych również poza okresem obowiązywania ograniczeń połowowych. Do tej pory ponad 400 rybaków podpisało zobowiązanie.
Plany zarządzania obszarami Natura 2000 o zasadniczym znaczeniu dla foki pierścieniowej Saimaa zostały przygotowane lub są w przygotowaniu, a na potrzeby ochrony przyrody pozyskano 34 ha gruntów (wyspy) i 670 ha wody. Ponadto podejmowane są również liczne inicjatywy na rzecz podnoszenia świadomości i edukacji.
Przydatność
Przypadek opracowany, wdrożony i częściowo sfinansowany jako środek przystosowania się do zmiany klimatu.
Dodatkowe Szczegóły
Udział zainteresowanych stron
Metsähallitus, Parks & Wildlife Finland odpowiada za większość środków ochrony i monitorowania foki Saimaa. Badania przeprowadzone przez University of Eastern Finland odegrały kluczową rolę w opracowywaniu metody śnieżnej wytwarzanej przez człowieka i uczestniczeniu w corocznych spisach stanów.
Rola wolontariuszy jest również niezwykle ważna zarówno dla wykonywania drgań śnieżnych, jak i dla monitorowania i oceny dynamiki populacji. W ciągu lat doświadczeni lokalni wolontariusze brali udział w corocznych spisach jarmarkowych pieczęci pierścieniowej Saimaa. Ochotnicy znają wymagające warunki pracy w terenie na lodzie i tradycyjne miejsca rozrodu fok pierścieniowych. Projekt LIFE Saimaa fok miał na celu zbudowanie większej sieci wolontariuszy w oparciu o tę początkową grupę kluczowych wolontariuszy, która obejmie cały obszar dystrybucji pieczęci, aby być przygotowanym na ewentualne wyzwania związane z ociepleniem klimatu zimowego. Poza konserwatorami, wolontariuszami byli rybacy rekreacyjni, politycy (lokalni i krajowi), decydenci, lokalni mieszkańcy, mieszkańcy lata oraz członkowie kilku organizacji pozarządowych. Jest to zatem dobry przykład tego, w jaki sposób konkretny akt ochrony może wywołać otwartość i zaangażowanie miejscowej ludności w ochronę i zbliżyć ludzi.
Podczas zimy 2014-2016 potrzebny był ogromny wysiłek, aby zebrać spowodowane przez człowieka dryfy śnieżne z powodu złych warunków śnieżnych nad jeziorem Saimaa. W sumie ponad 200 wolontariuszy umożliwiło taką pracę. Podczas około dwutygodniowej rocznej eksploatacji w 2014 i 2016 r., kiedy to wdrożenie sztucznych dryfów śnieżnych objęło większość części obszaru dystrybucji foki, wolontariusze pracowali łącznie 169 (tj. osiem miesięcy) i 247 (prawie 12 miesięcy) dni ekwiwalentnych w pełnym wymiarze czasu pracy. Oprócz wolontariuszy i Metsähallitus również niektórzy partnerzy współpracy, tacy jak University of Eastern Finland, WWF Finland i lokalne Centra Rozwoju Gospodarczego, Transportu i Środowiska, uczestniczyli w realizacji spowodowanych przez człowieka dryfów śnieżnych w znaczącym wysiłku. Łączna liczba produkowanych przez człowieka śnieżnych dryfów wzrosła w 2014 r. 240 i 211 w 2016 r. Zimą 2015 r. w centralnej części jeziora, gdzie warunki śniegowe były najsłabsze, wzięto pod uwagę 68 spowodowanych przez człowieka dryfów śnieżnych, a także wolontariusze odgrywali wówczas kluczową rolę.
Czynniki sukcesu i czynniki ograniczające
Spowodowane przez człowieka śnieżyce okazały się skutecznym sposobem na zmniejszenie śmiertelności szczeniaków w zimie przy złych warunkach śniegowych. Śmiertelność okołoporodowa wahała się z 8 % do 16 % w ciągu tych trzech zim (2014–2016), kiedy to w ramach działań ochronnych stosowano susze śnieżne spowodowane przez człowieka, podczas gdy śmiertelność okołoporodowa we wcześniejszych łagodnych zimach, przed opracowaniem metody, wynosiła blisko 30 % (np. w 2006 i 2007 r.). Foki zaakceptowały około 75 % sztucznych dryfów śnieżnych, a podczas ostatnich trzech zimy 59 % obserwowanych szczeniąt urodziło się w śnieżnych dryfach stworzonych przez człowieka.
Projekt otrzymał Nagrodę Bioróżnorodności 2013-2014 przyznaną przez Komitet Narodowy Finlandii za IUCN, Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody. Wstępne wyniki wzbudziły również zainteresowanie poza Finlandią, ponieważ przetestowano nowe, proste i innowacyjne rozwiązanie mające na celu złagodzenie negatywnych skutków zmian klimatu dla wysoce zagrożonej populacji.
Jednak metoda śnieżna wykonana przez człowieka jest skuteczna tylko tak długo, jak długo jest dostępny śnieg, a jezioro ma przyległą pokrywę lodową. Już teraz ilość śniegu i/lub lodu była czynnikiem ograniczającym w niektórych obszarach również w przypadku spowodowanych przez człowieka dryfów śnieżnych. W związku z tym rozpoczął się również rozwój i testowanie trwałych sztucznych struktur lęgowych w tym projekcie, aby w przyszłości zapewnić ochronę nowo narodzonych szczeniąt Saimaa.
Koszty i korzyści
Całkowity budżet projektu LIFE Saimaa Seal wynosi 5 261 612 EUR. Z całkowitego budżetu 75 % jest finansowane z unijnego Funduszu Przyrody i Różnorodności Biologicznej LIFE+. Działanie „Poprawa warunków hodowli pieczęci pierścieniowej Saimaa za pomocą sztucznych dryfów śnieżnych” jest jednym z 63 działań w ramach projektu, a koszty tego konkretnego działania wynoszą około 4 % całkowitego budżetu projektu.
Większość (59 %) szczeniąt urodzonych w latach 2014-2016 urodziła się w legowiskach wykonanych w śnieżkach spowodowanych przez człowieka, a śmiertelność okołoporodowa była znacznie niższa w porównaniu z wcześniejszymi zimami ze złymi warunkami śnieżnymi, gdy metoda nie była używana, co podkreśla przydatność i sukces tej techniki (więcej szczegółów odnosi się do sekcji „Sukces i czynniki ograniczające”).
Aspekty Prawne
Plomba okrężna Saimaa posiada status IUCN podgatunku zagrożonego wyginięciem (EN), a w dyrektywie siedliskowej status ten jest gatunkiem wymagającym ścisłej ochrony (dyrektywa Rady 92/43/EWG, załącznik IV). Zgodnie z tym ostatnim, pogorszenie i zniszczenie siedliska, miejsca rozrodu i miejsca odpoczynku ważnego dla przetrwania gatunku (lub podgatunku) objętego ścisłą ochroną jest zabronione. W związku z tym w ramach projektu LIFE uzyskano zezwolenia dla lokalnego Centrum Rozwoju Gospodarczego, Transportu i Środowiska na rozmieszczenie spowodowanych przez człowieka dryfów śnieżnych na stanowiskach fok. Ponadto następujące elementy prawne mają znaczenie dla projektu ochrony fok Saimaa.
Polityka ochrony
Pieczęć pierścieniowa Saimaa została chroniona w 1955 roku dekretem ustawowym opartym na ustawie łowieckiej. W 1993 roku ochrona prawna została przeniesiona do ustawy o ochronie przyrody, a odpowiedzialność za zarządzanie została przekazana Ministerstwu Środowiska, a w praktyce do Parks & Wildlife Finland, która jest agencją publiczną wchodzącą w skład przedsiębiorstwa państwowego Metsähallitus. W 2011 r. przyjęto strategię ochrony i plan działania w odniesieniu do foki pierścieniowej Saimaa, która jest obecnie aktualizowana.
Obszary i programy ochrony
W rejonie jeziora Saimaa utworzenie Parku Narodowego Linnansaari w 1956 r. było istotnym czynnikiem ochrony foki Saimaa (9 600 hektarów, stado zimowe 65-86 fok). Park Narodowy Kolovesi powstał w 1990 roku, a ochrona pieczęci pierścieniowej Saimaa była głównym czynnikiem przyczyniającym się do ochrony obszaru (2 300 ha, aplikacja zimowa. 9-12 pieczęci). Istnieją również prywatne obszary ochrony ustanowione w celu ochrony fok Saimaa.
Fiński National Shoreline Conservation Programme został przyjęty w 1990 roku. Zapewnia również środki ochrony siedlisk hodowlanych foki pierścieniowej Saimaa. W jeziorze Saimaa program obejmuje 92 000 ha (głównie obszary wodne). Większość obszaru dystrybucyjnego fok jest objęta siecią Natura 2000; Obszary Natura 2000 obejmują łącznie 157,426 ha (33,022 ha gruntów, 124 404 ha wody). Odpowiednio program ochrony Shoreline i sieć Natura 2000 obejmują około 70 % i 95 % linii brzegowych, na których znajdują się miejsca przebywania fok. W celu realizacji programu ochrony i celów ochrony sieci Natura 2000 ustanowiono obszary ochrony przyrody oraz obszary nabyte na potrzeby państwa do celów ochrony przyrody. Realizacja sieci Natura 2000 odbywa się również poprzez plany zagospodarowania przestrzennego zgodne z ustawą o użytkowaniu gruntów i budownictwie, ograniczenia połowowe zgodnie z ustawą o rybołówstwie oraz ustanowienie obszarów objętych ograniczeniami na podstawie przepisów regulujących użytkowanie pojazdów silnikowych w terenie.
Ograniczenia połowowe
Na jeziorze Saimaa rybołówstwo jest ograniczone od lat 80. w celu ochrony foki pierścieniowej Saimaa. Zamknięcia połowów i ograniczenia są głównymi środkami ochronnymi dla populacji fok okrężnych, a obszary objęte ograniczeniami wzrosły z 1,5 % do ok. 60 % powierzchni jeziora. Obecnie w rozporządzeniu w sprawie ograniczenia połowów (259/2016) obowiązuje jedno ograniczenie przestrzenne (obejmujące ok. 60 % jeziora) oraz dwa ograniczenia czasowe (wiosna i rok). Wiosną (od 15 kwietnia do 30 czerwca), która jest najbardziej krytycznym okresem dla przetrwania szczenięta, stosowanie sieci skrzelowych jest zabronione. Mając na uwadze, że stosowanie najbardziej śmiercionośnych narzędzi połowowych w odniesieniu do fok (np. pułapek na ryby o otworze szerszym niż 15 cm, sieci skrzelowych o dużej siatce siatkowej, haczyków z rybami i sieciami wielowłóknowymi) jest zakazane przez cały rok. Pomimo powiększenia przestrzennego w 2016 r. zasięg geograficzny dekretu jest nadal mniejszy niż obszar hodowli lub rozmieszczenia foki pierścieniowej Saimaa, zwłaszcza w północnej i południowej części jeziora. Oprócz dekretu wdrażane są również dobrowolne umowy dotyczące ograniczeń połowowych na obszarach wodnych w pobliżu obszaru dekretu (obejmujące 81 km2 we wrześniu 2016 r.). Rekompensata finansowa wypłacana jest właścicielom wody (właścicielom prawa połowowego) za podpisanie umowy dobrowolnego ograniczenia połowów na obszarze dekretu lub pobliskiego obszaru dekretu.
Czas wdrożenia
Sztuczne śnieżyce budowano corocznie (w latach 2014-2016) w krótkim okresie (para tygodni na zimę i przed sezonem rozrodczym). Dryfy zostaną ułożone również w przyszłości, jeśli będą potrzebne ze względu na złe warunki śniegowe.
Okres użytkowania
Susze śnieżne wytwarzane przez człowieka trwają tylko jeden sezon lęgowy i w związku z tym muszą być odbudowane co roku. Metoda śnieżna wytworzona przez człowieka zostanie uwzględniona w puli ustalonych praktyk ochrony pieczęci pierścieniowej Saimaa.
Źródło informacji
Kontakt
Raisa Tiilikainen
Project Manager
Metsähallitus Parks & Wildlife Finland
Tel.: +358 40 754 1449
E-mail: raisa.tiilikainen@metsa.fi
Miina Auttila
miina.auttila@metsa.fi
Strony internetowe
Źródło
Life Environment Programme
Opublikowane w Climate-ADAPT Nov 22 2022 - Ostatnia modyfikacja w Climate-ADAPT Apr 18 2024
Skontaktuj się z nami w przypadku jakichkolwiek innych zapytań na temat tego studium przypadku lub w celu udostępnienia nowego studium przypadku (e -mail climate.adapt@eea.europa.eu )
Słowa kluczowe:
Elementy adaptacyjne:
Sektory:
Wpływ klimatu:
Poziom zarządzania:
Charakterystyka geograficzna:
Europe