Dywersyfikacja upraw i lepsze gospodarowanie glebą w celu przystosowania się do zmiany klimatu w Segowii (Hiszpania)
Sektor rolnictwa jest dotknięty zarówno negatywnymi skutkami zmiany klimatu, jak i przyczynia się do zmiany klimatu poprzez emisje gazów cieplarnianych. Z tego powodu rolnictwo odgrywa kluczową rolę w określaniu skutecznych środków przystosowawczych i łagodzących. W ramach projektu LIFE AgriAdapt ponad 120 gospodarstw pilotażowych testuje zrównoważone środki dostosowawcze w celu zwiększenia odporności gospodarstw na zmianę klimatu, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i poprawy konkurencyjności gospodarstw.
Jeden z tych obszarów pilotażowych znajduje się w Melque de Cercos (Segovia, Hiszpania), w gospodarstwie ekologicznym karmionym deszczem o powierzchni 110 ha użytków rolnych (UAA) (inne studium przypadku zaczerpnięte z AgriAdapt jest dostępne dla Heilbronn w Niemczech). Na tym obszarze średnie roczne opady i temperatura (obliczone w latach 1992-2015) wynoszą odpowiednio 384 mm i 12 °C. Średnia roczna liczba gorących dni (z temperaturami powyżej 30 °C) wynosi 41. Głównymi uprawami w gospodarstwie są sześciorzędowe jęczmień ozimy, wetch paszowy (Vicia monantha),żyto, słonecznik i miękką pszenica ozimą. 5 % UAA jest ugorowanych każdego roku. Gospodarstwo ma lekką glebę piaszczysto-loamiową i nie ma zalanych obszarów, z niskim wskaźnikiem erozji, ponieważ gleba jest uprawiana przez dłuto. Prowadzi praktyki rolnictwa ekologicznego zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 889/2008. Uprawiane działki są małe, a niektóre stykają się z roślinnością półsuchą.
Główne wyzwania związane ze zmianą klimatu dotykające gospodarstwo to ekstremalne temperatury i fale upałów, susze, pustynnienie i degradacja gleby, częstsze ataki szkodników i chorób oraz utrata różnorodności biologicznej ze względu na coraz bardziej ekstremalne warunki. W gospodarstwie rolnym wdrożono szereg środków w zakresie zrównoważonej adaptacji w celu sprostania skutkom zmiany klimatu, w tym: uprawa lokalnych odmian upraw wykazujących większą odporność na czynniki stresu klimatycznego, poprawę płodozmianu upraw, uprawę powiązanych roślin strączkowych i zbóż w roślinach pastewnych oraz dostosowanie daty siewu w celu uniknięcia okresów wysokiego ryzyka klimatycznego. Ponadto rolnicy opuszczają ściernisko, aby uniknąć gołej gleby i częściej (co dwa lata) stosować obornik w celu zwiększenia ilości materii organicznej w glebie. Utworzono również wielofunkcyjne marginesy pól w celu zmniejszenia erozji gleby i zwiększenia różnorodności biologicznej, co przyniesie korzyści owadom zapylającym i innym pożytecznym owadom.
Opis studium przypadku
Wyzwania
Częstsze susze, ekstremalne temperatury i degradacja gleby powodują zmniejszenie plonów roślin opadowych i zagrażają rentowności gospodarstw rolnych. W ramach projektu AgriAdapt obliczono wskaźniki agroklimatyczne dla gospodarstwa pilotażowego zlokalizowanego w Melque de Cercos, na podstawie przeglądu publikacji naukowych i przekroczenia plonów i danych meteorologicznych z 15 lat (2002–2016), pochodzących z portalu Agri4Cast Komisji Europejskiej. Temperatury powyżej 30 °C w maju spowodowały spadek ziarna na początku jego fazy rozwoju i zmniejszenie tempa wzrostu roślin pastewnych. Stres termiczny między czerwcem a wrześniem (temperatury powyżej 32 °C) wpływa na wydajność słonecznika i tuczenie rur. Dłuższe okresy suszy (sekwencje 15 dni bez deszczu) między marcem a sierpniem zmniejszyły również produkcję zbóż, rur i pasz. Są to niektóre z już zaobserwowanych skutków związanych ze zmianami klimatu w tym gospodarstwie. Przewiduje się, że prognozy klimatyczne zaostrzą te skutki w najbliższych dziesięcioleciach. Zgodnie z prognozami klimatycznymi opracowanymi przez ETH Zürich (Institute for Atmospheric and Climate Science) dla scenariusza SRES A1B (który był stosowany w pracach Agri4Cast), w ciągu kolejnych 30 lat liczba dni w maju o maksymalnych temperaturach powyżej 30 °C ma drastycznie wzrosnąć o 150 %, zwiększając tym samym ryzyko utraty ziarna. W tym samym okresie (następny 30 lat) przewiduje się, że w okresie od marca do czerwca prawdopodobieństwo wystąpienia ujemnego bilansu wodnego (spadek minus potencjalna ewapotranspiracja, P – ETP) wzrośnie o 9 %, natomiast występowanie suszy w okresie marzec-czerwiec wzrośnie o 100 %. Ponadto stres termiczny między czerwcem a wrześniem wzrośnie o 92 % w najbliższej przyszłości.
Cele
Głównym celem wdrożonych środków i praktyk jest poprawa odporności i przystosowania roślin uprawnych deszczowych do zmiany klimatu, zapewniając jednocześnie przekrojowe korzyści dla środowiska. Środki takie jak niska uprawa, częstsze zastosowania materii organicznej, poprawa płodozmianu, dywersyfikacja upraw, stosowanie tradycyjnych i bardziej odpornych na zmianę klimatu odmian oraz wdrażanie wielofunkcyjnych marginesów pól to środki dostosowawcze, które są wdrażane w celu osiągnięcia tego celu.
Taktyki adaptacyjne wdrożone w tym przypadku
Rozwiązania
W ramach projektu LIFE AgriAdapt przeprowadzono ocenę ryzyka klimatycznego na poziomie gospodarstw rolnych. W wyniku tej oceny zaproponowano zestaw środków dostosowawczych, a niektóre z nich są wdrażane w gospodarstwie pilotażowym znajdującym się w Melque de Cercos.
Jednym z pierwszych przyjętych środków była poprawa płodozmianu. Rolnik wykonuje obecnie rotacje z pięcioma różnymi uprawami (pszenica durum, karob, jęczmień/owies, słonecznik). Płodozmian z roślinami strączkowymi (np. karob) w porównaniu z uprawą monokulturową zapewnia wyższą wydajność i lepszą odporność na zmiany klimatu, zwiększając zawartość składników odżywczych w glebie i poprawiając biologię gleby. Ponadto płodozmian pozwala na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych z działalności rolniczej. Kolejnym wdrożonym środkiem mającym znaczenie z punktu widzenia adaptacji jest uprawa roślin strączkowych i zbóż (np. jęczmienia i owsa lub owsa i lucerny) jako roślin pastewnych w celu poprawy plonów. Gatunki te mają różne wymagania żywieniowe; rośliny strączkowe rosną lepiej, wspinając się wzdłuż łodyg zbóż. Ponadto związek tych gatunków pozwala na poprawę równowagi składników odżywczych i biologii gleby. Wdrożono inne środki, takie jak wczesne siew w celu zmniejszenia stresu hydrycznego i termicznego pod koniec cyklu wzrostu, stosowanie tradycyjnych odmian dobrze dostosowanych do lokalnego klimatu oraz siew krótszych upraw (takich jak owies) w okresie styczeń-luty, jeżeli spadek jest zbyt suchy, a pojawienie się pierwszych zasianych upraw zostało zagrożone.
Wdrażane są również środki zarządzania glebą: w celu zwiększenia jakości i odporności gleby stosuje się unikanie gołej gleby poprzez pozostawienie ścierniska, stosowanie nawozu organicznego (obornika) co najmniej raz na dwa lata oraz karmienie zwierząt gospodarskich (80 owiec, ras rodzimych) na gruntach ugorowanych w celu dalszego nawożenia gleby. Ponadto utworzono lub przekwalifikowano wielofunkcyjne marginesy pól, aby ograniczyć erozję gleby i zwiększyć lokalną różnorodność biologiczną, ze szczególnymi korzyściami dla owadów zapylających i innych pożytecznych owadów. Roślinność na tych marginesach obejmuje głównie lokalne gatunki ruderalne (takie jak Matricaria chamomila, Papaver rhoeas, Foeniculum vulgare lub Malva sylvestris), nieregularnie rozmieszczone krzewy (takie jak Crataegus monogyna, Sambucus nigra, Retama sphaerocarpa lub Rosa canina) i izolowane drzewa (takie jak Populus alba lub Salix alba). Wielofunkcyjne marginesy często obejmują również kamienne stosy, które zapewniają miejsca gniazdowania i schronienia dla gadów i stawonogów. Rolnicy informowali, że w ciągu pierwszych dwóch lat ustanowienie ruderalnej roślinności na marginesie było dość trudne, głównie ze względu na konkurencję chwastów. Jednak po początkowym okresie dwóch lat roślinność marży przekształciła się w bardziej stabilną mieszankę gatunków o większym znaczeniu dla owadów zapylających i ogólnie bardziej korzystną dla lokalnej fauny.
W ramach projektu przeprowadzona zostanie nowa ocena ryzyka klimatycznego w celu monitorowania skuteczności i skuteczności wdrożonych środków dostosowawczych. Ponadto plony i informacje zwrotne od rolników są regularnie sprawdzane w celu weryfikacji oczekiwanych korzyści wynikających z tych środków.
Przydatność
Sprawa opracowana i wdrożona jako środek przystosowania się do zmiany klimatu.
Dodatkowe Szczegóły
Udział zainteresowanych stron
Kluczowymi podmiotami zaangażowanymi w realizację projektu LIFE AgriAdapt w ocenie narażenia i wdrażaniu proponowanych środków dostosowawczych są właściciele gospodarstwa rolnego, pracownicy gospodarstwa oraz Fundación Global Nature (partner projektu AgriAdapt). Ponadto cele i wyniki projektu są przekazywane innym rolnikom, spółdzielniom, agronomom i innym technikom (zarówno na szczeblu lokalnym, jak i krajowym) poprzez warsztaty, seminaria i konferencje.
Czynniki sukcesu i czynniki ograniczające
Właściciel gospodarstwa pilotażowego w Melque de Cercos był już bardzo świadomy zagrożeń związanych ze zmianą klimatu i w związku z tym gotów był przyjąć środki mające na celu zaradzenie ich oczekiwanym skutkom. Ponadto obecność zwierząt gospodarskich w tym samym gospodarstwie pozwoliła na wdrożenie szczególnych środków gospodarowania glebą. Jednym z głównych ograniczeń, które wpłynęły na wdrożenie środków dostosowawczych, był brak lokalnych danych i informacji, a w konsekwencji konieczność testowania skutków proponowanych środków przed zastosowaniem ich w całym gospodarstwie. Niektóre środki (np. zmiana dat siewu i stosowanie tradycyjnych odmian i nowych upraw roślin strączkowych jako karobu) zostały po raz pierwszy przetestowane na małej działce gospodarstwa, ponieważ rolnik stwierdził zbyt ryzykowne stosowanie tych zasad przed przeprowadzeniem odpowiednich badań.
Koszty i korzyści
Ocena narażenia i opracowanie planu działania na rzecz wdrożenia zrównoważonych działań adaptacyjnych zostało sfinansowane z projektu AgriAdapt, finansowanego przez Komisję Europejską w ramach programu LIFE i współfinansowanego przez Fundación Biodiversidad z hiszpańskiego Ministerstwa Transformacji Ekologicznej. Całkowity koszt sporządzenia oceny i planu działania gospodarstwa w Melque de Cercos wyniósł 5 000 EUR. Środki dostosowawcze są wdrażane w latach 2017–2019, więc nadal nie ma odpowiedniego oszacowania kosztów. Jednak większość z nich nie powinna ponosić dodatkowych kosztów dla rolnika, a w niektórych przypadkach oczekuje się oszczędności.
Oczekuje się, że wdrożone środki dostosowawcze: zwiększenie wydajności produkcji w gospodarstwie, zmniejszenie kosztów rolnictwa, poprawa ochrony gleby, zwiększenie sekwestracji dwutlenku węgla w glebie i zawartości azotu, umożliwienie na obwodzie pola rozwoju rodzimej roślinności, a tym samym zapewnienie siedlisk dla pożytecznych owadów i owadów zapylających, a także ogólne zwiększenie lokalnej różnorodności biologicznej. Proces monitorowania oczekiwanych korzyści z wdrożonych środków wiąże się ze stałymi kontaktami z rolnikami, umożliwiającymi sprawdzenie informacji zwrotnych i ocenę plonów w trakcie trwania projektu.
Aspekty Prawne
Wdrożone środki są spójne z celami i postanowieniami hiszpańskiego krajowego planu przystosowania się do zmiany klimatu (ustawa 45/2007 zdnia 13 grudnia 2017 r. w sprawie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich), krajowego strategicznego planu dziedzictwa naturalnego i różnorodności biologicznej (dekret królewski 1274/2011 zdnia 16 września 2011 r.) oraz ORDER ARM/2444/2008 (12sierpnia 2008 r.), które zatwierdziły krajowy program działań na rzecz zwalczania pustynnienia zgodny z Konwencją Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia.
Czas wdrożenia
Wdrażanie planowanych środków dostosowawczych jest procesem ciągłym. Rozpoczęła się w 2017 r. od poprawy płodozmianu, uprawy stowarzyszeń upraw i testowania wczesnych praktyk siewnych i uprawy tradycyjnych odmian. Na początku 2017 r. wprowadzono wielofunkcyjne marginesy, a udział zwierząt gospodarskich w zarządzaniu gospodarstwem rozpoczął się jesienią tego samego roku. W 2018 r. zaciemnienie pozostało na pierwszym roku. Wszystkie te środki są nadal wdrażane.
Okres użytkowania
Jeżeli przyjęte środki dostosowawcze będą stale wdrażane i utrzymane w mocy, mogą trwać wiecznie.
Źródło informacji
Kontakt
Vanessa Sánchez
Fundación Global Nature
C/ Tajo, 2. 28231
Las Rozas de Madrid
Tel: +34 917104455
E-Mail: vsanchez@fundacionglobalnature.org
Strony internetowe
Źródło
Opublikowane w Climate-ADAPT Nov 22 2022 - Ostatnia modyfikacja w Climate-ADAPT Apr 18 2024
Skontaktuj się z nami w przypadku jakichkolwiek innych zapytań na temat tego studium przypadku lub w celu udostępnienia nowego studium przypadku (e -mail climate.adapt@eea.europa.eu )
Słowa kluczowe:
Elementy adaptacyjne:
Sektory:
Wpływ klimatu:
Poziom zarządzania:
Charakterystyka geograficzna:
Europe