All official European Union website addresses are in the europa.eu domain.
See all EU institutions and bodiesLeptospiroza jest chorobą odzwierzęcą (tj. chorobą ludzką pochodzącą od zwierząt) wywoływaną przez bakterie Leptospira. Leptospiroza jest powszechną chorobą z ponad milionem zdiagnozowanych przypadków rocznie na całym świecie (Thibeaux i in., 2018). W Europie leptospiroza pozostaje stosunkowo rzadko występującą chorobą (ECDC, 2014–2023). Na całym świecie uważa się, że tylko jedna na dziesięć infekcji jest prawidłowo diagnozowana na całym świecie (Samrot i in., 2021) ze względu na różnorodność objawów (jeśli występują) i ich podobieństwo do objawów innych chorób. Obszary miejskie są coraz bardziej zagrożone, zwłaszcza podczas powodzi spowodowanych ulewnymi deszczami. Zarówno globalne ocieplenie, jak i zmiany w strukturze opadów deszczu mogą potencjalnie zwiększyć obciążenie chorobami w Europie, przy czym częstsze ekstremalne zdarzenia pogodowe i powodzie prawdopodobnie stwarzają największe ryzyko większej liczby zakażeń leptospirozą w przyszłości.
Źródło transmisji &
Wiele różnych szczepów bakterii Leptospira może powodować infekcje i różne objawy kliniczne u ludzi i kilku zwierząt (w tym zwierząt dzikich i domowych, ssaków, gadów i płazów). Ludzie zwykle zapadają na leptospirozę poprzez spożycie lub kontakt skóry z zanieczyszczoną glebą, wodą, roślinnością lub poprzez kontakt z zakażonymi zwierzętami lub ich moczem. Ogniska są często związane z zanieczyszczonymi rzekami, strumieniami, kanałami lub jeziorami. W krajach uprzemysłowionych narażenie na wodę zanieczyszczoną Leptospirąpodczas rekreacji lub działalności zawodowej zwiększa ryzyko zakażenia leptospirozą, podczas gdy w krajach rozwijających się infekcje są często związane z narażeniem na nieoczyszczone ścieki i odchody zwierzęce. Innym, ale mniej ważnym szlakiem przenoszenia chorób jest wdychanie zanieczyszczonych aerozoli. Bezpośrednia transmisja z osoby na osobę jest rzadka (Mwachui i in., 2015).
Skutki dla zdrowia
Najczęściej infekcje Leptospira nie powodują żadnych lub tylko łagodne objawy, co komplikuje prawidłową diagnozę. Jeśli objawy objawiają się - zwykle około 10 dni po zakażeniu - obejmują one nagłą gorączkę, bóle głowy, dreszcze, bóle mięśni lub zapalenie oczu. Ten ostatni jest bardzo specyficznym objawem leptospirozy, który dotknąłby od 10 do 44% wszystkich pacjentów w Europie (Rathinam, 2005). Cięższe objawy choroby obejmują zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego (zapalenie opon mózgowych), wysypki, zniszczenie czerwonych krwinek (niedokrwistość), niekontrolowane krwawienie i tworzenie się śluzu, ciężką niewydolność nerek, żółte zabarwienie skóry, dezorientację psychiczną i depresję, zapalenie mięśnia sercowego (zapalenie mięśnia sercowego), a nawet niewydolność wielonarządową. Choroba zwykle trwa od kilku dni do 3 tygodni lub nawet dłużej. Odzyskiwanie nieleczonych przypadków może potrwać kilka miesięcy. Opóźnione objawy mogą obejmować przewlekłe zmęczenie, paraliż, depresję i infekcje oczu (CDC, 2022; De Brito i in., 2018 r.; Haake i Levett, 2015; Samrot i in., 2021).
Zachorowalność iamp; śmiertelność
W państwach członkowskich EOG (z wyłączeniem Liechtensteinu, Norwegii, Szwajcarii i Turcji ze względu na brak danych) w latach 2007–2021:
- 9 726 potwierdzonych zakażeń
- 0,2 przypadku na 100 000 mieszkańców w 2021 r.
- Wysoki wskaźnik hospitalizacji: > 90 %[1]
- 159 zgonów i średnia śmiertelność na poziomie 3%. Jednak w przypadku ciężkich objawów śmiertelność wzrasta do 5-20%, szczególnie w przypadku nieleczonych pacjentów z niewydolnością nerek (Calvopiña i in., 2018).
- Tendencja wzrostowa zachorowalności od 2015 r., przy czym najwyższy poziom zachorowalności odnotowano w 2019 r. W 2020 r. zapadalność na leptospirozę spadła do poziomu z 2015 r., ale mogło to zostać zakłócone przez zachowania populacji i zakłócone działania nadzorcze związane z COVID-19. W 2021 r. liczba przypadków ponownie wzrosła.
(ECDC, 2024–2023; 2023)
Rozmieszczenie w populacji
- Grupa wiekowa o najwyższym wskaźniku zachorowań w Europie: Samce w wieku 25–64 lat, samice w wieku 15–24 lat (ECDC, 2014–2023)
- Grupy zagrożone ciężkim przebiegiem choroby: osoby w podeszłym wieku i osoby ze słabym układem odpornościowym
- Grupy o podwyższonym ryzyku zakażenia: osoby mające kontakt z zanieczyszczoną wodą, glebą lub zarażonymi zwierzętami w miejscu pracy, np. lekarze weterynarii, rolnicy, rybacy, pracownicy kopalni lub wojskowi, a także sportowcy, pływacy, kąpiący się lub podróżni (Bandara i in., 2014; Mwachui i in., 2015). Choroba występuje częściej u mężczyzn (ECDC, 2014-2023).
Wrażliwość na zmianę klimatu
Przydatność klimatyczna
Leptospira spp. najlepiej rozwija się w temperaturach od 28 do 30 °C, a pH waha się od 6,8 do 7,4 w środowisku lekko słonej wody (Bharti i in., 2003; Wongbutdee i in., 2016).
Sezonowość
W Europie zakażenia występują głównie między lipcem a październikiem, a ich szczyt przypada na sierpień-wrzesień. Ten sezonowy wzorzec wynika prawdopodobnie z połączenia czynników klimatycznych (np. występowanie intensywnych opadów deszczu i wysokich temperatur) i zachowań ludzkich (np. wzrost aktywności na świeżym powietrzu) (ECDC, 2014–2023).
Wpływ zmiany klimatu
Wyższe średnie roczne temperatury zwiększają wzrost i aktywność Leptospira spp., a jednocześnie wydłużają sezon zakaźny i rozszerzają rozmieszczenie geograficzne bakterii. Również większe ilości opadów i bardziej wilgotne warunki są związane ze zwiększonym wzrostem i przeżyciem Leptospira spp. Oczekuje się, że przewidywane zmiany zwiększą obciążenie chorobami (Desvars i in., 2011; Pawar i in., 2018). Innym ważnym przyszłym klimatycznym czynnikiem ryzyka zakażeń leptospirozą jest zwiększona częstotliwość ekstremalnych zdarzeń pogodowych. Ciężkie opady deszczu, burze i związane z nimi powodzie zwiększają narażenie ludzi na skażoną wodę (Bharti i in., 2003), szczególnie w połączeniu ze złymi warunkami sanitarnymi, niewystarczającą opieką zdrowotną lub zatłoczonymi warunkami, co może narazić ludzi na zwiększone ryzyko infekcji (Mwachui i in., 2015). Z drugiej strony epizodysuszy stymulują działalność rekreacyjną, taką jak pływanie i kąpiel, oraz ryzyko narażenia zawodowego, na przykład gdy gospodarstwa rolne korzystają z alternatywnych, zanieczyszczonych źródeł wody w okresach suszy i ograniczeń w korzystaniu z wody. Oba mogą prowadzić do zwiększenia liczby zakażeń leptospirozą.
Profilaktyka & Leczenie
Zapobieganie
- Unikanie lub ograniczanie kontaktu z potencjalnie zanieczyszczoną wodą lub zarażonymi zwierzętami
- Odzież ochronna, szczególnie w przypadku narażenia na potencjalnie zanieczyszczoną wodę lub zakażone zwierzęta w środowisku pracy
- Bezpieczeństwo wody publicznej w celu uniknięcia infekcji podczas zajęć rekreacyjnych
- Szczepienia zwierząt gospodarskich i domowych oraz zwalczanie gryzoni w celu ograniczenia zakażeń między zwierzętami a osobami
- Podnoszenie świadomości na temat dróg zakażeń
- (CDC, 2022; Jittimanee i Wongbutdee, 2019 r.)
Leczenie
- Antybiotyki
Linki do dalszych informacji
- Roczne sprawozdania epidemiologiczne ECDC
- Atlas nadzoru chorób zakaźnych ECDC
- Zestawienie informacji ECDC na temat leptospirozy
Odniesienia
Bandara, M. i in., 2014, Globalizacja leptospirozy poprzez podróże i migrację, Globalizacja i zdrowie 10(61), 1-9. https://doi.org/10.1186/s12992-014-0061-0
Bharti, A. R. i in., 2003, Leptospirosis: Choroba odzwierzęca o znaczeniu globalnym, The Lancet Infectious Diseases 3(12), 757–771. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(03)00830-2
Calvopiña, M. i in., 2022, Leptospirosis: Zachorowalność, śmiertelność i rozmieszczenie przestrzenne hospitalizowanych przypadków w Ekwadorze. Ogólnokrajowe badanie na lata 2000–2020, PLOS Neglected Tropical Diseases 16(5), e0010430. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0010430
CDC, 2022, Centers for Disease Control and Prevention [Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom], https://www.cdc.gov. Ostatni dostęp: sierpień 2022 r.
De Brito, T. i in., 2018, Patologia i patogeneza ludzkiej leptospirozy: Skomentowana recenzja. Revista Do Instituto de Medicina Tropical de São Paulo 60(e23), 1-10. https://doi.org/10.1590/s1678-9946201860023
Desvars, A. i in., 2011, Seasonality of Human Leptospirosis in Reunion Island (Indian Ocean) and Its Association with Meteorological Data [Sezonowość ludzkiej leptospirozy na wyspie Reunion (Ocean Indyjski) i jej związek z danymi meteorologicznymi], PLoS ONE 6(5), e20377. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0020377
ECDC, 2014–2023, roczne sprawozdania epidemiologiczne za lata 2012–2021 – Leptospiroza. Dostępne pod adresem: https://www.ecdc.europa.eu/en/leptospirosis/surveillance-and-disease-data. Ostatni dostęp: sierpień 2023 r.
ECDC, 2023 r., „Atlas nadzoru nad chorobami zakaźnymi”. Dostępne pod adresem: https://atlas.ecdc.europa.eu/public/index.aspx. Ostatni dostęp: sierpień 2023 r.
Haake, D. A. i Levett, P. N., 2015, Leptospiroza u ludzi. w: Adler, B. (red.), Leptospira and Leptospirosis, Current Topics in Microbiology and Immunology vol. 387, Springer Berlin Heidelberg, s. 65–97. https://doi.org/10.1007/978-3-662-45059-8_5
Jittimanee, J. i Wongbutdee, J., 2019, Prevention and control of leptospirosis in people and surveillance of the pathogenic Leptospira in szczurs and in surface water found at villages [Zapobieganie leptospirozie u ludzi i jej kontrola oraz nadzór nad chorobotwórczymi bakteriami Leptospira u szczurów i w wodach powierzchniowych występujących w wioskach], Journal of Infection and Public Health 12(5), 705–711. https://doi.org/10.1016/j.jiph.2019.03.019
Mwachui, M. A. i in., 2015, Environmental and Behavioural Determinants of Leptospirosis Transmission (Środowiskowe i behawioralne determinanty przenoszenia leptospirozy): A Systematic Review, PLOS Neglected Tropical Diseases 9(9), e0003843. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0003843.
Pawar, S. D. i in., 2018, Seasonality of leptospirosis and its association with rainfall and humidity in Ratnagiri, Maharashtra, International Journal of Health & Allied Sciences 7, 37–40. https://doi.org/10.4103/ijhas.IJHAS_35_16.
Rathinam, S. R., 2005, Okulistyczne objawy leptospirozy, Journal of Postgraduate Medicine 51(3), 189-194. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16333191/
Samrot, A. V. i in., 2021, Leptospiral Infection, Pathogenesis and Its Diagnosis – A Review [Zakażenie leptospiralne, patogeneza i jej diagnoza – przegląd], Pathogens 10(2), 145. https://doi.org/10.3390/pathogens10020145
Thibeaux, R. i in., 2018, Biodiversity of Environmental Leptospira: Improving Identification and Revisiting the Diagnosis, Frontiers in Microbiology [Poprawa identyfikacji i ponowne rozpoznanie, granice w mikrobiologii],9, 1–14. https://doi.org/10.3389/fmicb.2018.00816
Wongbutdee, J. i in., 2016, Percepcje i ryzykowne zachowania związane z leptospirozą na obszarze endemicznym w wiosce w prowincji Ubon Ratchathani, Tajlandia, African Health Sciences 16(1), 170-176. https://doi.org/10.4314/ahs.v16i1.23
[1] Wskaźnik hospitalizacji opiera się na analizie danych dotyczących przypadków o znanym statusie hospitalizacji. Kompletność danych na temat hospitalizacji jest dostarczana od 2009 r. i waha się od 0 do 100% w różnych krajach. Ogólnie rzecz biorąc, w około 50% wszystkich zgłoszonych przypadków w Europie zgłaszany jest również status hospitalizacji.
Language preference detected
Do you want to see the page translated into ?