3. Προσδιορισμός επιλογών προσαρμογής

Ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης, το οποίο καθορίζει πώς, πότε και από ποιον θα πρέπει να εφαρμοστούν ειδικά μέτρα προσαρμογής είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη της επιτόπιας προσαρμογής. Για την ανάπτυξη αυτού του σχεδίου δράσης είναι σημαντικό να προσδιοριστούν πιθανές επιλογές προσαρμογής (σε αυτό το στάδιο) και να περιοριστούν (βλ. βήμα 4)

Το βήμα αυτό βοηθά τις εθνικές και τις υποεθνικές αρχές να εντοπίσουν πιθανές επιλογές προσαρμογής και να συλλέξουν σχετικές πληροφορίες για τις επιλογές αυτές σε ένα χαρτοφυλάκιο, γεγονός που θα διευκολύνει την περαιτέρω ιεράρχηση των επιλογών.

Οι επιλογές προσαρμογής αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των ανησυχιών που προέκυπταν από την ευπάθεια στην κλιματική αλλαγή και τις εκτιμήσεις κινδύνου ( βλ. βήμα 2) για την επίτευξη αρνητικών ή δυσμενών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε αποδεκτό επίπεδο και μπορούν να μειώσουν τους κινδύνους. Επιπλέον, οι επιλογές προσαρμογής μπορούν να επιτρέψουν την αξιοποίηση τυχόν θετικών ευκαιριών που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή. Οι επιλογές προσαρμογής μπορούν να κυμαίνονται από δράσεις που δημιουργούν προσαρμοστική ικανότητα (π.χ. δημιουργία γνώσεων και ανταλλαγή πληροφοριών, δημιουργία υποστηρικτικών θεσμικών πλαισίων) ή θεσπίζουν συστήματα διαχείρισης και υποστηρικτικούς μηχανισμούς (π.χ. καλύτερος χωροταξικός σχεδιασμός, ασφαλιστικοί μηχανισμοί) έως δράσεις προσαρμογής που υλοποιούνται επιτόπου, π.χ. μέτρα που βασίζονται σε υλικά ή οικοσυστήματα. Το βήμα αυτό διευκολύνει τη διερεύνηση πιθανών επιλογών προσαρμογής και συμβάλλει στον προσδιορισμό των σχετικών δράσεων.

Για την κατηγοριοποίηση των διαφόρων τύπων επιλογών προσαρμογής, ο ΕΟΠ έχει αναπτύξει ένα σύνολο βασικών τύπων μέτρων (ΒΤΜ). Παράλληλα με την παροχή επισκόπησης όλων των τύπων μέτρων, καθώς αυτά είναι ευρύτερα από τις φυσικές και τεχνολογικές παρεμβάσεις, ένα από τα κύρια αναμενόμενα πλεονεκτήματα των ΒΤΜ για την προσαρμογή είναι η βελτίωση της ποιότητας της υποβολής εκθέσεων, τόσο όσον αφορά την εμπειρία του χρήστη/αναφέροντος όσο και την ίδια την αναφορά των εκροών δεδομένων. Με τη σειρά τους, πιο εναρμονισμένη υποβολή εκθέσεων και σαφέστερες εκροές αναμένεται να στηρίξουν την ενίσχυση του σχεδιασμού και της παρακολούθησης της προσαρμογής σε επίπεδο ΕΕ και, κατά συνέπεια, σε επίπεδο κρατών μελών.

Πίνακας 1: ΒΤΜ, επιμέρους ΒΤΜ και προδιαγραφές

Οι επιλογές προσαρμογής μπορούν να έχουν ως στόχο:

• αποδοχή των επιπτώσεων και κάλυψη των απωλειών που προκύπτουν από κινδύνους (π.χ. διαχείριση της υποχώρησης από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας),
• συμψηφισμός ζημιών με επιμερισμό ή κατανομή των κινδύνων ή ζημιών (π.χ. μέσω ασφάλισης),
• αποφυγή ή μείωση της έκθεσης σε κλιματικούς κινδύνους (π.χ. κατασκευή νέων αντιπλημμυρικών μέσων ή αλλαγή τοποθεσίας ή δραστηριότητας),
• αξιοποίηση νέων ευκαιριών (π.χ. συμμετοχή σε μια νέα δραστηριότητα ή αλλαγή πρακτικών για την αξιοποίηση των μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών).

Οι επιλογές προσαρμογής πρέπει να καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογικών, πληροφοριακών, οργανωτικών, συμπεριφορικών, οικοσυστημικών και κοινωνικοοικονομικών ζητημάτων σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, τομεακά και διατομεακά. Υπάρχουν όρια στην προσαρμογή και την προσαρμοστική ικανότητα για ορισμένα ανθρώπινα και φυσικά συστήματα κατά την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5 °C, με σχετικές απώλειες. Μόλις εντοπιστούν οι κύριες ανησυχίες, συλλέγονται πιθανές επιλογές προσαρμογής. Όσον αφορά το Climate-ADAPT, οι χρήστες μπορούν να βρουν ένα ευρύ σύνολο επιλογών προσαρμογής, με δυνατότητα αναζήτησης ανά αντίκτυπο και ανά (οικονομικό) τομέα.

Η παρούσα ενότητα διευκολύνει τη διερεύνηση πιθανών επιλογών προσαρμογής και συμβάλλει στον προσδιορισμό των σχετικών δράσεων και των δυνητικών οφελών τους.

Επιπλέον, η ειδική έκθεση της IPPC για την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5 °C καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ευρύ φάσμα επιλογών προσαρμογής για τη μείωση των κλιματικών κινδύνων.

Η ανάπτυξη προσαρμοστικής ικανότητας περιλαμβάνει την ανάπτυξη της ικανότητας των ανθρώπων και των συστημάτων να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στην κλιματική αλλαγή. Αυτό περιλαμβάνει τη συλλογή και την ανταλλαγή πληροφοριών από τους ακόλουθους τομείς:

• πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας ή συμμετοχή σε ερευνητικά έργα,
• την παρακολούθηση των δεδομένων και των σχετικών πηγών πληροφοριών, και
• αύξηση της ευαισθητοποίησης μέσω της εκπαίδευσης, της ανταλλαγής εμπειριών και πρωτοβουλιών κατάρτισης, και
• δημιουργία υποστηρικτικού θεσμικού πλαισίου, π.χ.:

• μεταβαλλόμενα πρότυπα,
• τροποποίηση της νομοθεσίας,
• θέσπιση μηχανισμού(-ων) χρηματοδότησης
• παροχή καθοδήγησης ορθής πρακτικής, και
• ανάπτυξη κατάλληλων πολιτικών, σχεδίων και στρατηγικών.

Κατά την κατάρτιση των μέτρων θα πρέπει να δοθεί προσοχή στα εξής:

• επιλογή επιλογών προσαρμογής που ανταποκρίνονται στα εντοπισθέντα τρωτά σημεία,
• συμπεριλαμβανομένων επίσης μη συμβατικών και καινοτόμων λύσεων (η διατήρηση της συνήθους λειτουργίας παρεμποδίζει συχνά την προσαρμογή),
• δημιουργία ενός καλού συνδυασμού διαφορετικών τύπων επιλογών (π.χ. τεχνικών και μη τεχνικών)·
• βάζοντας μακροπρόθεσμους στόχους πάνω από τα βραχυπρόθεσμα πολιτικά συμφέροντα.

Διερευνήστε τις επιλογές προσαρμογής εδώ.