5.4 Fjölþrepa samræming og stuðningsreglur um stjórnarhætti

Loftslagsbreytingar hafa áhrif á öll stig stjórnvalda, stjórnsýslu og svæðisbundinna skipulags, allt frá ESB og á landsvísu til svæðis-, svæðis- og staðbundinna/borgarstiga. Öll stig þurfa því að skipuleggja og grípa til fyrirsjáanlegra aðgerða í tengslum við loftslagsaðlögun innan valdheimilda sinna. Aðlögun er því dæmigerð fjölþrepa stjórnunarverkefni. Framkvæmd aðlögunar þvert á stig stjórnunarhátta á samfelldan og skilvirkan hátt krefst fullnægjandi fyrirkomulags og fyrirkomulags fyrir samræmingu og samvinnu á mörgum stigum. Landsvettvangurinn gegnir lykilhlutverki við að samræma aðlögunarstefnur sínar við stig ESB og milli landa og við að styðja aðlögunarferli á lægra stigi, sem tekur til allra þrepa aðlögunarferlisins. Lóðréttir stjórnunarhættir til að stuðla að aðlögun á lægri stigum hafa í för með sér skýran stefnu- og lagaramma, fjármögnunar- og fjármögnunarfyrirkomulag ásamt því að greiða fyrir, gera kleift og veita valdeflingu ramma, þ.m.t. upplýsingamiðlun og annars konar aðstoð sem er ekki peningaleg.

Aukinn stuðningur við aðlögunarstarfsemi á lægra stigi skiptir máli því meira sem landsbundið aðlögunarstefnuferli miðar áfram í átt að framkvæmdarstigi. Þetta er vegna þess að áhrif loftslagsbreytinga ná mest beint á fleiri staðbundnum vogum, og það er fyrst og fremst svæðisbundið og staðbundið stig þar sem stór hluti af markvissum aðlögunarráðstöfunum þarf að grípa til. Á sama tíma eru stjórnvöld á lægri stigum oft verulega takmörkuð af takmörkuðum auðlindum og getu (fjármunum, starfsfólki, sérfræðiþekkingu, tengiliðum við viðkomandi leikaranet o.s.frv.) og þurfa því "hjálp að ofan". Climate-ADAPT býður upp á Urban Adaptation Stuðningur Tól til að leiðbeina borgum, bæjum og öðrum sveitarfélögum í gegnum aðlögunarferlið og til að hjálpa þeim að uppfylla kröfur samkvæmt sáttmála borgarstjóra um loftslags- og orkumál.

Hærri (innlend eða svæðisbundin) stig geta stutt aðlögunarstefnu á lægri stigum með ýmsum aðferðum og viðleitni, þ.m.t. lagalegum kröfum, stefnumiðum, fjármögnun, uppbyggingu getu og öðrum ópeningalegum stuðningsráðstöfunum. Í því sambandi er hægt að nýta sér þætti sem auðvelda:

Stuðningsrammi um stjórnunarhætti og ópeningalegar stuðningsráðstafanir:

Ofanáliggjandi lagaskilyrði: Lagalegar skyldur yfirvalda á lægri stigum til að setja upp aðlögunaráætlanir geta verið mikilvægur drifkraftur, en eru nú aðeins til staðar í minnihluta Evrópulanda. Sumar landsbundnar aðlögunaráætlanir krefjast þess að sveitarfélög þrói staðbundnar stefnur sínar og lagalegar skyldur geta einnig komið frá stefnu einstakra geira, þ.m.t. á vettvangi ESB. Einnig kann að vera kostur á að fela sérstaklega í sér aðlögun í lögboðnum verkefnum sveitarfélaga. Í öllum tilvikum, ofan-niður kröfur þarf að fara hönd í hönd með stuðning til að uppfylla þetta verkefni, þ.mt framboð á fjármögnun.
Stefna inntak frá hærri stigum: Jafnvel þótt flestar landsbundnar aðlögunaráætlanir og aðgerðaáætlanir séu mjúkar stefnur án lagalega bindandi áhrifa, veita þær þekkingargrunn, viðmiðunarramma og líkan fyrir lægri stig. They meet important functions in terms of awareness-raising, agenda-setting, communication, motivation and capacity building, and they give legitimation to policy makers that want to set up adaptation plans at their own levels. Á svipaðan hátt hefur aðlögunaráætlunin ESB lagt áherslu á þörfina á aðlögunaraðgerðum á vettvangi aðildarríkjanna.
Þekkingaröflun og veiting: Mikilvægt hlutverk aðila til aðlögunar á hærra stigi felst í því að búa til þekkingargrunn fyrir aðlögun og veita nothæfum þekkingarúrræðum og upplýsingavörum til aðila að aðlögun á lægra stigi. Dæmi um þetta eru loftslagssviðsmyndir, loftslagsáhrif, varnarleysi og áhættumat og úrræði til að styðja ákvarðanir (handverk, leiðbeiningar, vinnuhjálp o.s.frv.). Þessi úrræði ætti að undirbúa á sérsniðna, sérsniðna og markhópamiðaða vegu, vera auðskiljanleg og auga-smitandi, t.d. með því að nota sjónrænt snið. Að taka þátt í staðbundnum eða svæðisbundnum markhópi við sameiginlega hönnun slíkra upplýsingavara gagnast notagildi þeirra.
Miðlun þekkingar: Veftengdar aðlögunargáttir, eins og Climate-ADAPT, fjölþjóðlegir vettvangar og landsbundnar aðlögunargáttir, veita víðtækan aðgang að aðlögunarþekkingu á miðlægum, búntum, gæðatryggðum og notendavænum hætti. Hægt væri að koma á fót svipuðum miðlægum upplýsingamiðstöðvum á svæðis- og staðarvísu, einkum að því er varðar aðila á svæðis- og staðarvísu, að koma á fót svipuðum miðlægum upplýsingamiðstöðvum á lands- eða svæðisvísu, sérsniðnum upplýsingum fyrir þessa tilteknu markhópa og bjóða upp á frekari persónulega ráðgjöf.
Ráðgjafarþjónusta: Sérsniðin, augliti til auglitis þekkingarmiðlun í gagnvirkum stillingum er skilvirkari en ofan-niður, einhliða upplýsingamiðlun eingöngu. Sum lönd bjóða upp á aðlögunarráðgjöf fyrir sveitarfélög, þ.e. hæft starfsfólk sem veitir aðstoð við staðbundnar aðlögunaraðgerðir meðan á vettvangsheimsóknum stendur.
Þjálfunaráætlanir fyrir svæðisbundna og staðbundna aðila: Að skipuleggja þjálfunarnámskeið og jafningjafræðslusnið um aðlögun sem beinist að staðbundnum (t.d. loftslagsfulltrúa sveitarfélaga) og svæðisbundnir aðilar (t.d. svæðisbundnir stjórnendur) og — samkvæmt meginreglunni um "þjálfunarþjálfara" — starfsfólk flutningsstofnana (t.d. Climate Alliance, svæðisbundnar orkustofnanir) eru lykillinn að því að byggja upp getu.
Vinna með flutningsaðilum: Fyrirliggjandi yfirfærslustofnanir, milliliðir og margfaldarar ættu að taka þátt í að miðla aðlögun á svæðum og sveitarfélögum, stuðla að dagskrásetningu, veita stuðning við ferli og veita upplýsingar og ráðgjöf. Slík samtök og samstarfsnet, eins og Climate Alliance eða svæðisbundnum þróunarstofnunum, eru notuð til að vinna með staðbundnum aðilum á augnvettvangi og eru í auknum mæli aðlögun að ráðgjöf þeirra.
Skipuleggja skoðanaskiptasnið: Hærri stjórnsýslustig hafa hlutverki að gegna við að skipuleggja svæðisbundna viðburði, ráðstefnur, skiptinámskeið, netfundi og jafningja-til-peer nám snið um aðlögun. Þetta eru tiltölulega ódýr getu-uppbyggingu og samskipti ráðstafanir sem enn geta haft mikla skiptimynt möguleika. Á sama hátt ætti að skipuleggja fjölþrepa skoðanaskiptasnið til að stuðla að skiptum og námi milli aðila að aðlöguninni á mismunandi stigum.
Samræming við fyrirliggjandi mannvirki og ferli: Fyrirliggjandi og vel starfhæft skipulag og ferli sem beinast t.d. að því er varðar mildun, sjálfbæra þróun, minnkun á hamförum eða vistkerfisþjónustu á staðar- eða svæðisvísu bjóða upp á viðeigandi aðlögunarstaði.

Opinber fjármögnun og fjármögnun með hærri stigum:

Fjármögnuná vettvangi Evrópusambandsins til aðlögunar: Fjármögnun og fjármögnun til aðlögunar í Evrópu er fáanleg með fjölmörgum fjármögnunarleiðum ESB, en mörg þeirra bjóða einnig upp á fjárstuðning til svæða og staðbundinnar starfsemi. Alhliða yfirlit yfir fjármögnunarleiðir eru í boði á Climate-ADAPT í ESB fjármögnun kafla, í hlutanum um byggðastefnu ESB og stuðningsverkfæri þéttbýlisaðlögunar. Ríkisstjórnir aðildarríkjanna ættu að taka þátt í að greiða fyrir aðgangi aðila að þessum fjármögnunarleiðum og veita sameiginlega fjármögnun innanlands.
Sérstök fjármögnun til framkvæmdar: Það er augljóslega eign ef landsbundnar aðlögunaráætlanir fela í sér beina úthlutun fjárhagsáætlunar eða samræmt fjármagn til að framkvæma aðlögunaraðgerðir þvert á stig eru tiltækar á annan hátt. Í flestum löndum hafa samræmingaraðilar aðlögunar hins vegar ekki yfir neinu umtalsverðu fjármagni til að dreifa, heldur verður að fjármagna framkvæmdina með „hefðbundnum fjárlagakerfum“, þ.m.t. reglulegum fjárlögum vegna stefnu ríkisins.
Að koma á fót opinberum fjármögnunaráætlunum til aðlögunar: Opinber fjármögnun í hverju landi fyrir sig á aðlögun er augljós velgengnisþáttur og sterkur hvati til upptöku aðlögunarstefnu á lægra stigi. Umfram allt stuðlar fjárstuðningur að yfirstíga takmarkanir á getu á svæðis- og staðarvísu. Því ætti að koma á fjármögnunarleiðum til að styðja aðlögun þvert á stig, annaðhvort með því að skapa nýja hvata eða með því að samþætta aðlögun að öðrum fyrirliggjandi áætlunum, s.s. til að draga úr áhættu vegna mildunar, sjálfbærrar þróunar eða til að draga úr hamförum eða stóráföllum. Til að ná árangri við að ná til staðaryfirvalda ættu fjármögnunaraðilar að taka tillit til nokkurra viðbótarforsendna: skýr og samfelld uppbygging fjármögnunarlandslagsins, að forðast samhliða fjármögnunarleiðir eða fjármögnunarleiðir í samkeppni, samræming fjármögnunarkerfa á mismunandi stigum (ESB, ríki, ríkisstjórnir einstakra ríkja), langtímasamfella og þemabundinn stöðugleiki fjármögnunartilboða sem gera kleift að styðja við aðlögunarferli til langs tíma og umbreytingarbreytingar.
Aðgangur að fjármagni með lágum þröskuldi: Sérstaklega minni sveitarfélög skortir sérfræðiþekkingu og stjórnsýslugetu til að fá aðgang að mörgum fjármögnunarmöguleikum. Fjármögnunaráætlanir ríkisstjórna aðildarríkja eða annarra ríkja ættu því að lækka aðgangsmörk sín, auðvelda stjórnsýsluálag og bjóða áhugasömum styrkþegum leiðbeiningar og ráðgjöf.
Fjármögnun á árangursríkustu viðfangsefnum: Að meginreglu til er hægt að nota breitt svið fjármögnunarviðfangsefna til að styðja aðlögun á lægra stigi, þ.m.t. m.a.: ytri sérþekking, varnarleysi og áhættugreining, undirbúningur aðlögunarhugtaka, aðlögunarferla eða áætlanagerð um framkvæmd. Hins vegar benda gögn til þess að það sé skilvirkast að veita fjárstuðning til samræmingargetu (starfsmannakostnaður staðbundinna fulltrúa aðlögunar/stjórnenda svæðisbundinna aðlögunar), skipulagning neta milli sveitarfélaga eða milli svæða og uppbyggingar á getu (þjálfun) fyrir staðbundna/svæðisbundna aðila. Það er þess virði að íhuga að fjármagna fjárfestingarkostnað við framkvæmd raunhæfra aðlögunarráðstafana á vettvangi, t.d. í formi tilraunaverkefna, vegna þess að framkvæmd ráðstafana með markvissum hætti getur sýnileg áhrif verið hvetjandi fyrir varanlegt og alhliða aðlögunarferli.
Sameina fjármögnun með "mjúkri þvingun": Mælt er með því að veita opinbera fjármögnun með bindandi kröfum til að tryggja að farið sé að gæðaviðmiðunum um „góða aðlögun“, styðja við fyrirsjáanlegar aðlögunaraðferðir og stuðla að margþættri samræmingu á aðlögunarstefnum. Dæmi um slíkar kröfur eru m.a.: skyldubundin loftslagsáhrif, varnarleysi eða áhættugreining, skriflegri aðlögunaráætlun, afborgun sérstakra samræmingaraðgerða (aðlögunarfulltrúi/stjórnandi o.s.frv.), að taka tillit til hærri aðlögunaráætlana og skyldubundinna tengsla við samræmingaraðila þeirra, þátttaka almennings.
Model svæði eða flugmaður aðlögun áætlanir: Áætlanir sem fjármagna skipulagðar aðlögunaraðgerðir á völdum svæðum eða sveitarfélögum hafa reynst sérlega vel í sumum löndum. They promote frontrunners in adaptation and generate good practice examples and lighthouse projects to inspire other municipalities and regions. Auðvelda eiginleika þessara tegund af forritum eru að þeir sameina ofan-niður ákvæði með botn-upp forgang stilling, stuðla að jafningi-til-peer nám og svæðisbundnum netum, og leyfa pláss til að gera tilraunir með nýjar lausnir án ótta við bilun.