1.1 Oppnå politisk støtte til tilpasning

1.1 Oppnå politisk støtte til tilpasning

Politisk støtte på høgt nivå for tilpasning i ein by er ein føresetnad for vellukka gjennomføring av tilpasningshandlingar. Tilpasning til klimaendringar kan ikkje vere høgt på den politiske agendaen på grunn av at andre pressar oppfattast som meir presserande, mangel på medvit om tilpasning, negative konnotasjonar knytte til omgrepa "klimaendringar" eller "risiko", eller misforholdet i kortsiktige budsjettsyklusar og lovperiodar og den langsiktige og framtidige arten av klimaendringar. Dermed er det viktig å sikra politisk støtte for å gje meir framtredande tilpasning.

 Ei politisk forpliktalse til klimatilpasning avtalt av kommunestyret og signert av ordføraren, til dømes å signere borgmeisteravtalen, kan vere eit viktig første skritt mot politisk innkjøp.

Politisk støtte på høgt nivå kan oppnåast gjennom flere utløysande faktorar.

I februar 2021 vedtok Europakommisjonen meldinga «Forginga climate-resilient Europe — the new EU Strategy on Adaptation to Climate Change». Strategien skisserer ein langsiktig visjon for EU om å bli eit klimarobust samfunn, fullt tilpassa dei uunngåelege konsekvensane av klimaendringar innan 2050. Denne strategien tek sikte på å styrke tilpasningsevna til EU og verd og minimere sårbarheita for konsekvensane av klimaendringar, i tråd med Paris-avtalen og forslaget til ein europeisk klimalova. Strategien har som mål å byggje eit klimarobust samfunn ved å forbetra kunnskapen om klimapåverknader og tilpasningsløysingar. ved å trappe opp tilpasningsplanlegging og klimarisikovurderingar; ved å akselerere tilpasningstiltaket, og ved å bidra til å styrkje klimamotstanden globalt. Det forfølgjer tre mål for å oppnå smartare, meir systematisk og raskare tilpasning.

Slike ovanfrå-og-ned-anbefalingar og lovkrav frå overnasjonalt og nasjonalt nivå er blant dei hyppige utløyserane for tilpasningstiltak. Nasjonale tilpasningsstrategiar kan krevja at kommunane utviklar sine strategiar på lokalt nivå og gjev dei støtte til å løyse denne oppgåva, herunder finansieringsmekanismar. Vedtaket av den nye tilpasningsstrategien skapar ein svært gunstig politisk situasjon for tilpasning, då den sikrar politisk støtte og anerkjenning på høgt nivå for tilpasningstiltak på alle styringsnivå. Sjå kapittel 4: Fleirnivåstyring av bytilpasning i Europa av bytilpasning i Europa: korleis byar og tettstader reagerer på klimaendringar.

Den nye tilpasningsstrategien introduserer eit relativt nytt aspekt — å oppnå motstandskraft på ein rettferdig og rettferdig måte, slik at fordelane ved klimatilpasning delast breitt og rettferdig. Den anerkjenner at europeiske regionar og borgarar påverkast direkte av klimaendringar, til dømes gjennom tap av arbeidsplassar i klimapåverka sektorar som landbruk, fiskeri og turisme, og at ulik eksponering og sårbarheit for klimapåverknader frå ulike regionar og sosioøkonomiske grupper forverrar eksisterande ulikheiter og sårbarheiter.

Juridiske forpliktingar kan òg stamme frå sektorpolitikk. Innanfor ramma av Urban Agenda for EU fann ei rekkje opplæringar for politikarar om tilpasning stad. Deira føremål er å gje informasjon til politikarar for å gjera dei kjend med emnet og hjelpe dei med å ta beslutningar om spørsmål knytte til tilpasning.

I situasjonar der det ikkje er noko ovanfrå-og-ned-mandat frå politiske beslutningstakarar eller toppleiinga (som går utover lovperioden), er det sannsynlegvis naudsynt med andre utløyserar, til dømes nedanfrå-og-opp-press frå medvitne og initiativklare valkrinsar, erfaring med klimarelaterte naturkatastrofar, eller høg popularitet og hyppigheit av diskurs om klimaendringar og tilpasning i offentlege og politiske krinsar på ulike nivåar. Sjå kapittel 5 i EØS-rapporten Bytilpasning i Europa: korleis byar og tettstader reagerer på klimaendringar,som tek oversikt over tilpasningsplanlegging og tiltak på lokalt nivå i Europa.

For å styrke saka for tilpasning i fråvær av ovanfrå-og-ned-krav, kan administratorar som ønskjer å setje i verk tilpasningstiltak og vinne politisk støtte på høgt nivå vurdere følgjande tiltak:

• Samla prov og kunnskap om klimaendringar og om fordelane ved tilpasning for å skape ein overtydande «tilpasningssak» (sjå t.d. rettleiing frå RESIN-prosjektet om utvikling av ei forretningssak for tilpasning),
• Ta kontakt med interessentar som har interesser i klimasensitive sektorar, inkludert innleiande medvitegjering blant dei (sjå trinn 1.6);
• Utvikle konkrete idear om korleis tilpasningstiltak kan utførast (sjå òg trinn 3.1);
• Bruk momentum av førekomstar av ekstreme vêrforhold og eksponering for andre klimaendringar (sjå trinn 2.1);
• Vurder alternative politiske linjer som kan kombinerast med tilpasning, til dømes berekraftig utvikling, arealplanlegging, katastroferisikostyring, etc., og dei positive synergiene og speleovers (sjå trinn 2.6);
• Utvikle og bruke kommunikasjonsmeldingar som samsvarar med gjeldande politiske prioriteringar eller mål (sjå trinn 1.7);
• Bruk erfaringane frå andre byar og liknande område som døme på tilpasningsfordelar;
• Samla informasjon om tilgjengeleg tilpasningsmiddel, og dermed redusere beslutningstakarar for å finne ytterlegare finansiering for tilpasningstiltak (sjå trinn 1.5).

Politisk støtte kan oppretthaldast gjennom langsiktige politiske dokumenter eller deltaking i regionale, nasjonale eller internasjonale tilpasningsinitiativar.