Agroforestry: Framtidas landbruk? Situasjonen i Montpellier

Montpellier er ein by i Sør-Frankrike. Det ligg på kupert grunn 10 kilometer inn i landet frå Middelhavskysten ved elva Lez. Montpellier har eit middelhavsklima (Köppen Csa), med milde, noko våte vintrar, og veldig varme, ganske tørre somrar. Dei månadlege gjennomsnittstemperaturane varierer frå 7,1 °C (44,8 °F) i januar til 23,4 °C (74,1 °F) i juli. Årleg nedbør er rundt 660 millimeter, og er størst om hausten og vinteren, men ikkje fråverande om sommaren. Som projisert av flere studiar, forventast klimaendringar å påverke landbrukssektoren gjennom hyppigare tørkeforhold og auka temperatur. For å handtere desse konsekvensane er det presserande at landbruket i Montpellier tar passande tilpasningstiltak. Utfordringa er å gjere matproduksjonen meir effektiv, berekraftig og i stand til å takle dei forventa effektane av klimaendringar.

Målet er å gjere Montpellier-landbrukssystema meir motstandsdyktige mot effektane av klimaendringar, til dømes aukande temperaturar, tørke, vatn og biotiske påkjenningar og meir ekstreme hendingar.

Agroforestry er kombinasjonen av tre og avlingar dyrking. Agroforestry-ordninga som vart vedteken i Montpellier, innanfor SAFE-prosjektet, er ein kombinasjon av valnøtttre og kveitedyrking. Agroforestry gjev eit anna arealbruksalternativ, samanlikna med separerte tradisjonelle jordbruks- og skogbrukssystemer, og optimaliserer fordelane frå dei biologiske interaksjonane som oppstår når tre og avlingar kombinerast. Komplementariteten mellom tre og avlingar mogleggjer ei meir effektiv utnyttalse av dei tilgjengelege ressursane. Agroforestry bidreg til betre kontroll av jorderosjon og aukar berekrafta og motstandskrafta til landbruket. Det er ein praksis som respekterer miljøet og har ein openberr landskapsfordel. Agroforestry-plottet held fram med å vere produktivt for bonden og genererer kontinuerleg inntekt, noko som ikkje er tilfelle når dyrkbar jord utelukkande gjenopprettast. Agroforestry opnar då for diversifisering av gardsaktiviteten og gjer betre bruk av miljøressursar. I tillegg kan agroforestry gardar over tid bli mindre avhengig av avlingssubsidiar, og mindre utsett for prisvariasjonar, då tømmer genererer ein betydeleg del av inntektene sine. Fasilitetsverdien av silvoarable parkområde i nær framtid kan òg vera ein verdifull ressurs for gardsføretak.

Flere interesseorganisasjonar frå Frankrike, Nederland og Hellas var involvert i SAFE-prosjektet. I Frankrike var APCA (det nasjonale landbrukskammeret i Frankrike) ansvarleg for etableringa av eit nettverk av agroforestry-systemdemonstrasjonsplottar som no er eit svært effektivt verktøy for agroforestry-utviding. Dei fleste interesseorganisasjonar involvert i SAFE-prosjektet var involvert i å koordinere andre R & D agroforestry prosjekter i Spania, Tyskland, England, Belgia og Nederland.

Safe-prosjektet ga modellar og databasar for å vurdere lønsemda av silvoarable systemar, og foreslo politiske retningslinjer for implementering av agroforestry. Safe har særleg utvikla biofysiske og sosioøkonomiske verktøy for å informere bønder og beslutningstakarar om potensialet for skogbruk som kan sidestillast, for å bidra til ei integrert og berekraftig utvikling av europeiske landdistrikter. Kunnskapen som vart utvikla under SAFE-prosjektet, ga bønder høve til å forbetra si konkurransekraft.

Agroforestry-systema er vanlegvis lønsame systemar. Det som er kostbart er agroforestry-overgangen, som tek tid og som må støttast. Agroforestry ordningar er ei langsiktig investering. Det tek litt tid før trea mognast og gjev dei forventa funksjonane og fordelane.

Hovudfordelane kan oppsummerast som følgjer:

• INRA viste at produksjonen frå ein hektar valnøtt/kveiteblanding er den same som for 1,4 hektar med tre og avlingar separert (tilsvarar ein 40 % auke i produktiviteten).
• Jordbruket er mindre sårbart for klimaendringar. Tre gjev live til avlingar og reduserer skadar på grunn av høg vårtemperatur.
• Biologisk mangfald er auka sidan det skapar eit mangfaldig habitat der dyreliv artar kan leve. Det fungerer òg i å kontrollera skadedyr og auka pollinering.
• Bønder kan diversifisere sine produkter, auke inntekta og forbetre jord- og vasskvaliteten, redusere (vind) erosjon og forhindre skade på grunn av flaum. Jord- og vasskvaliteten er forbetra, slik at ein unngår erosjon.
• Agroforestry spelar ei rolle i å oppretthalde land for framtidig generasjon.
• Riktig utforma og forvalta agroforestry systemer kan bidra til å auke sekvestrering av atmosfærisk karbon, forbetra jordkvalitet og jord bevaring.

Agroforestry er definert i artikkel 23 i forordning 1305/2013 av CAP (2014-2020). Det er 23 Rural Development Programme (RDP) tiltak som kan støtte agroforestry på anten jordbruk på skogmark.

I Montpellier har agroforestry-ordninga vorte implementert i 20 år.

Agroforestry er eit langsiktig tilpasningstiltak.

Christian Dupraz
Institut Nantional de la Recherche Agronomique (INRA) - SYSTEM
Montpellier, France
E-mail: christian.dupraz@inra.fr

Trygg prosjekt: Silvoarable Agroforestry For Europa