Felles tiltaksgruppe for å kontrollera mygg — Øvre Rhinsletta, Tyskland

Med globale endringar forårsaka av miljø- og klimaendringar, og stadig veksande handel og reise, er sannsynet for eksotiske myggvektorar som invaderer nye geografiske område høg, som overvåkingsresultatar og målretta tiltak i Europa og òg Tyskland i det siste tiåret har vist. Når tilstedeværinga av ein invasiv myggart er bekrefta, er det naudsynt å avgjere om vidare spreiing av arten skal stoppast, om eliminering er mogleg og ønskeleg, og kva for tiltak som bør settast i verk for å hindre ankomst og potensiell etablering av andre myggvektorartar.

På grunn av dei framveksande globale klimaendringane førekjem den opphavlege tropiske myggarten Aedes albopictus, òg kjend som den asiatiske tigermyggen, no òg oftare i Tyskland. Spreiinga vert følgd med stor bekymring av offentlege helsestyresmakter og lokale styresmakter, spesielt på grunn av sin høge vektorkompetanse. Problemet er at i motsetnad til dei innfødde myggartane, reproduserer den asiatiske tigermyggen ikkje fortrinnsvis i opne område som Rhinen enger, ikkje i dammar og bassengar. Hoene av denne arten føretrekkjer å leggja egga sine i små behaldarar fylt med vatn inne i byar, til dømes regnfat, bøtter, blomsterbrikker på balkongen, blokkerte takrenner, kyrkjegardsvasar, sjølv i vasspyttar som dannast i søppelområde.

Den vellukka etableringa av den asiatiske tigermyggen i sørvest-Tyskland representerer ei ny utfordring for KABS. Folk som bur i område som er budd i av den asiatiske tigermyggen, beskriv det som ei stor plage som sterkt påverkar opphaldet i sin eigen hage. Globalt mygg har bedevilled menneske i århundre, spreier sjukdom og død til millionar, smittar menneske med Zika-viruset, gul feber, dengue, malaria og andre sjukdommar.

Difor er førebygging av myggborne sjukdommar svært relevant. Faktisk er det eit presserande behov for forskings- og kontrolltiltak som kan vere effektive under framtidige klimatiske tilhøve, og som mogleggjer vellukka utrydda av nyoppdaga populasjonar av den asiatiske tigermyggen.

På grunn av den sterke massemultiplikasjonen av mygg i våte/regnrike og høge temperaturår, er kontroll naudsynt av omsyn til offentleg velferd og for å skape like levekår for alle menneske som bur i Øvre Rhinen. Målet er å utrydde eller i det minste betydeleg redusere få tigermygg i øvre Rhinen, ved hjelp av selektive mikrobiologiske preparater og ein kontrollstrategi basert på økologiske forhold.

Målet om å utrydde eller i det minste betydeleg redusere få tigermygg i øvre Rhinen kan oppnåast på ein måte som er ufarleg for menneske og natur. Mygg anses ikkje lenger berre som skadedyr (som det er tilfelle av flaumvassmygg langs Rhinen), men også som helseskadedyr, som må eliminerest eller i det minste sterkt reduserast for å halde sannsynet for overføring av virus så låg som mogleg Medlemmene av fellesskapshandlingsgruppa for å kontrollere mygg (KABS) har fastsett oppgåva og prinsippa for deira handlingar i ein vedtekt: — Handlingsgruppa ønskjer å dempe myggplaga i området rundt Øvre Rhinsletta og samstundes beskytte miljøet med økologisk akseptable tiltak, så lenge dei naudsynte midla er samla inn.

Kvart år i klekkesesongen kontrollerast relevante myggartar i øvre Rhinen, gjennom dedikert overvåking og tidleg varslingssystem. Sidan 1970-talet har ei samanslutning av lokalsamfunn — "Kommunale Aktionsgemeinschaft zur Bekämpfung der Schnakenplage (KABS) — Felles aksjonsgruppe for å kontrollere mygg" — teke vare på myggen (kalla "Schnaken" på lokaldialekten) i regionen. Utan den ville mange område knapt vore bebuelege langs Rhinen.

Overvåkingsprosjekter som omhandlar tidleg påvising av grunnleggjarpopulasjonar av den asiatiske tigermyggen vart tidleg utvikla, spesielt etter 2007, då dei første egga til ein tigermygg i Tyskland vart oppdaga på ein parkeringsplass ved sida av motorvegen A5 nær Bad Bellingen i Baden-Württemberg. I dei følgjande åra vart vaksne og egg av tigermygg òg funne på andre stader i sørvest-Tyskland. Desse overvåkingsprosjekta har vore vellukka i flere år. Sidan tigermyggen har etablert seg i Øvre Rhinen, har KABS òg teke tiltak mot det. Ei rekkje byar har allereie bestilt spesialistar frå KABS og hennar dotterselskapar for å overvaka og kontrollere tigermyggen, inkludert Freiburg, Heidelberg, Karlsruhe eller Ludwigshafen. I den føderale delstaten Baden-Württemberg vart det utført ulike laboratorie- og felttestar på ein større populasjon av den asiatiske tigermyggen som nyleg vart oppdaga i 2015 i Heidelberg.

Ved hjelp av ei integrert økologisk tilnærming til kontroll av mygg, vart gjennomførbarheita og effektiviteten av ulike tiltak vurdert under reelle feltforhold, inkludert: påføring av myggbiologisk kontrollmiddel Bti i tablettform, frigjering av sterile mannlege vaksne (SIT) eller dødelege fellesystemer, spesielt for kvinnelege vaksne. Samstundes vart heile bestanden av den asiatiske tigermyggen i Heidelberg overvakat og kontrollert. BTI (Bacillusthuringiensis underart israelensis stamme AM65-52), ein naturleg førekomande bakterie som finst i jord, brukast sidan den inneheld sporar som produserer toksinar (proteinkompleks) som spesifikt rettar seg mot og berre påverkar larvane til nokre få Nematocera-familiar. Mest sensitive mål er mygg larvar, mindre kjenslevare dei er larvar av blackflies, avløp fluger, chironomids og sopp gnats. BTI har ingen toksisitet for andre insektar, andre taxa eller menneske og er godkjent for bruk til skadedyrbekjempar i økologisk landbruk. BTI brukast over heile verd for mygg kontroll og brukast til å drepa utviklande mygg larvar ved å bli brukt til ståande vatn der desse larvar er funne.

I dei seinare år har nokre aukande få tigermyggpopulasjonar vorte funne. I 2017 vart det registrert ein enkelt populasjon, medan det i 2020 allereie er funne seks populasjonar i KABS-området. På slutten av 2022-sesongen vart tigermyggpopulasjonar funne i 15 KABS-medlemssamfunn. Frå dette vart ein ny struktur innanfor KABS oppretta, som omhandlar spesielt tigermygg. I byrjinga av 2020 vart "Task Force Tiger mygg, TFT" grunnlagd med ein ny organisasjonsstruktur og kontrollstrategiar vart implementert. Viss ein asiatisk tigermygg oppdagast i ein KABS-medlemskommune, startast eit målretta overvåkings- og vektorkontrollprogram. Avhengig av situasjonen og utviklinga i løpet av året, brukast alternative tilnærmingar, til dømes innsamling av prøver, bruk av Bti, fellesovervaking og offentlege medvitegjeringskampanjar.

Sidan 2020, så snart tigermyggsesongen byrjar, går KABS-tilsette døyr til døyr, deler ut brosjyrar som gjev informasjon om biologi, førebygging og generelle aspektar av den asiatiske tigermyggen og forklarar korleis ein oppdagar og rapporterer mistenkelege mygg. Etter flere behandlingar av hekkeplassane med Bti, foreslås det at ubrukte vasskannar og bøtter, til dømes, skal lagrast opp ned, regnfat dekt med myggnett. Sjølv dei opne røyra av solskjermstativar skal lukkast. Brosjyrane inneheld informasjon om den aktive ingrediensen Bti, som kan brukast i tablettform i regnfat eller andre vassbehaldarar. I tillegg går utdanna personell gjennom private og offentlege hagar med ei trykkpumpesprøyte for å handsame avlsstader med Bti.

KABS intervensjon er strukturert langs denne sekvensen av handlingar:

• KABS mottar ei åtvaring om mygg tilstedeværelse, anten frå bebuarar, kommunar eller som eit resultat av ei dedikert hot-spot overvåking
• Kommunen og helsestasjonen får informasjon om kor myggen(e) er funne,
• Ei pressemelding utarbeidast i fellesskap av KABS, helseføretaket og kommunen. Publikum i kommunen eller regionen vert informert om dei komande tiltaka
• Staden der myggen har vorte funne er sjekka for å forstå den verkelege relevansen av mygg tilstedeværelse. Koordinatane leggjast til via ein app på smarttelefonen og koplast til eit GIS-system

Viss det ikkje blir funne nokon ny populasjon (berre eitt individ), held fram med overvåkinga. Generelt er involvering av ålmenta vert framleis òg, og informasjon er gjeve via pressemeldingar, plakatar, lokale radiostasjonar, informasjonsarrangementar og kommunale arrangementer.

Viss det oppdagast ein ny populasjon:

• Potensialet for «relevansområde» rundt lokaliteten identifiserast, basert på erfaring og ekspertvurdering
• Kommunen og ansvarleg helsestyresmakt vert informert om planlagde tiltak og om støtta dei skal gje til KABS.
• Publikums involvering held fram t.d. med å førebu pressemelding med kommunen, informere folkesetnaden om planlagde tiltak, støtte KABS for å gje tilgang til dei private eigedomane og informere om at eit offentleg dokument — ei melding frå kommunen — vil bli gjeve til dei enkelte eigedomane som må nåast av KABS
• KABS gjev ei to dagars opplæring av sine lokale KABS-tilsette for å ta dei respektive tiltaka, som å gjennomføre Bti-søknad, fellesovervaking og identifisering av alle typar ståande vatn, t.d. regnfat på eigedomane og forklare behovet for tiltaka — dette er òg relevant for å informere eigedomsbesitjarane om dette.
• Tiltaka er sett i verk på det enkelte eigedomsnivå. Berre éit lag for eit bestemt område eller til og med berre éit teammedlem vert sendt, fordi dette aukar tilliten til eigaren av eigedomen og lettar tilgangen til eigedomane og aksept av tiltak
• Alle tiltak sporast gjennom ein app på smarttelefonen. Avhengig av datoen for siste vitjing, endrast fargen på grensa til tomta automatisk (til dømes ein grøn eigedom betyr at ein KABS-tilsett var på staden og tok respektive tiltak, oransje betyr at mellom 11-14 dagar var ingen KABS-tilsett på eigedomen og tok tiltak og raud betyr at i meir enn 21 dagar var ingen KABS-medlem på staden og tok tiltak). Tilstedeværinga av KABS-tilsette samt tiltaka som er treft, registrerast og lastast opp til ein database som leiinga av arbeidsgruppa har tilgang til.
• Overvåkinga held fram
• Informasjonen som gjevast til dei enkelte eigedomsbesitjarar vidareførast

All viktig informasjon om dei overvaka eigenskapane registrerast digitalt på staden, inkludert informasjon om dei eigenskapane der tilgangen er nekta eller om forlatne eigedomar. I slike tilfelle støttar den kommunale administrasjonen arbeidet til KABS ved å prøve å kontakte dei skeptiske innbyggjarane eller ved å identifisere eigarane av forlatne eigedomar.

Operasjonsområdet kan endrast på grunn av nye individuelle funn eller til og med nye populasjonar. Ved slutten av sesongen, i slutten av oktober, utarbeidast ein sluttrapport for sesongen og eit utsikter for neste sesong, inkludert kostnadsestimatar, av KABS og leverast til medlemmene.

Ved grunnlegginga av KABS i 1976 i Philippsburg, 20 organisasjonar (nokre distrikter samt byar og kommunar frå Germersheim, Karlsruhe, Ludwigshafen, Rhinen-Neckar, Südliche Weinstraße) erklærte sin medlemskap. 13 lokalsamfunn frå dei ovannemnde distrikta og byen Speyer slutta seg til alliansen i 1976 og 1977. I 1984 auka medlemstalet til 45 fullverdige medlemmer og tre støttemedlemmar.

I dag har KABS medlemmer frå 94 regionale styresmakter (92 kommunar og distrikter samt delstatane Baden-Württemberg og Rheinland-Pfalz). Området til KABS strekkjer seg dermed frå Bingen eller Rheingau i nord til kommunane i Kaiserstuhl i sør, og omfattar totalt 2,7 millionar menneske. Dette betyr at alle kommunar innanfor dette operasjonelle området som grensar til Rhinen er medlemmer av KABS, slik at alle relevante og potensielle avlsområde kan kontrollerast og mygg ikkje kan migrere frå ukontrollerte område til medlemskommunane. Heilt frå starten, på grunn av rørsla av "Rheinschnaken" (flaum mygg, Rhinen mygg), var det òg svært nært samarbeid med regionen Alsace, Frankrike. Dei tyske føderale statane har òg vorte medlemmer av KABS fordi inngrep for flaumvern som utviklast i Rhinen-bassenget, kan omfatte etablering av oppbevaringsområde (inkludert polders) som må overvakast og kontrollerast, i samsvar med plangodkjenningsprosedyren, som moglege avlsområde for mygg.

Dei positive reaksjonane frå innbyggjarane i KABS-medlemssamfunna viser at den økologiske myggkontrollen har auka livskvaliteten på Øvre Rhinen i stor grad samanlikna med tidlegare tider. Den beste måten å bevise kontrollsuksessen på er å samanlikne fangstresultata som vart oppnådd meir eller mindre samstundes i tilstrekkeleg fjernt ubehandla (t.d. Kvart år reduserer KABS mengda mygg i medlemskommunane til eit tolerabelt nivå, slik at livskvaliteten til folket i Øvre Rhinen-regionen opprettheldtast.

Tett koordinering med lokale styresmakter og maksimal openheit mot bebuarane er viktige faktorar som bestemmer ein vellukka flaumvatn og tiger mygg kontroll.

Faktorar som avgrensar biologisk myggkontroll er både økonomiske faktorar og begrensningar knytte til naturvern. Myggkontroll i økosystemar av høg verdi som er beskytta under lovgivingsmessige rammer for naturvern (til dømes våtmarker langs Rhinen) må følgje ein målretta strategi som respekterer miljøeigenskapane i dette området. Spesielt sårbare naturområde, som hekkeområde for truga fugleartar, kan til og med utelukkast frå myggkontroll på grunn av naturvernbegrensningar Desse områda representerer imidlertid ei lita overflate av casestudieområdet, slik at dei ikkje påverkar suksessen til myggkontrollinitiativa betydeleg.

Arbeidet til KABS finansierast utelukkande av medlemmane. Det økonomiske bidraget til kvart medlem bereknast i utgangspunktet basert på få innbyggjarar (som 1. januar^2022). For mindre samfunn med opptil 1500 innbyggjarar utgjer det EUR 8.750/år, for mellomstore opptil 10.000 innbyggjarar EUR 35.000/år og for store byar med meir enn 100.000 innbyggjarar EUR 131.000/år. Distrikta betaler EUR 47.700/år og dei føderale statane EUR 57.000/år. Samla sett er budsjettet rundt EUR 5 millionar/år og dermed eit gjennomsnitt på EUR 1,50/busett/år.

I tillegg er kostnadene ved lokale kontrolltiltak på rundt EUR 450.000/år finansiert av dei medlemmene i viss kommunale område desse kostnadene påløpar.

Fordelane med arbeidet til KABS òg nytte desse samfunna med sine borgarar som ikkje er medlemmer, og derfor ikkje bidreg til kostnadene som må hevast for å beskytte folk i nærleiken av Rhinen frå myggpest. Flodmyggen "Rheinschnaken" vandrar opptil tjue kilometer frå hekkeområdet på jakt etter eit blodmåltid. Berre i nokre få tilfelle er ikkje-tilstøytande kommunar medlemmer av KABS, t.d. frå Rhinen i aust, og tiltak takast berre viss det er førekomst av snøsmeltemygg i deira område og dermed eit spesifikt lokalt behov for overvåking og kontroll.

I samsvar med § 2 nr. 12 IfSG (tysk smittevernlova) er Aedes albopictus ein av helseskadedyra som ein potensiell berar av sjukdom. Viss desse oppdagast og det er berettiga risiko for spreiing av sjukdomsframkallande stoff, skal ansvarleg styresmakt i samsvar med § 17 (2) IfSG påleggje dei nødvendige tiltak for å bekjempe dei. I samsvar med avsnitt 1 (6) i IfSG-ZusatzV (lov til den tyske smittevernlova) er den ansvarlege styresmakta den lokale politimakta, som i samsvar med avsnitt 17 (6) i IfSG i samband med avsnitt 16 (6) og (7) i IfSG handlar etter forslag frå helseavdelinga. Den lokalt ansvarlege helseavdelinga vurderer om det foreliggar ein slik risiko.

KABS vart starta i 1976. I 2020 vart KABS restrukturert og ei spesifikk arbeidsgruppe for å overvaka og bekjempe tigermyggen vart etablert og tiltak sett i verk.

KABS antas å halde fram på lang sikt. På den eine sida må tiltaka gjentakast kvar sommar, og endå flere gonger i løpet av sesongen, fordi det er umogleg å stoppe mygg og dei kan reprodusere seg veldig fort. På den andre sida kan medvitskampanjar som oppfordrar folk til ikkje å forlate potter, bøtter etc. der mygg kan avle føre til langsiktige positive effektar ved å kontrollere denne arten.

Artur Jöst

Leader of the Task Force on Exotic Mosquitos - Kommunale Aktionsgemeinschaft zur Bekämpfung der Schnakenplage (KABS)

E-Mail: artur.joest@kabs-gfs.de

Dirk Reichle

Scientific Director - Kommunale Aktionsgemeinschaft zur Bekämpfung der Schnakenplage (KABS)

E-Mail: dirk.reichle@kabs-gfs.de

Pluskota, B. eit al., 2018. Studiar av effektiviteten av overvåkings- og kontrolltiltak for utvikling av ein katalog over tiltak for integrert kontroll av den asiatiske tigermyggen i Baden-Württemberg