2.2 Ramy oceny wpływu na klimat, podatności na zagrożenia i ryzyka

Ze względu na złożony charakter ryzyka związanego z klimatem oraz jego wzajemne oddziaływanie czynników zagrożenia, narażenia i podatności na zagrożenia, a także dużą niepewność co do zrozumienia danych i procesów, ryzyka klimatycznego nie można zmierzyć w sposób deterministyczny. Zamiast tego ocena ryzyka jest w większości przypadków syntetyczną i uzgodnioną oceną opartą na puli informacji, na którą składają się fakty (np. obserwacje klimatu, zdarzenia z przeszłości), symulacje (np. prognozy klimatyczne, modele hydrologiczne), ale także badania półilościowe lub jakościowe, wiedza ekspercka i narracje.

Metody przyjęte do oceny ryzyka są często połączeniem ocen odgórnych, które zazwyczaj opierają się na danych ilościowych (np. danych ze spisu powszechnego, modeli klimatycznych o zmniejszonej skali) i wykorzystują metody mapowania i oddolne, zazwyczaj wykorzystując wiedzę lokalną do identyfikacji ryzyka i mając raczej charakter jakościowy. Oceny ryzyka oparte na wskaźnikach wykorzystują zestawy wskaźników, które mogą być zarówno ilościowe, jak i jakościowe i mogą być oceniane zarówno w drodze modelowania, jak i konsultacji z zainteresowanymi stronami. Przegląd metod stosowanych w Europie znajduje się w sprawozdaniu EEA nr 1/2018. W narzędziu wsparcia przystosowania się do zmiany klimatu w miastach opisano bardziej szczegółowo kroki zalecane w przypadku CCIVA specjalnie dla miast. Podejście ogólne stosuje się jednak również do większych jednostek, takich jak regiony lub państwa.

Jednym z ram systematycznego konceptualizacji ryzyka klimatycznego zgodnie z koncepcją oceny ryzyka IPCC są tzw. łańcuchy oddziaływania. Łańcuchy oddziaływania to łańcuchy przyczynowo-skutkowe, które ilustrują wszystkie główne czynniki i procesy prowadzące do określonego ryzyka klimatycznego i przypisują te czynniki do zagrożeń, podatności i narażenia składników. Łańcuchy oddziaływania są zazwyczaj opracowywane w sposób partycypacyjny wraz z zainteresowanymi stronami i ekspertami. Łańcuchy oddziaływania pomagają lepiej zrozumieć, usystematyzować i ustalić priorytety czynników, które napędzają ryzyko związane z wpływem klimatu w konkretnym systemie budzącym obawy. Łańcuchy oddziaływania mogą sprzyjać dyskusji na temat zapotrzebowania na przystosowanie się do zmiany klimatu już na wczesnym, jakościowym etapie oceny ryzyka. Na potrzeby oceny ryzyka operacyjnego łańcuchy oddziaływania mogą służyć jako podstawa do wyboru odpowiednich metod, takich jak modele, wskaźniki, ocena oparta na przeglądzie lub ekspertyzie. Często zalecana jest kombinacja tych metod. Więcej informacji na temat ocen opartych na łańcuchach oddziaływania można znaleźć na przykład w Suplemencie ryzyka do książki źródłowej dotyczącej podatności na zagrożenia.

.