4.2 Priorytetowe traktowanie wariantów przystosowania się do zmiany klimatu i wybór preferowanych wariantów

Na podstawie oceny możliwych wariantów przystosowania się do zmiany klimatu należy dokonać wyboru najbardziej odpowiednich wariantów. Najczęściej analiza wielokryterialna (MCA) może okazać się przydatna do rankingu i wyboru preferowanych opcji. Preferowany wykaz wariantów przystosowania się do zmiany klimatu należy również uzgodnić z zainteresowanymi stronami, a zainteresowane strony powinny uczestniczyć w ocenach MCA w celu uwzględnienia w ocenie różnych wartości i kryteriów.

Takie jak MCA powinny obejmować zestaw kryteriów, takich jak:

pilny charakter w odniesieniu do już istniejących zagrożeń
wczesne działanie przygotowawcze (w celu uniknięcia przyszłych kosztów szkód)
zakres skutków (można preferować warianty obejmujące wiele rodzajów ryzyka)
stosunek kosztów do korzyści
efektywność i skuteczność środków służących przystosowaniu się do zmiany klimatu
Społeczno-ekonomiczne implikacje dla różnych grup społecznych
efektywność czasowa
solidność w szerokim zakresie prawdopodobnych przyszłych skutków
elastyczność w zakresie dostosowań lub odwracalności w przypadku rozbieżnych zmian
akceptacja polityczna i kulturowa
poprawa uczenia się i samodzielnych zdolności adaptacyjnych itp.

Gdy niepewność może stać się przyczyną bezczynności, stosowanie zasad zarządzania adaptacyjnego (np. skupienie się na elastycznych rozwiązaniach, opcjach korzystnych dla wszystkich, solidnych środkach w ramach szeregu możliwych scenariuszy) ułatwi podejmowanie decyzji (zob. zestaw narzędzi MEDIATION [VG1] ).

Jeśli chodzi o wybór i priorytetowe traktowanie odpowiednich wariantów adaptacji do wdrożenia, ostrożne podejście zaczyna się od uznania, że istnieje kilka realnych wariantów i kombinacji wariantów skutecznego dostosowania. Niektóre z nich będą lepiej dostosowane do zminimalizowania ryzyka związanego z wdrażaniem, nawet w obliczu związanej z tym niepewności co do ryzyka i korzyści. Warianty te są określane jako:

„nie wyraża ubolewania z powodu możliwości przystosowania się do zmiany klimatu”, które są opłacalne niezależnie od zakresu przyszłych zmian klimatu;
„opcje o niskim poziomie ubolewania”, które są działaniami adaptacyjnymi, w przypadku których związane z nimi koszty są stosunkowo niskie i w przypadku których korzyści, choć realizowane głównie w ramach prognozowanej przyszłej zmiany klimatu, mogą być stosunkowo wysokie;
„warianty korzystne dla wszystkich” to warianty przystosowania się do zmiany klimatu, które przynoszą pożądany rezultat w postaci zminimalizowania ryzyka klimatycznego lub wykorzystania potencjalnych możliwości, ale mają również znaczący wkład w realizację innego celu społecznego, środowiskowego lub gospodarczego;
„Elastyczne lub adaptacyjne opcje zarządzania” to opcje, które można łatwo dostosować (i przy niskich kosztach), jeżeli okoliczności zmienią się w porównaniu z pierwotnie przedstawionymi prognozami; oraz
„Warianty przewidujące wiele korzyści” zapewniają synergię z innymi celami, takimi jak łagodzenie skutków, zmniejszanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, zarządzanie środowiskiem lub zrównoważony rozwój (np. rozwiązania oparte na zasobach przyrody zwykle przynoszą tak wiele korzyści).

Ze względu na szeroki zakres potencjalnych przyszłych skutków zmiany klimatu i ich dorozumianą niepewność należy preferować warianty przystosowania się do zmiany klimatu przynoszące wiele korzyści, warianty „no-regret” i warianty „low-regret” (zob. kluczowe zasady). Przykłady obejmują urządzenia oszczędzające wodę w regionach doświadczających suszy lub niedoboru wody lub izolacji budynków w regionach narażonych na fale upałów. Nacisk na warianty przynoszące wiele korzyści może również ułatwić finansowanie powiązanych środków, przyciągając zasoby i kładąc nacisk na wspólne korzyści, które przewyższają koszty inwestycji. W briefingu EEA z 2024 r. na temat studiów przypadków Climate-ADAPT przedstawiono wszystkie aspekty skutecznych rozwiązań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu (koszty i korzyści, skuteczne powielanie i zwiększanie skali), które można wykorzystać do wspierania ustalania priorytetów w zakresie wariantów przystosowania się do zmiany klimatu.