Włączenie przystosowania się do zmiany klimatu do planów dotyczących suszy i ochrony wód

Zasadnicze znaczenie dla zarządzania suszą lub planu ochrony wód ma określenie odpowiednich zainteresowanych stron, które mają udział w zaopatrzeniu w wodę, planowaniu suszy i ochronie wody. Te grupy zainteresowanych stron muszą być zaangażowane i sprawiedliwie reprezentowane na wczesnym etapie opracowywania planu. Uczestnictwo w procesie planowania daje zainteresowanym stronom możliwość zrozumienia wzajemnych punktów widzenia i generowania rozwiązań opartych na współpracy. Lokalne zainteresowane strony mają najlepszą wiedzę na temat różnych sektorów i elementów cyklu hydrologicznego związanych z korzystaniem z wody i mogą zapewnić spójność celów i ich realizację tam, gdzie koszty społeczno-gospodarcze są najniższe. Aktywne uczestnictwo przyczynia się do osiągnięcia zrównoważonego zarządzania źródłami wody, minimalizując konflikty między różnymi zastosowaniami i wpływem na środowisko.

Dobrym podejściem jest ustanowienie grup roboczych lub forów skupiających zidentyfikowane zainteresowane strony, doświadczonych i uznanych ekspertów w dziedzinie wody, którzy mogą doradzać i konsultować się podczas opracowywania planów. Ponadto za przydatne narzędzia promowania udziału społeczeństwa można uznać tabele sektorowe, w których dyskusje mogą przebiegać płynniej, oraz małe grupy zainteresowanych stron. Informowanie społeczeństwa i konsultowanie się z nim może odbywać się zgodnie z uregulowanymi lub uregulowanymi procedurami (np. oficjalnymi biuletynami) lub z szeroko zakrojonymi i łatwo dostępnymi publikacjami i elektronicznymi środkami informacyjnymi, które są później powszechniej stosowane przez społeczeństwo.

Głównym czynnikiem sukcesu w opracowywaniu i wdrażaniu planów zarządzania suszą i ochrony wód jest dostępność dogłębnej wiedzy na temat:

· wzorce wykorzystania wody i ich wkład w dobrostan;

warunki hydrologiczne jednolitych części wód i związane z nimi średnio- i długoterminowe prognozy dotyczące zmiany klimatu;

czynniki wpływające na zapotrzebowanie na wodę w sektorach gospodarki o dużym zapotrzebowaniu na wodę i publiczne zużycie wody.

Aby plan zarządzania suszą i ochrony wód był skuteczny, konieczne jest aktywne zaangażowanie zainteresowanych stron i dobry dialog między nauką a decydentami politycznymi w trakcie całego procesu planowania. Ponadto plan zarządzania suszą i ochrony wód należy włączyć do planów gospodarowania wodami w dorzeczu wymaganych na mocy ramowej dyrektywy wodnej UE lub skoordynować z tymi planami. Ustanowienie skutecznych systemów ostrzegania przed suszą dodatkowo przyczynia się do pomyślnego wdrożenia planu zarządzania suszą i ochrony wód.

Konflikty między wartościami i interesami społecznymi, gospodarczymi i środowiskowymi mogą utrudniać niezbędną współpracę podczas opracowywania i wdrażania planu, w szczególności gdy zasoby wodne stają się coraz rzadsze. Ograniczenia prawne w procesie planowania dotyczą m.in. praw do wody, obowiązujących przepisów dotyczących zaufania publicznego, wymogów dla publicznych dostawców wody, kwestii odpowiedzialności.

Koszty związane z opracowaniem państwowego planu zarządzania suszą i ochrony wód można oszacować na 50 000–100 000 EUR. Koszty wdrożenia różnią się znacznie w zależności od rozważanej skali, powagi problemu, lokalnych cech jednolitych części wód i zastosowań wody oraz zestawu planowanych środków. Koszty muszą być zawsze wyważone ze stratami, które wystąpiłyby w przypadku braku planu.

Korzyść polega na tym, że wszystkie sektory gospodarki mogą kontynuować działalność w sposób zorganizowany, ale przy obniżonym poziomie wody, co oznacza, że zakłócenia gospodarcze i środowiskowe są mniejsze w porównaniu z niezarządzaną sytuacją suszy.

Rozporządzenie w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody do nawadniania w rolnictwie

Aby rozwiązać problem niedoboru wody i susz w UE, w 2007 r. Komisja Europejska wydała komunikat pt. „Rozwiązanieproblemu niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej”. W komunikacie wymieniono szereg wariantów strategicznych, które można wdrożyć jako wspólne działanie UE mające na celu zwiększenie oszczędnego gospodarowania wodą i oszczędności wody oraz poprawę gotowości na wypadek suszy i zarządzania ryzykiem wystąpienia suszy. Ramowa dyrektywa wodna, sztandarowa polityka wodna UE, uznaje susze za potencjalne zagrożenia, które mogą zniweczyć wysiłki na rzecz osiągnięcia dobrego stanu ekologicznego wspólnotowych jednolitych części wód. W listopadzie 2012 r. zakończono przegląd polityki w zakresie niedoboru wody i susz, który włączonodo „Planu ochrony wód europejskich”. W wyniku przeglądu stwierdzono, że poczyniono postępy we wdrażaniu instrumentów polityki zaproponowanych w komunikacie KE z 2007 r., ale nie osiągnięto ogólnego celu, jakim jest przywrócenie tendencji w zakresie niedoboru wody i suszy. „Plan działania” zachęcił państwa członkowskie do lepszego włączenia zarządzania ryzykiem wystąpienia suszy do przyszłych planów gospodarowania wodami w dorzeczu w celu zapewnienia spójności w zarządzaniu zasobami wodnymi. W 2020 r. Komisja Europejska opublikowała nowe „rozporządzeniew sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody do nawadniania w rolnictwie”,które ma znaczenie dla ochrony wody i określa zasady dotyczące minimalnych wymogów w zakresie bezpiecznego ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków komunalnych do nawadniania w rolnictwie.

Rosnącą dotkliwość susz w Unii Europejskiej oraz potrzebę podjęcia działań uznano w„nowej strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu”,przyjętej w lutym 2021 r. W strategii proponuje się szersze wykorzystanie planów zarządzania suszą i środków mających na celu zwiększenie zdolności gleby do retencji wody i jej bezpiecznego ponownego wykorzystania.

Czas realizacji planów zarządzania suszą lub planów ochrony wód zależy od kilku czynników, takich jak wielkość dotkniętego obszaru, różne interesy zainteresowanych stron oraz skutki prawne i społeczne. Typowy czas realizacji wynosi od 1 do 5 lat.

Odpowiednio opracowane i wdrożone plany zarządzania suszą i ochrony wód są zazwyczaj środkami średnioterminowymi (> 5 lat). Aby zapewnić ich rentowność przez długi czas, należy je regularnie oceniać z uwzględnieniem zmian klimatycznych i społecznych, nowych technologii i nowych przepisów. Ważną rolę odgrywa również ocena i adaptacja po suszy.