Wkład finansowy wniosków dotyczących planowania w zapobieganie pożarom wrzosowisk w Dorset w Wielkiej Brytanii

Wrzosowiska Dorset to obszary otwartego krajobrazu zdominowane przez nisko rosnące krzewy karłowate (głównie rodzina Heather, Ericaceae), a także obszary kwaśnych użytków zielonych, zarośli, rozproszonych drzew, torfowisk i wód otwartych. Heather jest wysoce łatwopalna, a zmiana klimatu stanowi realne zagrożenie pod względem zwiększenia częstości występowania pożarów wrzosowisk w Dorset. Scenariusze dotyczące zmiany klimatu (UKCIP09)wskazują, że do 2080 r. średnie temperatury w okresie letnim wzrosną o 1–5 °C, a opady zmniejszą się o 20–50 %. Cieplejsze i bardziej suche lata sugerują potencjalnie znaczny wzrost liczby pożarów na zewnątrz. W przypadku wzrostu temperatury o 1°C w przyszłości przewiduje się wzrost liczby pożarów zewnętrznych o 17-28% w Anglii i Walii, a w przypadku wzrostu temperatury o 2°C o 34-56% więcej pożarów rocznie. Najnowsze prognozy pochodzą z brytyjskiego Met Office.

Pożary są łatwo uruchamiane przypadkowo przez słabo ugaszone ogniska i inne przyczyny; Powszechne jest również celowe podpalenie. Wrzosowiska w pobliżu zabudowy miejskiej częściej się palą niż w bardziej wiejskich miejscach. Około 30% wrzosowisk Dorset znajduje się na obszarach miejskich i wokół nich, a blisko pół miliona ludzi mieszka w pobliżu. Ponadto ich wykorzystanie do rekreacji dodatkowo naraża dużą część wrzosowisk na pożary i inne negatywne skutki, takie jak deptanie lub niepokojenie psów.

W uzupełniającym dokumencie planistycznym Dorset Heathlands Planning Framework na lata 2020–2025 określono podejście do łagodzenia szkodliwych skutków inwestycji mieszkaniowych dla nizinnych wrzosowisk Dorset, w tym zwiększonego ryzyka pożaru. Kontynuuje prace nad poprzednim jednolitym dokumentem programowym na lata 2015–2020, który rozpoczął się w 2007 r. Podejście to ma na celu zapewnienie, aby integralność wrzosowisk nie była dalej zmniejszana przez stały wzrost presji miejskiej. Władze lokalne i Natural England wspólnie określiły szereg środków; niektóre z nich są również istotne ze względu na zwiększoną odporność na większe ryzyko pożarowe ze względu na połączone skutki zmiany klimatu i rozwoju obszarów miejskich. Środki łagodzące mają być finansowane ze składek deweloperów pochodzących z nowych inwestycji zlokalizowanych w odległości od 400 m do 5 km od chronionych wrzosowisk. Pomoże to pogodzić presję dalszej zabudowy mieszkaniowej z ochroną wyznaczonych wrzosowisk.

Rada Bournemouth, Christchurch i Poole (BCP) oraz Rada Dorset mają lokalne plany łagodzenia szkód wynikających z nowych inwestycji mieszkaniowych i turystycznych na wrzosowiskach Dorset, które są spójne z podejściem określonym przez SPD. Rada prowadzi jednolity dokument programowy na lata 2015–2020 od stycznia 2007 r. Jednolity dokument programowy na lata 2020–2025 stanowi tymczasową aktualizację, która stanowi kontynuację podejścia przyjętego w poprzednim okresie. W dniu 31 marca 2020 r. władze lokalne na przejściach granicznych i w Dorset przyjęły jednolity dokument programowy na lata 2020–2025.

Nowa JDP obejmuje okres od 2020 r. do 2025 r. i określa podejście i zasady przewodnie dotyczące łagodzenia szkodliwych skutków zabudowy mieszkaniowej na nizinnych wrzosowiskach Dorset. Strategia jest podejściem długoterminowym, określającym pięcioletni kroczący program działań. Została ona przygotowana wspólnie przez Radę ds. przejść granicznych i Radę ds. Dorset przy udziale Natural England. Strategia składa się z dwóch wzajemnie zależnych i wspierających się mechanizmów politycznych:

• ograniczenia dotyczące zabudowy w obrębie strefy buforowej wynoszącej 400 metrów wokół obszaru wrzosowisk; oraz
• Ograniczenie związane z niektórymi rodzajami zabudowy w strefie od 400 m do 5 km od obszaru wrzosowisk.

Elementy strategii dotyczące łagodzenia zmiany klimatu składają się z dwóch części:

• Część 1: Strategiczny dostęp, zarządzanie i monitorowanie (SAMM); oraz
• Część 2: Projekty infrastrukturalne na wrzosowiskach (HIP).

Rady zamierzają dokonać przeglądu strategii określonej w jednolitym dokumencie programowym poprzez przygotowanie nowych planów lokalnych w ciągu najbliższych 2–3 lat, aby zapewnić skuteczne ograniczenie wzrostu gospodarczego.

Część 1: Strategiczne zarządzanie dostępem i monitorowanie dostępu (SAMM)

SAMM zapewnia strategię łagodzenia potencjalnych skutków nowych osiedli mieszkaniowych i określa poziom wkładu finansowego wymaganego od nowych osiedli mieszkaniowych.

Według SPD deweloperzy, którzy otrzymują pozwolenie na budowę budynków mieszkalnych w strefie od 400 m do 5 km od chronionych wrzosowisk, płacą składki. Ogólnie rzecz biorąc, żadna dodatkowa inwestycja mieszkaniowa nie jest dozwolona w odległości 400 m od chronionych wrzosowisk, z wyjątkiem specjalnie zbudowanych systemów dla osób starszych lub niepełnosprawnych.

Należny obowiązek ma zastosowanie do każdej inwestycji mieszkaniowej, w przypadku której występuje wzrost netto liczby mieszkań. Wkład finansowy opiera się na standardowej opłacie, z dostosowaniem do różnych wskaźników obłożenia domów i mieszkań. Aby zapewnić pewność osobom składającym wnioski o zabudowę mieszkaniową oraz zapewnić przejrzystość i rozliczalność, przyjęto mechanizm obliczania obowiązku planowania w oparciu o prognozowany dwuletni średni wzrost liczby ludności według rodzaju mieszkania w latach 2014–2028. Czynniki brane pod uwagę przy obliczaniu wkładu deweloperów obejmują:

• Ilość planowanego rozwoju. W przypadku Rady ds. przejść granicznych trajektoria wskazuje na podaż 11 290 domów w okresie pięciu lat (2020–2025). 6850 z tej sumy zostało już zatwierdzonych, podczas gdy inne 4440 domów nadal musi się zgłosić. Dla Rady Dorset trajektoria wskazuje na podaż 3716 domów w okresie pięciu lat. 2216 z tej sumy zostało już zatwierdzonych, podczas gdy inne 1500 domów nadal musi zgłosić się w obrębie obszaru wrzosowisk o długości 5 km.
• Koszt środków łagodzących stanowiących część mechanizmu SAMM. Koszt ten w latach 2020–2025 wynosi 2 mln GBP, w podziale na 1,42 mln GBP dla Rady ds. przejść granicznych i 0,58 mln GBP dla Rady ds. Dorset.

Opłata jest obliczana poprzez podzielenie całkowitego kosztu zapewnienia środków SAMM przez liczbę planowanych domów na obszarze wrzosowisk o długości 5 km dla każdej odpowiedniej Rady w latach 2020–2025 Wkład SAMM w Radzie ds. przejść granicznych dla domów (2,42 osoby) wynosi 394 GBP, a dla mieszkań (1,65 osoby) 269 GBP. W Dorset Council koszty wynoszą 406 funtów za dom i 277 funtów za mieszkanie.

Opłaty te stosuje się w celu sfinansowania szeregu środków mających na celu złagodzenie wpływu rozwoju obszarów miejskich na wrzosowiska, które mogą przyczynić się do zmniejszenia wrażliwości wrzosowisk na skutki wywołane zmianą klimatu, w szczególności na zwiększone ryzyko pożarów. Środki łagodzące obejmują: (i) poprawa istniejących terenów rekreacyjnych i rozwój nowej infrastruktury rekreacyjnej w celu odwrócenia presji rekreacyjnej od najcenniejszych i najbardziej wrażliwych wrzosowisk; (ii) grunty zakupione jako alternatywna otwarta przestrzeń; (iii) zapewnienie większej liczby strażników i strażników; (iv) zakup sprzętu monitorującego; (v) gospodarowanie gruntami w celu zmniejszenia obciążenia pożarowego i ryzyka pożarów; oraz (vi) zakup sprzętu gaśniczego i opracowanie innych instrumentów gaśniczych. W odniesieniu do tego ostatniego punktu środki z 2019 r. obejmowały:

• aktualizacja map pokazujących drogi dostępu pożarowego dla terenów wrzosowisk; mapy te są dostarczane do urządzeń przeciwpożarowych na ich mobilnych terminalach danych.
• Korzystanie z WhatsApp do rozpowszechniania informacji o incydentach pożarowych w miarę ich występowania wśród zarządców gruntów, którzy będą się wzajemnie wspierać w razie potrzeby.
• Uruchomienie Firewise UK, platformy internetowej podnoszącej świadomość na temat sposobów zmniejszenia ryzyka pożaru w domach znajdujących się w pobliżu obszarów zagrożonych pożarami.

Część 2: Projekty infrastrukturalne na wrzosowiskach(HIP)

HIP to fizyczne projekty infrastrukturalne, które zapewniają urządzenia do kierowania ludzi z dala od chronionych wrzosowisk. SANG (Suitable Alternative Natural Greenspaces) są najważniejszym elementem tych projektów, odgrywając kluczową rolę w zapewnieniu alternatywnego miejsca docelowego dla wrzosowisk Dorset. HIP są dostarczane z wkładów pobieranych za pośrednictwem opłat z tytułu infrastruktury wspólnotowej (CIL).

Możliwe rodzaje projektów infrastrukturalnych wrzosowisk obejmują: (i) drogi, bramy, punkty widokowe, miejsca siedzące i oznakowanie drogi, (ii) lepszy dostęp do niewyznaczonych miejsc, (iii) lepsze powiązania między SANG a inną zieloną infrastrukturą lub (iv) tworzenie stref przyjaznych dla psów w celu zapewnienia alternatywnych bezpiecznych miejsc dla właścicieli psów do szkolenia i ćwiczeń swoich psów.

Wrzosowiska w zurbanizowanym Dorset mają długą historię ochrony dzięki podejściu partnerskiemu. Dorset Heathland Forum powstało w 1989 roku. Następnie utworzono partnerstwo Urban Heaths z naciskiem na ochronę i utrzymanie wrzosowisk położonych w pobliżu osiedli ludzkich, ze szczególnym naciskiem na zarządzanie dostępem. Partnerstwo obejmuje: Rada BCP, Dorset Council (lider partnerstwa), Dorset Wildlife Trust, Dorset & Wiltshire Fire & Rescue Service, Dorset Police, Natural England (wówczas nazywana English Nature), The Amphibian & Reptile Conservation Trust, Forestry England, Royal Society for the Protection of Birds i National Trust.

W 2000 roku Urban Heaths Partnership z powodzeniem złożyło wniosek o dofinansowanie w wysokości 1,2 miliona funtów z unijnego funduszu LIFE-Nature. Czteroletni projekt Urban Heaths LIFE, rozpoczęty w lipcu 2001 r., rozwiązał problem presji miejskiej na wrzosowiska poprzez zapewnienie dodatkowych strażników, nowego sprzętu przeciwpożarowego dla służby pożarniczej i ratowniczej w Dorset, oficera ochrony wrzosowisk i dzikiej przyrody w policji w Dorset oraz zapewnienie programu edukacyjnego w społeczności lokalnej i jej szkołach.

W 2007 r. utworzono wspólną grupę wykonawczą Dorset Heathland w celu nadzorowania wdrażania ram planowania jednolitego dokumentu programowego. Dorset Heaths Advisory Group jest organem niewykonawczym z członkami wszystkich uczestniczących władz lokalnych (Borough of Poole, Bournemouth Borough Council, Christchurch Borough Council, East Dorset District Council i Purbeck District Council), agencji narodowych, grup dzikiej przyrody (Natural England, Home Builders Federation i Royal Society for the Protection of Birds) oraz osób zainteresowanych Dorset Heaths. Członkowie tej grupy dostosowali się do Local Government Review w Dorset w 2019 r. i nadzorują łagodzenie i monitorowanie oraz wydają zalecenia dla władz lokalnych, które są odpowiedzialne za stworzenie ram planowania dla wrzosowisk Dorset.

Oba dokumenty SPD zostały również poddane konsultacjom społecznym. Konsultacje w sprawie najnowszego projektu jednolitego dokumentu programowego (2020–2025) odbyły się w okresie od stycznia do lutego 2020 r. Gabinety obu jednolitych organów rozpatrzyły odpowiedzi otrzymane w trakcie konsultacji przed przyjęciem ostatecznej wersji w marcu 2020 r.

Główne czynniki sukcesu można zidentyfikować w następujących punktach:

• Dotychczasowe partnerstwo wykorzystano jako podstawę do opracowania ram planowania jednolitego dokumentu programowego. Ponadto udział w projekcie LIFE-Przyroda „Zdrowie miejskie” umożliwił zebranie niezbędnych dowodów i rozwój doświadczeń w zakresie stosowania różnych środków łagodzących.
• Podejście oparte na współpracy jest lepsze niż indywidualne stosowanie środków łagodzących przez władze lokalne. Skoncentrowanie się na całym obszarze, na którym skoncentrowane są wrzosowiska, spójność podejścia, łączenie wkładów deweloperów i wspólne ustalanie priorytetów projektów łagodzących to główne zalety podejścia opartego na współpracy.
• Opracowanie polityki statutowej w Lokalnych Ramach Rozwoju władz planistycznych w najbliższej przyszłości będzie dodatkową korzyścią pomagającą przyspieszyć realizację powiązanych projektów łagodzących.
• Sekcja 106 (S106) ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1990 r. zezwala lokalnemu organowi planistycznemu na zawarcie prawnie wiążącej umowy lub obowiązku planowania z właścicielem gruntów w związku z udzieleniem pozwolenia na budowę. Wykorzystanie umów zawartych na podstawie sekcji 106, opartych na wymogach ochrony różnorodności biologicznej, w których mają uczestniczyć deweloperzy, jest innowacyjnym mechanizmem finansowania w celu złagodzenia presji miejskiej na wrzosowiska w południowo-wschodnim obszarze Dorset.
• Zastosowane środki są nie tylko fizyczne. Podkreślono, że współpraca ze społecznością lokalną ma na celu zwiększenie świadomości zagrożenia pożarowego i innych negatywnych skutków dla wrzosowisk.
• Zastosowane podejście jest stale aktualizowane na podstawie odpowiednich ustaleń z monitorowania.

Jako czynnik ograniczający rząd Zjednoczonego Królestwa zauważył, że istnieje ograniczony potencjał ochrony wrzosowisk poprzez ustanowienie stref buforowych. Wynika to z bliskości istniejącej infrastruktury do tych stref oraz potencjalnie bardzo kosztownych i szeroko zakrojonych programów rozbiórek i relokacji, które musiałyby mieć miejsce.

Sam środek wymaga jedynie marginalnych kosztów pracy administracyjnej. Budżet na rok budżetowy 2019 - 2020 wynosił 203 241,41 GBP, finansowany przez partnerów lokalnego organu planowania z wkładów deweloperów zebranych z rozwoju w odległości 5 km od dowolnego wrzosowiska. Koszt środków mających na celu złagodzenie wpływu rozwoju obszarów miejskich na wrzosowiska w południowo-wschodniej części Dorset oszacowano na 4,3 mln GBP (ceny z listopada 2015 r.), które powinny zostać pokryte z opłat nakładanych na właścicieli domów w wyniku zastosowania środka.

Korzyścią jest zapewnienie, że integralność wrzosowisk nie ulegnie dalszej erozji lub zmniejszeniu w wyniku stałego wzrostu presji miejskiej ze względu na dodatkowy rozwój i zmniejszone ryzyko pożarów (z 176 w 2010 r. do 77 w 2019 r.; 20 rok budżetowy), zachowanie różnorodności biologicznej oraz wkład w zmniejszenie wrażliwości wrzosowisk na zmianę klimatu.

Nizinne wrzosowiska w południowo-wschodniej części Dorset są objęte szeregiem międzynarodowych, europejskich i krajowych oznaczeń, w szczególności:

• obszary specjalnej ochrony (OSO) zgodnie z unijną dyrektywą ptasią;
• Specjalne obszary ochrony przyrody (SOO) kandydujące na mocy unijnej dyrektywy siedliskowej.
• Obszary ramsarskie (oznaczenie międzynarodowe) ze względu na wspieranie niektórych siedlisk i gatunków ptaków na terenach podmokłych.
• Restauracje w pobliżu lokalizacji: Dorset Heaths Special Area of Conservation (Purbeck and Wareham) and Studland Dunes

Międzynarodowe oznaczenia ochrony przyrody obejmują 96% wrzosowisk Dorset, a 97% jest objętych oznaczeniem terenów o szczególnym znaczeniu naukowym (SSSI) w Zjednoczonym Królestwie. Zgodnie z tym wyznaczeniem art. 48 brytyjskiego rozporządzenia w sprawie ochrony wymaga, aby każdy wniosek dotyczący planu rozwoju lub planu strategicznego, który może mieć znaczący wpływ na teren europejski, podlegał odpowiedniej ocenie skutków wniosku dla założeń ochrony tego terenu. Organ ds. planowania musi upewnić się, że plan lub przedsięwzięcie nie będzie miało negatywnego wpływu na integralność terenu, samodzielnie lub w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami, bezpośrednio lub pośrednio, biorąc pod uwagę wszelkie warunki lub ograniczenia, które pomogłyby zapewnić brak negatywnych skutków, przed udzieleniem zezwolenia lub przyjęciem planu lub polityki.

Władze lokalne w południowo-wschodnim Dorset przyjęły sześć lokalnych planów, które zawierają podobnie sformułowaną politykę dotyczącą kwestii Dorset Heathland. SPD popiera te lokalne plany. Planom lokalnym towarzyszą oceny przepisów dotyczących siedlisk (HRA), w których określono środki, które należy zapewnić, aby umożliwić realizację rozwoju. Agencje ratingowe wspólnie zapewniają spójny zapis podejścia do unikania i łagodzenia skutków oraz, w różnym stopniu szczegółowości, rodzaju i charakteru wymaganych projektów. W związku z przeglądem samorządu terytorialnego w 2019 r., w którym władze lokalne zostały dostosowane i zredukowane do dwóch jednolitych organów, w latach 2020–2022 każdy organ pracuje nad opracowaniem nowych planów lokalnych.

Obecne JDP zostało przygotowane z uwzględnieniem testów określonych we wspólnotowych rozporządzeniach w sprawie opłat za infrastrukturę z 2010 r. i późniejszych zmianach, w szczególności w rozporządzeniu 122, które określa trzy testy, zgodnie z którymi obowiązek planowania powinien być konieczny, bezpośrednio powiązany oraz rzetelny i rozsądny pod względem skali i rodzaju, związany z rozwojem. W przypadku zmiany rozporządzeń organy będą nadal zapewniać odpowiednie mechanizmy umożliwiające wnioskodawcom skuteczne wnoszenie wkładu. Rady stosują różne mechanizmy finansowania łagodzenia zmiany klimatu w zależności od warunków lokalnych.

Pierwszy uzupełniający dokument planowania w ramach planowania przestrzennego Dorset Heathlands Framework Supplementary Planning Document (SPD) został wprowadzony w 2007 r. i od tego czasu był kilkakrotnie aktualizowany.

Proponuje się przedstawienie do 2025 r. aktualnego uzupełniającego dokumentu planistycznego Dorset Heathlands Planning Framework Supplementary Planning Document (SPD).

Paul Attwell
Team Manager
Urban Heaths Partnership, Urban Wildlife Centre
Beacon Hill Lane, Corfe Mullen
Dorset, UK, BH21 3RX
E-mail: p.attwell@dorsetcc.gov.uk 
Generic-email: urbanheaths@dorsetcc.gov.uk 

Ramy planowania wrzosowisk Dorset na lata 2020–2025