5.4 Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της προσαρμογής και του μετριασμού

Ο μετριασμός των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, και η προσαρμογή στους κινδύνους που εγκυμονεί η κλιματική αλλαγή είναι δύο συμπληρωματικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Δεδομένου ότι τόσο ο μετριασμός όσο και η προσαρμογή αντιμετωπίζουν την ίδια αιτία επιπτώσεων, πρέπει να εργαστούν με ολοκληρωμένο τρόπο για την επιτυχή επίτευξη των αντίστοιχων στόχων τους. Επιπλέον, διάφορα μέτρα προσαρμογής μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων μετριασμού και αντιστρόφως, μεγιστοποιώντας έτσι τα δυνητικά παράλληλα οφέλη.

Η απόφαση για τον μετριασμό ή την προσαρμογή λαμβάνεται συνήθως σε διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης και από διαφορετικές ομάδες υπευθύνων λήψης αποφάσεων. Η κύρια διαφορά μεταξύ αυτών των δύο τομέων πολιτικής είναι ότι οι προσπάθειες μετριασμού συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ οι προσπάθειες προσαρμογής συμβάλλουν στην αύξηση της ανθεκτικότητας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.  Για την ευθυγράμμιση των δύο, συνιστάται θερμά να συμμετέχουν τα ενδιαφερόμενα μέρη που εκπροσωπούν τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μετριασμού στον κύκλο σχεδιασμού και υλοποίησης προσαρμογής για συνεχή ανατροφοδότηση και διασταύρωση (βλ. επίσης βήμα 1.3 και βήμα 1.6).

Οι ακόλουθες εκτιμήσεις μπορεί να είναι χρήσιμες για τον προσδιορισμό της αλληλεπίδρασης μεταξύ μετριασμού και προσαρμογής:

• Οι δράσεις προσαρμογής επηρεάζουν τους στόχους μετριασμού; Για παράδειγμα, ορισμένα μέτρα προσαρμογής ενδέχεται να απαιτούν αυξημένη χρήση ενέργειας· η επιλογή χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα επιτρέψει λιγότερες αρνητικές αντισταθμίσεις με μετριασμό.

• Οι δράσεις μετριασμού έχουν αντίκτυπο στους στόχους προσαρμογής; Για παράδειγμα, η δάσωση που αποσκοπεί στην αύξηση της δέσμευσης του άνθρακα ως μέτρο μετριασμού σε μια άνυδρη περιοχή μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ζήτηση για περιορισμένους και μειούμενους υδάτινους πόρους, περιορίζοντας έτσι το δυναμικό προσαρμογής. Θα μπορούσε επίσης να προκύψει ανταγωνισμός για τους χερσαίους πόρους μεταξύ μέτρων μετριασμού και προσαρμογής. Ως εκ τούτου, συνιστάται ιδιαίτερα ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός για τον προσδιορισμό του πλέον επωφελούς συνδυασμού μέτρων μετριασμού και προσαρμογής.

• Υπάρχουν άλλες διαδικασίες που επηρεάζουν τόσο τις δράσεις μετριασμού όσο και τις δράσεις προσαρμογής; Αυτές θα μπορούσαν να είναι διαδικασίες σε διάφορους τομείς πολιτικής και λήψης αποφάσεων που έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν έμμεσα τόσο τον μετριασμό όσο και την προσαρμογή, π.χ. χρήση γης και πολεοδομικός σχεδιασμός, σχεδιασμός υδάτινων πόρων, διαχείριση κινδύνων καταστροφών, στρατηγικός αναπτυξιακός σχεδιασμός, δημοσιονομικά ζητήματα, έργα υποδομής, υγειονομικές και κοινωνικές πολιτικές κ.λπ. Η ενσωμάτωση (βλ. βήμα 5.3) του μετριασμού και της προσαρμογής σε όλους τους σχετικούς τομείς λήψης αποφάσεων είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση της συνοχής μεταξύ των διαφόρων στρατηγικών στόχων.

• Υπάρχουν αποφάσεις που βελτιώνουν τα παράλληλα οφέλη ή προκαλούν συμβιβασμούς μεταξύ προσαρμογής και μετριασμού; Αυτές θα μπορούσαν να είναι αποφάσεις που σχετίζονται άμεσα τόσο με την προσαρμογή όσο και με τον μετριασμό, ωστόσο, δεν λαμβάνουν ρητά υπόψη τα παράλληλα οφέλη και τους συμβιβασμούς, π.χ. όσον αφορά την κατανομή των υδάτων μεταξύ υδροηλεκτρικής και καταναλωτικής χρήσης, τα κονδύλια του προϋπολογισμού για δραστηριότητες μετριασμού και προσαρμογής, τα συστήματα παρακολούθησης που καλύπτουν τόσο την προσαρμογή όσο και τον μετριασμό, τις αποφάσεις σχετικά με την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης που ευνοούν είτε τον μετριασμό είτε την προσαρμογή με μη ισορροπημένο τρόπο. Σε όλες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι αποφάσεις λαμβάνονται με άμεσες επιπτώσεις τόσο στην προσαρμογή όσο και στον μετριασμό, συνιστάται θερμά η θέσπιση μηχανισμών για τη ρητή αντιμετώπιση των αλληλεπιδράσεων.

Οι κύριοι αστικοί τομείς με τις περισσότερες συνέργειες μεταξύ προσαρμογής και μετριασμού είναι ο χωροταξικός σχεδιασμός, η ενέργεια και οι κατασκευές/κτίρια (βλ. βήμα 2.3)

Για την κατάλληλη αντιμετώπιση αυτών των πτυχών διασύνδεσης, πρέπει να συμπεριληφθούν ζητήματα μετριασμού καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου προσαρμογής, κυρίως κατά τον προσδιορισμό, την αξιολόγηση και την επιλογή επιλογών προσαρμογής ( βλ. βήμα 3 και βήμα 4). Επίσης, η αναπτυγμένη στρατηγική και το σχέδιο δράσης για την προσαρμογή (βλ. βήμα 5.1) θα πρέπει να καλύπτουν τις αλληλεπιδράσεις και τις συνέργειες με τις προσπάθειες μετριασμού.