Tnaqqis tar-riskju ta' diżastri

Tnaqqis tar-riskju ta' diżastri

Messaġġi ewlenin

• L-Ewropa (u l-bqija tad-dinja) diġà qed jiffaċċjaw it-tibdil fil-klima. Mingħajr preġudizzju għall-ħtieġa ta’ miżuri ta’ mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima (u emissjonijiet żero netti malajr kemm jista’ jkun), l-adattament huwa meħtieġ fix-xenarji kollha peress li l-konsegwenzi tat-tibdil fil-klima se jibqgħu viżibbli għad-deċennji (jew saħansitra għas-sekli) li ġejjin.
• Avvenimenti tat-temp aktar estremi huma dawk il-perikli naturali fejn l-adattament għat-tibdil fil-klima u t-tnaqqis tar-riskju ta’ diżastri jikkoinċidu. It-tnejn li huma jeħtieġ li jiffokaw fuq iċ-ċiklu kollu tal-ġestjoni tar-riskju, inklużi miżuri li jiffukaw fuq il-prevenzjoni, it-tħejjija u l-irkupru.
• Hemm sinerġiji bejn il-politiki tal-UE dwar il-ġestjoni tad-diżastri u l-adattament għat-tibdil fil-klima, u t-tnejn li huma jeħtieġ li jiġu integrati fil-politiki kollha tal-UE bħall-ilma (għargħar, nixfiet) jew fuq infrastrutturi kritiċi.

Impatti u vulnerabbiltajiet

Matul l-aħħar deċennji, l-Ewropa esperjenzat żieda fil-frekwenza u fis-severità tal-perikli naturali relatati mat-temp u mal-klima bħan-nixfiet, in-nirien fil-foresti, il-mewġiet ta’ sħana u l-preċipitazzjoni qawwija. Anke bl-ambizzjonijiet miftiehma attwali biex jitnaqqsu malajr l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra u biex jiġi evitat b’mod effiċjenti r-riskju klimatiku, dawn ix-xejriet huma pproġettati li jkomplu u li jiġu amplifikati minn bidliet soċjoekonomiċi u ambjentali (eż. l-iżvilupp demografiku u t-tibdil fl-użu tal-art) (EEA2021; IPCC 2020; EEA 2017).

Qafas ta' politika

Il-politika tal-UE dwar l-implimentazzjoni tal-ġestjoni tar-riskju ta’ diżastri (DRM), ibbażata fuq il-Mekkaniżmu tal-UE għall-Protezzjoni Ċivili (CPM), trawwem il-kooperazzjoni fost is-sistemi nazzjonali tal-protezzjoni ċivili, filwaqt li tħeġġeġ skambju ta’ prattiki tajba dwar id-DRM, inkluż kif għandhom jiġu indirizzati l-impatti tat-tibdil fil-klima.

Il-Kummissjoni Ewropea (KE) tappoġġja l-Qafas ta’ Sendai għat-Tnaqqis tar-Riskju ta’ Diżastri (SFDRR), filwaqt li ttejjeb u tippromwovi d-DRM u l-integrazzjoni tiegħu fil-politiki tal-UE. Fl-2016, il-KE ppubblikat Pjan ta’ Azzjoni, li għandu l-għan li jiggwida l-implimentazzjoni tal-SFDRR fil-politiki tal-UE permezz ta’ approċċ infurmat dwar ir-riskju ta’ diżastri għat-tfassil tal-politika. Barra minn hekk, fl-2017, il-KE ppubblikat Komunikazzjoni b’azzjonijiet ewlenin biex issaħħaħ il-ġestjoni tad-diżastri fl-Ewropa.

L-Istrateġija tal-UE tal-2021 dwar l-Adattament għat-Tibdil fil-Klima tħeġġeġ li jiġu sfruttati aktar is-sinerġiji bejn it-tnaqqis tar-riskju ta’ diżastri (DRR) u l-adattament għat-tibdil fil-klima (CCA), b’attenzjoni speċjali għar-riskji ta’ diżastri relatati mal-ilma u l-infrastruttura kritika. L-istrateġija tappoġġa wkoll il-finanzjament tar-riskju ta’ diżastri, l-iżblukkar tal-finanzjament privat u l-integrazzjoni tar-reżiljenza għall-klima fil-politika fiskali tal-Istati Membri.

L-MDD hija preżenti f'diversi oqsma ta' politika ewlenin tal-UE: id-Direttiva dwar l-Għargħar, l-Azzjoni dwar l-Iskarsezza tal-Ilma u n-Nixfa (ara l-paġna tal-politika dwar il-Ġestjoni tal-Ilma), u l-proposta għal direttiva dwar l-infrastrutturi kritiċi Ewropej.

It-titjib tal-bażi tal-għarfien

Ir-rapport tal-Grupp ta’ Ħidma II tal-AR6 tal-IPCC dwar it-Tibdil fil-Klima 2022: L-impatti, l-Adattament u l-Vulnerabbiltà jivvalutaw l-impatti u r-riskji assoċjati mat-tibdil fil-klima osservat u previst kif ukoll l-għażliet, il-proċessi u l-kundizzjonijiet abilitanti għall-ġestjoni tar-riskju klimatiku. Il-bidliet previsti fl-estremi klimatiċi bħala funzjoni tat-tisħin globali (1,5 kontra 2 °C) u l-implikazzjoni tagħhom għad-DRM ġew ikkunsidrati fir-rapport speċjali tal-IPCC dwar it-tisħin globali ta’ 1,5 °C. Fir-Rapport Speċjali dwar l-Oċean u l-Krijosfera fi Klima li qed Tinbidel ġew ivvalutati l-estremi u l-bidliet f’daqqa jew irriversibbli fl-oċean u fil-krijosfera fi klima li qed tinbidel, biex jiġu identifikati strateġiji ta’ ġestjoni tar-riskju sostenibbli u reżiljenti. Il-ġestjoni tar-riskju u t-teħid tad-deċiżjonijiet fir-rigward tal-iżvilupp sostenibbli ġew ikkunsidrati fir-Rapport Speċjali tal-IPCC dwar it-Tibdil fil-Klima u l-Art.

Fl-2015, il-KE nediet iċ-Ċentru ta’ Għarfien għall-Ġestjoni tar-Riskju ta’ Diżastri (DRMKC) biex tgħin fit-tisħiħ tar-reżiljenza tal-UE u tal-Istati Membri għad-diżastri u l-kapaċità tagħhom li jipprevjenu, iħejju u jirrispondu għall-emerġenzi permezz ta’ interfaċċja msaħħa bejn ix-xjenza u l-politika b’repożitorju online ta’ riċerka relatata mad-diżastri u aċċess għal firxa ta’ networks u sħubijiet. Iċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka (JRC) jimmaniġġja d-DRMKC u, mill-2017, iċ-Ċentru tad-Data dwar ir-Riskju tal-pjattaforma tal-web tal-GIS . Iċ-Ċentru għandu l-għan li jtejjeb l-aċċess u jikkondividi data dwar ir-riskju magħżula madwar l-UE kollha għat-trawwim tal-MDD. Bħala ċentru tal-għarfien, il-Hub tad-Data dwar ir-Riskju huwa mistenni li jkun il-punt ta’ referenza għal data dwar ir-riskju magħżula fl-UE kollha, jew billi jospita settijiet ta’ data rilevanti jew permezz ta’ kollegament ma’ pjattaformi nazzjonali u mar-rapporti tal-JRC dwar ix-xjenza għad-DRM (rapportital-2017 u l-2020). 

Il-KE tħeġġeġ il-produzzjoni ta' informazzjoni u komparabilità aħjar tad-data dwar id-diżastri, bħal informazzjoni dwar it-telf ekonomiku tad-diżastri. F’dan il-kuntest, rapport ippubblikat fl-2018 mill-JRC jipprovdi analiżi ta’ diversi bażijiet tad-data żviluppati biex jiġbru, jirreġistraw u jaggregaw informazzjoni dwar telf ta’ perikli differenti, u b’hekk itejbu l-komparabbiltà ta’ varjetà vasta ta’ avvenimenti skattati minn kwalunkwe tip ta’ periklu. Barra minn hekk, is-serje ta’ proġetti PESETA tal-JRC tipprovdi ħarsa ġenerali lejn il-konsegwenzi bijofiżiċi u ekonomiċi possibbli tat-tibdil fil-klima futur għall-Ewropa.

Is-Servizz ta’ Ġestjoni tal-Emerġenzi ta’ Copernicus (CEMS) jipprovdi informazzjoni dwar diversi perikli relatati mal-klima, inklużi għargħar, nixfiet u nirien fil-foresti, għal rispons ta’ emerġenza u ġestjoni tar-riskju ta’ diżastri.

F’dawn l-aħħar snin, saru sforzi biex tissaħħaħ il-koerenza bejn ir-riċerka, il-politika u l-prattiki tas-CCA u tad-DRR. Fi ħdan il-proġett PLACARD tal-H2020, ġiet żviluppata pjattaforma għad-djalogu, l-iskambju tal-għarfien u l-kollaborazzjoni bejn iż-żewġ komunitajiet differenti. Barra minn hekk, l-EEA ppubblikat rapport li jivvaluta l-prattiki attwali tad-DRR u tas-CCA u l-livell ta’ għarfien espert.

L-EEA taġġorna kull sena indikatur dwar it-telf ekonomiku minn estremi relatati mal-klima. Proġetti Ewropej bħal-LODE ffukaw fuq l-iżvilupp ta’ sistemi ta’ informazzjoni dwar id-data dwar il-ħsara u t-telf għad-DRR u s-CCA. Barra minn hekk, il-Grupp tal-Bank Dinji għamel studji għall-Unjoni Ewropea dwar l-Ekonomija għall-Prevenzjoni u t-Tħejjija għad-Diżastri fl-Ewropa (2021). L-Awtorità Ewropea tal-Assigurazzjoni u l-Pensjonijiet tax-Xogħol żviluppat dashboard pilota li jindirizza d-distakk fil-protezzjoni mill-katastrofi naturali.

Appoġġ għall-investiment u l-finanzjament

L-inkoraġġiment ta’ investiment effettiv u akbar fil-prevenzjoni tad-diżastri huwa azzjoni prijoritarja għall-Kummissjoni Ewropea. Il-finanzjament tal-UE għall-adattament huwa appoġġat mill-Qafas Finanzjarju Pluriennali 2021-2027, li jiżgura li l-azzjonijiet ta’ adattament għat-tibdil fil-klima jkunu ġew integrati fil-programmi ewlenin kollha ta’ nfiq tal-UE.

Il-Fond ta’ Solidarjetà tal-UE twaqqaf biex jiffinanzja lill-Istati Membri f’każ ta’ diżastri kbar. Dan inħoloq b’reazzjoni għal avveniment massiv ta’ għargħar fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant fl-2002, u b’appoġġ għall-għajnuna f’każ ta’ diżastru, ir-restawr tal-infrastrutturi pubbliċi, u l-protezzjoni tal-wirt kulturali.

Ir-riċerka dwar it-tnaqqis tar-riskju ta’ diżastri qed tiġi ffinanzjata permezz tal-Programmi Qafas tal-UE għar-Riċerka u l-Innovazzjoni, b’mod partikolari, mill-2021 sal-2027 minn Orizzont Ewropa, li jinkludi l-adattament għat-tibdil fil-klima bħala qasam ta’ missjoni, bil-għan li l-komunitajiet u r-reġjuni Ewropej jiġu megħjuna jifhmu aħjar ir-riskji klimatiċi, iħejju għalihom u jimmaniġġjawhom. Raggruppament 3 - Is-sigurtà ċivili għas-soċjetà għandha l-għan li twieġeb għall-isfidi li jirriżultaw minn perikli naturali u dawk ikkawżati mill-bniedem u għalhekk hija partikolarment rilevanti għas-settur tad-DRR.

Barra minn hekk, kull sena l-Mekkaniżmu tal-UE għall-Protezzjoni Ċivili jiftaħ sejħa għall-finanzjament ta’ proġetti dwar il-prevenzjoni u t-tħejjija. It-tisħiħ tal-MDD huwa wkoll fi ħdan l-għanijiet tal-programm ta' finanzjament LIFE.

Ħarsa ġenerali komprensiva tista’ tinstab fuq il-paġna dwar il-finanzjament tal-UE għall-miżuri ta’ adattament.

Appoġġ għall-implimentazzjoni

Qed jitwettqu attivitajiet ta’ tħejjija fil-livell tal-UE biex jgħinu biex jintlaħaq stat ta’ tħejjija u kapaċità ta’ mezzi umani u materjali, u biex jiġi żgurat rispons effettiv u rapidu għad-diżastri. Is-Sistemi ta’ Twissija Bikrija (għad-diżastri b’mod ġenerali, aktar dettalji għall-għargħar,  in-nixfa u n-nirien fil-foresti), il-moduli u l-programmi ta’ taħriġ huma partijiet essenzjali minn dawn l-attivitajiet. F’dan il-kuntest, inħoloq in-Network tal-Unjoni ta’ Għarfien dwar il-Protezzjoni Ċivili biex iżid il-kooperazzjoni, il-koordinazzjoni, il-ħiliet u l-għarfien espert, filwaqt li jtejjeb il-kapaċità tal-UE li tħejji, tipprevjeni u tirrispondi għad-diżastri.

Barra minn hekk, ir-Riżerva Ewropea ta' Protezzjoni Ċivili ġiet stabbilita biex tavvanza l-kooperazzjoni Ewropea fil-protezzjoni ċivili u tippermetti rispons Ewropew aktar rapidu, ikkoordinat aħjar u aktar effettiv għad-diżastri kkawżati mill-bniedem u l-perikli naturali.

MRE ta' adattament

Skont is-CPM tal-Unjoni Ewropea, l-Istati Membri jridu jirrapportaw kull tliet snin lill-Kummissjoni Ewropea (1) sommarju tal-valutazzjonijiet tar-riskju, (2) valutazzjoni tal-kapaċità ta’ ġestjoni tar-riskju, kif ukoll (3) informazzjoni dwar il-miżuri prijoritarji ta’ prevenzjoni u tħejjija. Ir-rapportar jinkludi wkoll enfasi fuq il-miżuri ta’ adattament għat-tibdil fil-klima: L-Istati Membri għandhom jinkludu sinerġiji bejn il-miżuri tad-DRR u s-CCA stabbiliti fil-livell nazzjonali jew sottonazzjonali għal riskji ewlenin marbuta mat-tibdil fil-klima. Abbażi tas-sommarji tal-valutazzjonijiet tar-riskju nazzjonali ppreżentati fi tmiem l-2018, il-KE ppubblikat il-Ħarsa Ġenerali aġġornata tar-Riskji tal-UE .

Min-naħa l-oħra, bħalissa ma hemm l-ebda mekkaniżmu sistematiku fis-seħħ għall-pajjiżi biex jirrapportaw it-telf lill-Kummissjoni Ewropea jew lill-EEA.