Urban

Urban

Messaġġi ewlenin

• Il-bliet huma vulnerabbli għat-tibdil fil-klima minħabba l-karatteristiċi ġeografiċi tagħhom u grad għoli ta’ żoni mibnija u uċuħ impermeabbli, li jistgħu jwasslu għal temperaturi lokali ogħla u żieda fl-għargħar tax-xita urbana.
• Biż-żidiet previsti fit-temperatura, avvenimenti ta’ xita aktar estremi, u l-perċentwal tal-popolazzjoni urbana fl-UE pproġettat li jiżdied għal aktar minn 83 % minn 74 % bħalissa, il-ħtieġa li l-bliet jadattaw għal dawn l-impatti qed tiżdied.
• L-UE għandha diversi oqfsa ta’ politika fis-seħħ biex iżżid ir-reżiljenza tal-bliet Ewropej u r-residenti tagħhom, inkluż l-Istrateġija ta’ Adattament tal-UE u l-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità għall-2030. Hija żviluppat ukoll diversi inizjattivi biex ittejjeb l-għarfien u d-disponibbiltà tad-data dwar il-vulnerabbiltà urbana u l-kapaċità ta’ adattament, inkluż il-Viżwalizzatur tal-Mappa tal-Adattament Urban u l-Atlas Urban ta’ Copernicus; u joffri appoġġ finanzjarju u tekniku lil dawk li jfasslu l-politika u lill-prattikanti biex jagħmlu l-bliet aktar reżiljenti u adattivi, bħal permezz tal-programm qafas għar-riċerka u l-innovazzjoni ta’ Orizzont Ewropa u l-Għodda ta’ Appoġġ għall-Adattament Urban.

Impatti u vulnerabbiltajiet

Fl-Ewropa, aktar minn 74 % tal-popolazzjoni tgħix f’żoni urbani u dan huwa mistenni li jiżdied għal aktar minn 83 % sal-2050. Il-bliet Ewropej u r-residenti tagħhom jeħtieġ li jadattaw u jkunu reżiljenti għall-bidliet fl-ambjent, il-kundizzjonijiet tat-temp u l-avvenimenti estremi tagħhom bħal mewġiet ta’ sħana, skarsezza tal-ilma, xita qawwija b’ilma tal-maltemp, għargħar, u żieda fil-livell tal-baħar ikkawżata mit-tibdil fil-klima. Il-bidliet fit-tul fil-klima u l-avvenimenti estremi jistgħu jżidu t-telf ekonomiku, jagħmlu ħsara lill-bini, inaqqsu s-saħħa pubblika, il-kwalità tal-ħajja u l-forniment ta’ servizzi essenzjali bħat-trasport, l-ilma, l-enerġija, l-akkomodazzjoni, il-kura tas-saħħa, is-servizzi soċjali fiż-żoni urbani.

Il-vulnerabbiltà tal-bliet għat-tibdil fil-klima tvarja għal ħafna raġunijiet, inklużi l-pożizzjoni ġeografika u l-karatteristiċi fiżiċi. Prevalenza ta’ żoni mibnija u nuqqas ta’ spazju aħdar iwasslu għal temperaturi ogħla f’żoni urbani (l-hekk imsejjaħ effett gżira ta’ sħana urbana), filwaqt li proporzjon kbir ta’ uċuħ impermeabbli jnaqqas id-drenaġġ naturali, li jwassal għal għargħar urban aktar sever matul xita qawwija.

Qafas ta' politika

L-Istrateġija l-ġdida tal-UE dwar l-Adattament għat-Tibdil fil-Klima (2021) tippromwovi t-tfassil tal-politika, investimenti ġodda u ppjanar urban li huma infurmati dwar il-klima u validi għall-futur. Jenfasizza wkoll il-ħtieġa li jiġu evitati deċiżjonijiet “li ma jagħmlux ħsara lill-klima” billi tiġi rreġistrata, miġbura u kondiviża data dwar ir-riskji u t-telf relatati mal-klima fost setturi differenti, inklużi l-bliet.

L-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità għall-2030 “Inreġġgħu n-natura lura f’ħajjitna” tenfasizza li l-promozzjoni ta’ ekosistemi b’saħħithom, infrastruttura ekoloġika u soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura għandha tiġi integrata b’mod sistematiku fl-ippjanar urban, inkluż fl-ispazji pubbliċi, fl-infrastruttura, u fid-disinn tal-bini u tal-madwar tiegħu. Il-Kummissjoni Ewropea tappella lill-bliet Ewropej ta’ mill-inqas 20 000 abitant biex jiżviluppaw Pjanijiet ambizzjużi għall-Ekoloġizzazzjoni Urbana. Il-Kummissjoni se tappoġġa lill-Istati Membri u lill-awtoritajiet lokali u reġjonali permezz ta’ gwida teknika u se tgħin biex timmobilizza l-finanzjament u l-bini tal-kapaċità. Biex tiġi ffaċilitata din il-ħidma, tnediet il-Pjattaforma tal-UE għall-Ekoloġizzazzjoni Urbana, taħt Ftehim ġdid dwar il-Bliet Ekoloġiċi mal-bliet u s-sindki li jikkollaboraw mill-qrib mal-Patt Ewropew tas-Sindki. Ġiet żviluppata Gwida dwar il-Pjan ta’Ekoloġizzazzjoni Urbana (li għadha fl-abbozz) f’kollaborazzjoni ma’ Eurocities u ICLEI, u se jkun disponibbli abbozz ta’ Sett ta’ Għodod għall-Pjan ta’ Ekoloġizzazzjoni Urbana.

Lil hinn mill-politika tal-UE, in-NU, il-gvernijiet nazzjonali u reġjonali jipprovdu qafas ta’ appoġġ għall-adattament urban. Barra minn hekk, hemm diversi networks u assoċjazzjonijiet tal-bliet attivi fl-Ewropa li jipprovdu l-bini tal-kapaċità u l-appoġġ dwar l-adattament urban. Il-Viżwalizzatur tal-Mappa tal-Adattament Urban dwar Climate-ADAPT jipprovdi ħarsa ġenerali lejn il-bliet Ewropej li jipparteċipaw f’diversi inizjattivi ta’ adattament.

It-titjib tal-bażi tal-għarfien

Ir-rapport tal-Grupp ta’ Ħidma II tal-AR6 tal-IPCC dwar it-Tibdil fil-Klima 2022: L-impatti, l-Adattament u l-Vulnerabbiltà jenfasizzaw li l-impatti tat-tibdil fil-klima, flimkien ma’ aktar urbanizzazzjoni, se jżidu s-severità tal-mewġiet tas-sħana u r-riskju ta’ għargħar u jenfasizzaw l-importanza li jitħaffef l-iżvilupp reżiljenti għat-tibdil fil-klima fil-bliet.

Il-Kummissjoni Ewropea qed tagħmel sforz kbir biex ittejjeb il-bażi tal-għarfien permezz ta’ ġbir u kondiviżjoni sistemiċi tad-data. Id-data kollha mill-fanali xjentifiċi tal-UE, eż. Copernicus, hija disponibbli liberament u b’mod miftuħ għall-utenti kollha madwar id-dinja. Is-Servizz dwar it-Tibdil fil-Klima ta’ Copernicus (C3S) għandu l-għan li jipprovdi indikaturi ewlenin dwar it-tibdil fil-klima biex jappoġġa l-politiki Ewropej ta’ adattament u mitigazzjoni. L-Atlas Urban jipprovdi mapep affidabbli u b’riżoluzzjoni għolja għall-użu tal-art għal aktar minn 300 Żona Urbana Kbira (LUZ) fl-Ewropa.

Ir-rapport tal-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (EEA) Urban adaptation in Europe (2020) jipprovdi bażi ta’ evidenza aġġornata dwar l-ippjanar u l-azzjonijiet ta’ adattament fl-Ewropa fil-kuntest lokali. Rapport reċenti ieħor tal-EEA – Financing urban adaptation to climate change (Il-finanzjament tal-adattament urban għat-tibdil fil-klima) (2017) jindirizza l-isfida tal-finanzjament ta’ azzjonijiet ta’ adattament.

Il-Viżwalizzatur interattiv tal-Mappa tal-Adattament Urban jippreżenta data dwar il-perikli klimatiċi attwali u mbassra li jaffettwaw il-bliet Ewropej u dwar il-vulnerabbiltà u l-kapaċità ta’ adattament tal-bliet. Jgħaqqad data minn sorsi varji. Dan jippermetti lill-bliet jesploraw ir-riskji klimatiċi tagħhom stess u ta’ sħabhom, kif ukoll l-inizjattivi ta’ adattament li jieħdu sehem fihom il-bliet Ewropej.

Paġna ta’ dħul speċifika tippermetti aċċess għall-għarfien, id-data, l-għodod u l-gwida rilevanti kollha tal-Climate-ADAPT għall-adattament fil-livelli urbani/lokali.

Il-Kummissjoni Ewropea nediet sit web Is-Suq tal-Bliet Intelliġenti fl-2020. L-għan tal-paġni web huwa li jlaqqgħu flimkien il-bliet, l-industriji, l-SMEs, l-investituri, ir-riċerkaturi u atturi oħra tal-bliet intelliġenti biex jaqsmu l-ideat tal-proġetti tagħhom u jesploraw il-possibbiltajiet ta’ kollaborazzjoni.

Il-Kummissjoni Ewropea nediet il-Patt Klimatiku bħala parti mill-Patt Ekoloġiku Ewropew, li joffri opportunitajiet lin-nies, lill-komunitajiet u lill-organizzazzjonijiet biex jipparteċipaw fl-azzjoni klimatika madwar l-Ewropa.

Is-sit web tal-Isfida għal Bliet Intelliġenti (ICC) jikkondividi informazzjoni dwar l-inizjattiva tal-Kummissjoni Ewropea li tappoġġja 136 belt fl-użu ta’ teknoloġiji mill-aktar avvanzati biex imexxu l-irkupru intelliġenti, ekoloġiku u soċjalment responsabbli.

Il-Kummissjoni Ewropea stabbiliet diversi programmi ta’ finanzjament għar-riċerka u l-innovazzjoni biex tkompli tiżviluppa l-għarfien dwar l-adattament urban. Jiġu organizzati avvenimenti ta’ kondiviżjoni tal-għarfien għall-bliet biex jaqsmu l-esperjenzi u jitgħallmu minn xulxin bħall-Forum Ewropew dwar ir-Reżiljenza Urbana.

Appoġġ għall-investiment u l-finanzjament

Il-programm qafas tal-UE għar-riċerka u l-innovazzjoni (2021-2027) Orizzont Ewropa jinkludi ħames missjonijiet ewlenin li għandhom l-għan li jindirizzaw sfidi kbar fis-saħħa, fil-klima u fl-ambjent. Il-Missjoni  tal-UE dwar l-Adattament għat-Tibdil fil-Klima tindirizza l-adattament fil-livelli lokali, inkluż fil-bliet. Il-missjoni dwar il-bliet newtrali għall-klima u l-bliet intelliġenti għandha l-għan li tappoġġja, tippromovi u turi 100 belt Ewropea fit-trasformazzjoni sistemika tagħhom lejn in-newtralità klimatika sal-2030, u tbiddel dawn il-bliet f’ċentri ta’ innovazzjoni għall-bliet kollha, li jkunu ta’ benefiċċju għall-kwalità tal-ħajja u s-sostenibbiltà fl-Ewropa.

Ir-reġjuni u l-awtoritajiet lokali f’pajjiżi assoċjati ma’ Orizzont Ewropa jew f’pajjiżi li qed jinnegozjaw assoċjazzjoni ma’ Orizzont Ewropa jistgħu jkunu involuti fl-azzjonijiet tal-Missjoni. Il-kumpaniji jistgħu jkunu eliġibbli wkoll biex jipparteċipaw, pereżempju bħala innovaturi li jipprovdu soluzzjonijiet innovattivi jew servizzi klimatiċi. L-opportunitajiet ta’ finanzjament jistgħu jinstabu fuq il-Portal għall-Finanzjament u għall-Offerti, b’mod partikolari taħt il-Programm ta’ Ħidma ta’ Orizzont Ewropa 2023-2024

Il-Patt Ekoloġiku Ewropew jipprovdi pjan ta’ azzjoni li jiddeskrivi l-investimenti meħtieġa u l-għodod ta’ finanzjament disponibbli għall-kisba tan-newtralità klimatika fl-2050 fl-Ewropa. L-UE se tipprovdi wkoll appoġġ finanzjarju u assistenza teknika biex tgħin lil dawk li huma l-aktar affettwati mill-bidla lejn l-ekonomija ekoloġika.

Il-Kummissjoni Ewropea tikkoordina r-riċerka u l-investimenti dwar ir-reżiljenza urbana għall-klima fost l-Istati Membri u tiffinanzja riċerka urbana speċifika dwar it-tibdil fil-klima permezz ta’ sejħiet koprogrammati, kofinanzjati u istituzzjonalizzati taħt il-programm Orizzont Ewropa. Climate-KIC għandha l-għan li tiżviluppa innovazzjonijiet klimatiċi promettenti u ġġibhom fis-suq. Hija tinkludi kemm l-adattament kif ukoll l-iżvilupp urban sostenibbli fost it-temi tagħha. Il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni taħt Orizzont Ewropa jappoġġa l-innovazzjonijiet u jgħaqqad l-atturi reġjonali u nazzjonali tal-innovazzjoni. Barra minn hekk, iċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka tal-Kummissjoni Ewropea kif ukoll il-programmi ESPON 2020 u COST kienu qed jindirizzaw ir-reżiljenza u l-adattament urbani.

Il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali jipprevedi minimu ta’ 5 % tal-allokazzjoni tar-riżorsi għall-iżvilupp urban sostenibbli. Tiffinanzja wkoll programmi ta’ kooperazzjoni INTERREG ta’ kooperazzjoni transfruntiera, tranżnazzjonali u interreġjonali li jindirizzaw l-adattament urban fis-sejħiet tagħhom.

Il-Bank Ewropew tal-Investiment jikkunsidra l-adattament fi ħdan il-finanzjament għal tiġdid urban integrat u sostenibbli permezz tal-programm JESSICA tiegħu. Il-Faċilità ta’ Finanzjament tal-Kapital Naturali tista’ tiġi applikata biex tiffinanzja miżuri ta’ adattament ibbażati fuq in-natura u l-istrument ta’ Finanzjament Privat għall-Effiċjenza Enerġetika jippermetti lill-banek lokali fl-Istati Membri tal-UE joħorġu self għal miżuri ta’ effiċjenza enerġetika.

Il-Gwida ta’ Finanzjament Interattiv tal-Patt tas-Sindki tiġbor informazzjoni dwar diversi inizjattivi ta’ finanzjament miftuħa għall-bliet li huma ġestiti mill-Kummissjoni Ewropea, l-Istati Membri u istituzzjonijiet finanzjarji ewlenin bħall-Bank Ewropew tal-Investiment.

Ħarsa ġenerali komprensiva tista’ tinstab fuq il-paġna dwar il-finanzjament tal-UE għall-miżuri ta’ adattament.

Appoġġ għall-implimentazzjoni tal-adattament

Il-Patt tas-Sindki tal-UE għall-Klima u l-Enerġija (CoM) jiġbor flimkien l-awtoritajiet lokali u reġjonali impenjati b’mod volontarju biex jilħqu u jaqbżu l-miri tal-UE dwar il-klima u l-enerġija. Dawn joffru l-appoġġ tekniku u metodoloġiku lill-awtoritajiet lokali u reġjonali għall-ippjanar u l-implimentazzjoni ta’ strateġiji ta’ adattament għat-tibdil fil-klima. Kważi 9000 belt u raħal madwar l-UE ngħaqdu mal-inizjattiva.

L-Għodda ta’ Appoġġ għall-Adattament Urban, bħala parti mill-bażi ta’ għarfien tas-CoMs, tgħin lill-prattikanti lokali tal-adattament jippjanaw u jimplimentaw l-azzjonijiet ta’ adattament tagħhom billi tappoġġa ċ-ċiklu kollu ta’ adattament, mill-kisba ta’ appoġġ politiku, sal-valutazzjoni tar-riskji u l-vulnerabbiltajiet, it-tfassil ta’ strateġija u pjan ta’ azzjoni, il-finanzjament ta’ azzjonijiet u l-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-eżiti tagħhom.

It-tqassim f’żoni urbani u l-ippjanar tal-użu tal-art huma miżuri essenzjali biex jittejbu l-impatti tat-tibdil fil-klima - pereżempju, l-iżvilupp ta’ infrastruttura ekoloġika fil-belt kollha jew soluzzjonijiet ibbażati fuq in-natura. L-UE tappoġġa l-ippjanar sostenibbli tal-użu tal-art. Biex tgħin lill-bliet jiżviluppaw aktar l-istrateġiji tal-infrastruttura ekoloġika tagħhom, l-EEA żviluppat għadd ta’ indikaturi tal-IE b’mappa interattiva.

L-Azzjonijiet Innovattivi Urbani huma Inizjattiva tal-Unjoni Ewropea li tipprovdi liż-żoni urbani madwar l-Ewropa b’riżorsi biex jittestjaw soluzzjonijiet ġodda u mhux ippruvati biex jiġu indirizzati l-isfidi urbani. Il-programm URBACT jappoġġja l-bliet tal-UE biex jaħdmu flimkien u jiżviluppaw soluzzjonijiet integrati għal kwalunkwe sfida urbana li jiffaċċjaw inkluż it-tibdil fil-klima u l-adattament. C40 Il-Gwida dwar il-Valutazzjoni tar-Riskju tat-Tibdil fil-Klima tgħin lill-bliet iwettqu valutazzjoni tar-riskju tat-tibdil fil-klima. Il-Linja Gwida tal-ICLEI dwar il-Ġestjoni tar-Reżiljenza Ewropea toffri appoġġ, eż. persunal tekniku li jaħdem fuq l-adattament għat-tibdil fil-klima u l-implimentazzjoni tar-reżiljenza urbana. Is-Sħubija dwar l-Adattament għall-Klima bħala parti mill-Aġenda Urbana għall-UE ssib l-aħjar mod biex il-ħtiġijiet tal-bliet jissarrfu f’azzjoni konkreta.

Barra minn hekk, ir-rwol importanti tal-adattament ibbażat fuq l-ekosistema biex tissaħħaħ ir-reżiljenza lokali huwa rikonoxxut fin-networks tal-bliet li jikkonċernaw il-muniċipalitajiet Ewropej, eż. il-kampanja Nagħmlu l-bliet reżiljenti (UNDRR), il-konferenzi annwali dwar il-Bliet Reżiljenti (Gvernijiet Lokali għas-Sostenibbiltà, ICLEI), u n-Network tal-Bliet Reżiljenti.