European Union flag

Deskrizzjoni

L-Istrumenti tal-Politika Ekonomika (EPIs) huma inċentivi mfassla u implimentati bil-għan li d-deċiżjonijiet individwali jiġu adattati għal għanijiet miftiehma b’mod kollettiv. L-EPIs huma tradizzjonalment ikklassifikati fi: l-ipprezzar (eż. it-tariffi tal-ilma), it-taxxi u l-imposti ambjentali, is-sussidji (fuq prodotti u prattiki), il-kummerċ (eż. permess negozjabbli għat-tniġġis jew l-astrazzjoni tal-ilma, mekkaniżmi ta’ kumpens, pagamenti għal servizzi ambjentali) u fl-aħħar nett ftehimiet volontarji u skemi ta’ ġestjoni tar-riskju (bħal assigurazzjonijiet jew obbligazzjonijiet). L-EPIs jistgħu jtejbu b’mod sinifikanti qafas ta’ politika eżistenti billi jinċentivaw, aktar milli jikkmandaw, bidliet fl-imġiba li jistgħu jwasslu għal adattament.

L-EPIs jistgħu jixprunaw bidla fl-imġiba permezz ta’ inċentivi jew diżinċentivi, ibiddlu l-kundizzjonijiet biex jippermettu t-tranżazzjonijiet ekonomiċi jew inaqqsu r-riskju. F’dawn l-aħħar deċennji, l-istrumenti ekonomiċi rċevew attenzjoni dejjem akbar bħala triq ’il quddiem fil-ġestjoni ambjentali, minħabba l-kapaċità tagħhom li jallinjaw id-deċiżjonijiet individwali mal-għanijiet miftiehma b’mod kollettiv u li jippromwovu t-tkabbir ekonomiku sostenibbli. Il-vantaġġ ewlieni ta’ dawn l-istrumenti huwa l-effiċjenza ekonomika tagħhom, jiġifieri l-kapaċità li jqassmu l-piż tad-distorsjoni u t-tnaqqis fejn ikun irħas li jsir dan. L-iżvantaġġi huma fuq in-naħa tal-ekwità, peress li jaffettwaw b’mod differenti aġenti jew gruppi soċjali differenti mhux neċessarjament b’mod progressiv, u marbuta strettament ma’ dan, żvantaġġi importanti huma fuq in-naħa tal-fattibbiltà politika.

L-istrumenti tal-politika ekonomika ġew applikati f’firxa wiesgħa ta’ politiki ambjentali. Pereżempju, ġew żviluppati skemi għall-iskambju ta’ kwoti tal-emissjonijiet għall-politika dwar il-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima u l-EPIs intużaw ukoll fil-kuntest tal-politiki dwar il-kwalità tal-arja, l-adattament għat-tibdil fil-klima u l-enerġija. Fil-każ tal-aħħar, ġew applikati strumenti ta’ politika biex tittejjeb l-effiċjenza enerġetika, inklużi taxxi fuq l-enerġija, regolamenti li jiffissaw livell minimu ta’ effiċjenza enerġetika, u Ċertifikati Abjad Tradabbli (TWC) għall-iffrankar tal-enerġija. Il-proġett EuroPACE għandu l-għan li jiżviluppa mekkaniżmu ta’ finanzjament innovattiv biex jagħti spinta lill-investiment fl-effiċjenza enerġetika f’bini residenzjali eżistenti. BILLI “L-estremitajiet tat-temp: l-impatti fuq is-sistemi tat-trasport u l-perikli għar-reġjuni Ewropej” il-proġett ta’ riċerka ffinanzjat mill-FP7 jipprovdi ħarsa ġenerali lejn l-inċentivi possibbli għall-adattament tat-trasport u l-impatt potenzjali tagħhom.

L-applikazzjoni tal-EPIs għall-politiki dwar l-ilma tippreżenta karatteristiċi u sfidi speċifiċi. L-aktar EPIs rikorrenti fis-settur tal-ilma huma t-tariffi, it-taxxi u l-imposti, iżda wkoll is-sussidji u l-iskemi kooperattivi huma applikati b’mod wiesa’. Fl-Ewropa, l-iskemi kummerċjali dwar il-kwantità tal-ilma, li huma popolari fl-Awstralja u fl-Istati Uniti, ġew limitati għal ftit każijiet li jinsabu fi Spanja, fl-Ingilterra u f’Wales. Ħarsa ġenerali tajba lejn l-istrumenti ekonomiċi applikati għas-settur tal-ilma u r-referenzi għall-istudji tal-każijiet huma pprovduti mill-proġett iffinanzjat mill-UE EPI-Water. Il-proġett ipproduċa korp kbir ta’ evidenza dwar it-tipi differenti, il-karatteristiċi tad-disinn u l-eżiti tal-istrumenti ta’ politika ekonomika relatati mal-ilma fis-seħħ kif ukoll dwar il-prattika li tiggwida l-għażla u l-implimentazzjoni tagħhom. L-eżerċizzju ta’ valutazzjoni huwa wieħed minn ftit rieżamijiet ex post komprensivi u konsistenti (eż. bl-użu tal-istess prinċipji ta’ valutazzjoni) tal-EPIs fil-qasam tar-riżorsi tal-ilma fl-Ewropa, u f’ħafna każijiet l-ewwel wieħed li xeħet dawl fuq l-użu ta’ każijiet ta’ strumenti ekonomiċi madwar l-Istati Membri tal-UE.

Dettalji ta' Adattament

Kategoriji tal-IPCC
Istituzzjonali: Għażliet ekonomiċi, Soċjali: Imġieba
Parteċipazzjoni tal-partijiet interessati

B’mod mhux sorprendenti, il-parteċipazzjoni pubblika hija element kruċjali fiż-żieda tal-aċċettazzjoni ġenerali tal-EPIs u fil-motivazzjoni tal-partijiet ikkonċernati biex jipparteċipaw. Dan ma jfissirx li l-parteċipazzjoni pubblika hija dejjem meħtieġa biex l-IPE tkun aċċettabbli. Pereżempju, l-importanza tal-parteċipazzjoni pubblika tista’ titnaqqas f’każijiet fejn l-EPI bħala tali, jew is-soluzzjoni speċifika li l-EPI beħsiebha tippromwovi, tkun diġà kisbet aċċettazzjoni (soċjali) pubblika.

Suċċess u fatturi li jillimitaw

Meta tiġi ttrattata l-applikazzjoni tal-EPIs, hemm varjazzjoni sostanzjali fil-ħtiġijiet, l-opportunitajiet, u r-restrizzjonijiet li jiffaċċja kull pajjiż. Anke fi ħdan il-pajjiżi, hemm varjazzjoni sostanzjali fil-kapaċità li jiġu implimentati strumenti ekonomiċi f’reġjuni jew setturi differenti. Xi bidliet mixtieqa huma aktar faċli biex jiġu implimentati permezz ta’ strumenti ekonomiċi filwaqt li oħrajn huma aktar faċli biex jiġu implimentati permezz ta’ regolamenti ta’ kmand u kontroll. L-EPIs bl-ebda mod ma jissostitwixxu modi oħra ta’ azzjoni governattiva, iżda strumenti li jistgħu jikkomplementaw u jsaħħu l-governanza bħala parti minn taħlita wiesgħa ta’ strumenti ta’ politika. B’mod ġenerali, huwa possibbli li wieħed jiddistingwi bejn: (i) kombinazzjonijiet ta’ EPIs, bħala parti minn strateġija għal “inċentivi għall-imballaġġ”, u (ii) taħlit ma’ tipi oħra ta’ strumenti ta’ politika, inklużi regolatorji, ta’ sensibilizzazzjoni, ta’ informazzjoni, eċċ. Meta jiġu skrinjati EPIs potenzjali, wieħed għandu jkun konxju tat-taħlita ta’ politika eżistenti, iżda l-għażla ma għandhiex tkun iddettata minnha.

Spejjeż u benefiċċji

Il-kostijiet u l-benefiċċji tal-EPIs bilkemm jiġu investigati, u ftit li xejn tista’ tinstab informazzjoni dwar kif jitqabblu mal-approċċi klassiċi ta’ kmand u kontroll.

Il-kostijiet ta’ EPI jistgħu jiġu distinti bejn il-kostijiet diretti (eż. il-kost tal-ħlas tat-taxxa) u l-kostijiet tat-tranżazzjoni (eż. il-kost taż-żmien u tal-flus biex wieħed jasal fis-suq, isib xerrej jew bejjiegħ, jinnegozja xirja, jikkonsma n-negozju, u jirritorna mis-suq). Il-kostijiet tat-tranżazzjoni jistgħu jkunu relatati wkoll mal-monitoraġġ addizzjonali meħtieġ. Pereżempju, il-kostijiet tat-tranżazzjoni mill-monitoraġġ tal-ilma ta’ taħt l-art jew tal-ilma tal-wiċċ jistgħu jimpedixxu l-adozzjoni ta’ taxxa (eż. taxxa fuq ir-rimi ta’ ilma tad-drenaġġ imniġġes fuq bażi volumetrika), iżda jista’ jkun ukoll ta’ min iħallas biex jiġi żgurat li t-taxxa tkun effettiva. Bl-istess mod, mekkaniżmu ġdid ta’ allokazzjoni tal-ilma jista’ jżid l-effiċjenza ekonomika iżda jimponi spejjeż għoljin ta’ negozjar u infurzar, u b’hekk jagħmel mekkaniżmi ta’ allokazzjoni aktar sempliċi potenzjalment preferibbli.

Il-benefiċċji tal-EPIs jinkludu titjib fil-kwalità ambjentali u fl-effiċjenza ekonomika kif ukoll distribuzzjoni soċjali aħjar tal-piż biex jintlaħaq l-objettiv mixtieq. Fl-istess ħin, l-EPIs iżidu d-dħul (fil-każ tal-imposti) sabiex jiffinanzjaw il-monitoraġġ u l-kontroll tat-tniġġis jew l-attivitajiet ta’ allokazzjoni, pereżempju, u għalhekk jistgħu jkunu rilevanti għall-finanzjament ta’ miżuri ta’ adattament.

Ħin ta' implimentazzjoni

It-tfassil u l-implimentazzjoni tal-EPIs jistgħu jieħdu minn sena sa ħames snin.

Ħajja

L-EPIs normalment huma miżuri fit-tul. Madankollu, it-tul tal-ħajja spiss jiġi ddeterminat mill-qafas ta’ politika, mil-leġiżlazzjoni speċifika fis-seħħ u mill-aċċettazzjoni soċjali.

Informazzjoni ta' referenza

Websajts:
Referenzi:

OECD, (2016) Reforming economic instruments for water management in EECCA countries - Policy Perspectives (Riforma tal-istrumenti ekonomiċi għall-ġestjoni tal-ilma fil-pajjiżi tal-EECCA - Perspettivi ta' Politika).

OECD, (2009) Ippjanar finanzjarju strateġiku għall-provvista tal-ilma u s-sanità. Rapport mit-tim ta’ ħidma tal-OECD dwar il-finanzjament sostenibbli biex jiġi żgurat aċċess affordabbli għall-provvista tal-ilma u s-sanità.

Rey, D., Pérez-Blanco, C.D., Escriva-Bou, A., Girard C., Veldkamp, T., (2019). Ir-rwol tal-istrumenti ekonomiċi fir-riforma tal-allokazzjoni tal-ilma: lezzjonijiet mill-Ewropa. International Journal of Water Resources Development (Il-Ġurnal Internazzjonali tal-Iżvilupp tar-Riżorsi tal-Ilma), vol. 35, ħarġa 2, pp. 206-239.

(PDF) L-applikazzjoni ta' strumenti ekonomiċi għall-adattament għat-tibdil fil-klima. Rapport finali (researchgate.net)

Ippubblikat fi Climate-ADAPT: Apr 19, 2025

Language preference detected

Do you want to see the page translated into ?

Exclusion of liability
This translation is generated by eTranslation, a machine translation tool provided by the European Commission.