4.2 Uitvoeren van een kosten-batenanalyse van aanpassingsmaatregelen

De analyse van kosten en baten kan besluitvormers aanzienlijk helpen bij het uitwerken van de beste strategie voor het gebruik van schaarse economische middelen voor de meest effectieve aanpassingsaanpak en kan helpen bij het prioriteren en timeren van investeringen in veerkracht. Kosten-batenanalyses worden vaak gebruikt door overheden en organisaties uit de particuliere sector om de wenselijkheid van een bepaalde actie of investering te beoordelen. De analyse kan helpen voorspellen of de voordelen van een maatregel opwegen tegen de kosten ervan en in verhouding staan tot andere alternatieven (d.w.z. het maakt het mogelijk alternatieve maatregelen te rangschikken in termen van kosten-batenverhouding).

Onder aanpassingskosten wordt verstaan de "kosten voor de planning, voorbereiding, facilitering en uitvoering van aanpassingsmaatregelen, met inbegrip van overgangskosten" (IPCC) en de baten zijn "de vermeden schadekosten of de opgebouwde baten na de vaststelling en uitvoering van aanpassingsmaatregelen" (IPCC). Omdat bijna geen enkele aanpassingsactie een effect op de klimaatverandering en het daaraan verbonden risico volledig kan elimineren, moeten ook de kosten van het restrisico (de resterende effecten na de uitvoering van de aanpassingsactie) in aanmerking worden genomen.

De kosten en baten van aanpassingsopties kunnen strikter worden beoordeeld, waarbij alleen rekening wordt gehouden met de financiële begrotingskosten en -baten, of uitgebreider, waarbij rekening wordt gehouden met de bredere kosten en baten voor de lokale economie. Daarnaast kunnen ook sociale en milieukosten en -baten worden opgenomen in kosten-batenanalyses. Het is met name belangrijk om niet-marktkosten en -baten op te nemen in de beoordelingen van aanpassingsopties om op realistische wijze rekening te houden met het volledige scala aan baten en kosten, ook al zijn deze moeilijker in geld uit te drukken.

Er bestaat een reeks benaderingen voor de waardering van de kosten en baten van aanpassingsopties. Drie veelgebruikte methoden zijn:

• Kosten-batenanalyse (CBA)
• Kosteneffectiviteitsanalyse (CEA)
• Multi-Criteria Analyse (MCA)

Over het algemeen bevat een kosten-batenanalyse de volgende stappen:

1. Bepaal de aanpassingsdoelstelling en identificeer de overeenkomstige aanpassingsopties die moeten worden beoordeeld
2. Definieer het basisscenario om beoordelingen mogelijk te maken waarbij scenario's "met" en "zonder" de specifieke aanpassingsactie worden vergeleken
3. Identificeer alle kosten en baten over een vastgestelde tijdlijn, over het algemeen de levensduur van een aanpassingsmaatregel of de tijdshorizon van klimaateffectscenario’s
4. Wijs een geldwaarde toe aan de kosten: de kosten omvatten de kosten voor de benodigde fysieke middelen, de kosten van de menselijke inspanning in alle fasen van een project en alle kwantificeerbare sociale, ecologische of economische nadelen. De kosten die zich in de toekomst voordoen, worden verdisconteerd tot de huidige waarde ("huidige waarde") met behulp van een disconteringsvoet
5. Wijs een geldwaarde toe aan de voordelen: Het kwantificeren van voordelen kan minder eenvoudig zijn. Het is vaak moeilijker om de voordelen nauwkeurig te voorspellen, vooral voor nieuwe innovatieve opties. Ten tweede zijn er, samen met de financiële voordelen, vaak immateriële of zachte voordelen verbonden aan een maatregel. Er zijn echter verschillende methoden die kwantificering mogelijk maken - zie verdere richtsnoeren in de onderstaande bronnen. De gekwantificeerde voordelen moeten ook worden verdisconteerd tot de huidige waarden.
6. Vergelijk kosten en baten: ten slotte, vergelijk de waarde van de kosten met de waarde van de baten, en gebruik deze analyse om de koers van de actie te bepalen. Om dit te doen, berekent u de totale kosten en de totale baten en vergelijkt u de twee waarden om te bepalen of de baten opwegen tegen de kosten (vaststelling van de "netto contante waarde" - NCW). Het is ook belangrijk om rekening te houden met de terugverdientijd - hoe lang het zal duren om het break-even punt te bereiken waarop de voordelen de kosten hebben terugbetaald.

Een beperking van de kosten-batenanalyse is dat alle voordelen moeten worden gemeten en uitgedrukt in monetaire termen, wat vaak moeilijk te bereiken is of als moreel twijfelachtig wordt beschouwd (bv. het toekennen van monetaire waarde aan mensenlevens of het "disconteren" van toekomstige voordelen). De andere twee methoden, CEA en MCA, kunnen worden gebruikt om een aantal van deze problemen te overwinnen.

Kosteneffectiviteitsanalyse (CEA) wordt gebruikt om de goedkoopste manier te bepalen om de specifieke aanpassingsdoelstelling te bereiken. Hoewel de kosten van de maatregelen in geld moeten worden berekend, kunnen de voordelen worden uitgedrukt in een andere gekwantificeerde maatstaf, die kan worden vergeleken met de streefwaarde. Bijvoorbeeld, als het doel is om het aantal warmtegerelateerde sterfgevallen te verminderen, zal elke optie worden beoordeeld op hun potentieel om de warmtegerelateerde sterfte te verminderen (aantal vermeden sterfgevallen en procentuele daling ten opzichte van de uitgangswaarde), die vervolgens wordt vergeleken met de kosten ervan. In de CEA wordt vaak geen rekening gehouden met sociale aspecten, uitvoerbaarheid van de uitvoering of nevenvoordelen, die parallel moeten worden beoordeeld.

Hieronder vindt u bronnen en informatie over verdere methoden en instrumenten.

Multi-Criteria-analyse (MCA) integreert verschillende beoordelingscriteria (financieel en niet-financieel, in geld uitgedrukt of uitgedrukt in andere kwantitatieve termen) en prioriteiten met betrekking tot verschillende criteria (aangezien verschillende belanghebbenden uiteenlopende voorkeuren kunnen hebben met betrekking tot projectresultaten, voordelen en effecten in één gemeenschappelijk kader om te komen tot scoren en relatieve rangschikking van de aanpassingsopties, waarbij de resultaten van CBA of CEA gewoonlijk worden geïntegreerd. Zie stap 4.3 voor meer informatie over MCA.