Exclusion of liability

This translation is generated by eTranslation, a machine translation tool provided by the European Commission.

Website experience degraded
The European Climate and Health Observatory is undergoing reconstruction until June 2024 to improve its performance. We apologise for any possible disturbance to the content and functionality of the platform.

Obszary górskie

Dolomites, Val di Zoldo
, Włochy Elia Lazzari, konkurs EEA „Dobrze z naturą” 2022

Główne przesłania

  • Pod koniec stulecia przewiduje się, że europejskie góry zmienią się fizycznie. Duże lodowce doświadczyły znacznej utraty masy, ale zmiany wpłyną również na niższe, śródgórskie i zalewowe środowiska.

  • Adaptacja w sektorach takich jak gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo i turystyka mają kluczowe znaczenie dla dostosowania obszarów górskich.

  • UE dysponuje kilkoma programami finansowania, które mogą wspierać projekty w regionach górskich, w tym Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Fundusze te mogą być wykorzystywane do wspierania szerokiego zakresu inicjatyw, w tym projektów infrastrukturalnych, tworzenia miejsc pracy i ochrony środowiska.

Skutki i podatnościna zagrożenia

Zmiany klimatu dotykają już europejskie regiony górskie. Pod koniec stulecia przewiduje się, że europejskie góry zmienią się fizycznie. Duże lodowce doświadczyły znacznych strat masowych, ale zmiany wpłyną również na niższe, śródgórskie i zalewowe środowiska, wpływając tym samym na dostępność wody, produkcję rolną, turystykę i sektor zdrowia. Systemy górskie mają skomplikowaną topografię, która zmienia się znacznie na krótkich dystansach, co skutkuje zróżnicowanym wpływem klimatu na różnych wysokościach. Na przykład wraz ze wzrostem temperatury powietrza i wyższymi opadami, sezonowe linie śniegowe będą znajdować się na wyższych wzniesieniach, a sezony śnieżne staną się krótsze. Linie drzew przesuną się w górę, a wzory lasów zmienią się na niższych wysokościach. W krajach o wysokich pasmach górskich, takich jak Alpy, zmiana klimatu wpłynie na bilans wodny, co będzie miało wpływ na energię wodną, drenaż miejski, żeglugę i wzrost intensywności naturalnych zagrożeń związanych z wodą.

 

Ramy polityki

UE prowadzi szereg polityk i inicjatyw mających na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju na obszarach górskich. Strategie te uwzględniają wyjątkowe wyzwania środowiskowe, gospodarcze i społeczne, przed którymi stoją społeczności górskie, i mają na celu promowanie ich odporności i długoterminowej rentowności.

Przyjęta w 2021 r. strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu ma na celu uczynienie przystosowania się do zmiany klimatu inteligentniejszym (pokonywanie granic wiedzy na temat przystosowania się do zmiany klimatu), szybszym (przyspieszenie wdrażania rozwiązań przystosowawczych) i bardziej systemowym (zintegrowane rozwiązania i plany). Stymulowanie lokalnych adaptacji, rozwiązań opartych na zasobach przyrody, zrównoważonych zastosowań i odporności zasobów słodkiej wody jest szczególnie istotne dla regionów górskich.

Adaptacja w sektorach takich jak gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo i turystyka mają kluczowe znaczenie dla dostosowania obszarów górskich.

Wnioski dotyczące dostosowania rozporządzenia w sprawie użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) mają na celu zwiększenie wychwytywania dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie, co ma istotny wpływ na zmianę pokrycia terenu. Środki mające na celu osiągnięcie tego celu, takie jak utrzymanie użytków zielonych, rolnictwo regeneratywne i odbudowa torfowisk, pomogą również zapobiec erozji gleby i zmniejszyć ryzyko powodziowe.

Zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem nowa wspólna polityka rolna (WPR) na lata 2023–2027 oraz strategia na rzecz bioróżnorodności na rzecz 20230 osób kładzie większy nacisk na kwestie środowiskowe i działania w dziedzinie klimatu.

 

Szczegółowe strategie polityczne dla regionów górskich UE

Jedną z kluczowych polityk jest europejska strategia na rzecz regionu alpejskiego (EUSALP), która jest strategią makroregionalną skupiającą zainteresowane podmioty regionalne i krajowe z siedmiu krajów alpejskich. Strategia ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju w regionie poprzez skoordynowane działania w obszarach takich jak innowacje, mobilność i różnorodność biologiczna.

Konwencjaalpejska, przyjęta w 1991 r., jest międzynarodowym traktatem między krajami alpejskimi a UE o zrównoważonym rozwoju i ochronie Alp. Ostatecznym celem konwencji alpejskiej jest rozwój wspólnego dziedzictwa Alp i zachowanie go dla przyszłych pokoleń poprzez transnarodową współpracę z władzami krajowymi,regionalnymi i lokalnymi.

Konwencja Karpacka to wielostronna umowa między siedmioma krajami, której celem jest promowanie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska w regionie Karpat. Konwencja koncentruje się na kilku kluczowych obszarach, takich jak ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, zrównoważone użytkowanie gruntów i leśnictwo, przystosowanie się do zmiany klimatu, zrównoważona turystyka i zrównoważony transport. Wspiera również współpracę i wymianę informacji między krajami regionu i zawiera przepisy dotyczące udziału społeczeństwa i zaangażowania zainteresowanych stron w proces decyzyjny. Konwencja karpacka jest wspierana przez Unię Europejską, która zapewnia finansowanie i pomoc techniczną na jej wdrożenie.

Konwencja o ochronie Pirenejów jest umową międzynarodową, której celem jest ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Pirenejów oraz promowanie zrównoważonego rozwoju w regionie. Ustanawia ona ramy współpracy między państwami-sygnatariuszami w obszarach takich jak ochrona różnorodności biologicznej, zrównoważone użytkowanie gruntów i zrównoważona turystyka. Konwencja w Pirenejach jest wspierana przez różne unijne programy i inicjatywy finansowe, które zapewniają wsparcie finansowe dla projektów promujących zrównoważony rozwój w regionie Pirenejów.

Inicjatywa na rzecz środowiska i bezpieczeństwa oraz konwencja alpejska Dinaric: Te dwie odrębne inicjatywy to umowy międzynarodowe podpisane przez organizacje międzynarodowe i kilka krajów na Bałkanach i Alpach Dynaryckich, których celem jest promowanie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska w tych obszarach.

 

Poprawa bazy wiedzy

Celemprojektu badawczego MOVING(waloryzacja rynku poprzez wzajemne powiązania i zielony wzrost) jest budowanie zdolności i wspólne opracowanie – poprzez oddolny proces partycypacyjny z udziałem podmiotów łańcucha wartości, zainteresowanych stron i decydentów – odpowiednich ram politycznych w całej Europie w celu ustanowienia nowych lub zmodernizowanych lub zwiększonych łańcuchów wartości, które przyczyniają się do odporności i zrównoważoności obszarów górskich na zmianę klimatu.

PHUSICOS, czyli „zgodnie z naturą” w języku greckim, pokazuje, w jaki sposób rozwiązania oparte na przyrodzie (NBS) zapewniają solidne, zrównoważone i opłacalne środki zmniejszające ryzyko ekstremalnych zjawisk pogodowych w wiejskich krajobrazach górskich. Projekt zlikwiduje lukę w wiedzy szczególnie związaną z NBS w odniesieniu do zagrożeń hydrometeorologicznych (powodzi, erozji, osuwisk i suszy) poprzez wdrożenie NBS w kilku europejskich ośrodkach studiów przypadku.

 

Wspieranie inwestycji i finansowania

UE dysponuje kilkoma programami finansowania, które mogą wspierać projekty w regionach górskich, w tym Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Fundusze te mogą być wykorzystywane do wspierania szerokiego zakresu inicjatyw, w tym projektów infrastrukturalnych, tworzenia miejsc pracy i ochrony środowiska.

Polityka spójności UE ma na celu zmniejszenie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów i skupienie się na regionach pozostających w tyle. Stwierdza się w nim, że „szczególną uwagę należy zwrócić na (...) regiony górskie”. W związku z tym polityka spójności odgrywa kluczową rolę w sprostaniu szczególnym wyzwaniom stojącym przed obszarami górskimi, w tym w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, ponieważ może przyczynić się do poprawy przystosowania się do zmiany klimatu w ramach jej programów operacyjnych.

Interreg VI B określa 14 programów współpracy transnarodowej na lata 2021–2027 na dużych terytoriach w Europie i poza nią, których budżet wynosi 1,5 mld EUR. Ponadto istnieją szczegółowe strategie uzgodnione przez UE dla czterech regionów makronarodowych: Morze Bałtyckie, Dunaj, region alpejski oraz regiony adriatyckie i jońskie. Programy te objęte są również regionami górskimi, czerpiąc korzyści z pobudzenia strategicznych działań w zakresie współpracy na terytoriach na dużą skalę.

W ramach mandatu KE rozpoczętego w 2014 r. Komisja i Europejski Komitet Normalizacyjny oraz Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki (CEN-CENELEC) starały się zająć się kwestią dostosowania norm europejskich i normalizacji do zmiany klimatu, ze szczególnym naciskiem na odporność kluczowych sektorów.

Podkreślone wskaźniki

Relevant tile

Zasoby

Relevant tile