Poprawa retencji wody na obszarach rolnych

Przechowywanie wody w glebie zmniejsza negatywne skutki suszy. Dostępnych jest kilka szarych środków, które obejmują środki oparte na wykorzystaniu technologii w rolnictwie, np. bezstopniowe, lub systemy uprawy wdrożone w celu ograniczenia spływu wody. Spływ, w zależności od cech gleby, może być opóźniony metodami uprawy w połączeniu z roślinami o wysokiej gęstości korzenia i bujnej powierzchni. Uprawa konserwacyjna, w tym zarówno uprawa bezstopniowa, jak i uprawa minimalna, polega na ograniczaniu lub eliminowaniu praktyk uprawy (w szczególności orki), pozostawiając na powierzchni gleby niektóre pozostałości po uprawach z poprzedniego sezonu. Zmniejsza odparowanie z powierzchni gleby, zachowując materię organiczną gleby w górnych warstwach gleby, a w konsekwencji zwiększając zdolność retencji wody w glebie. Taras tarasowy i konturowy jest inną metodą ochrony gleby, aby spowolnić lub zapobiec szybkiemu spływowi powierzchni. Orka konturowa jest praktyką rolniczą polegającą na oraniu wzdłuż zbocza po jego konturach, co powoduje spowolnienie spływu wody podczas burz deszczowych, dzięki czemu gleba nie jest zmyta i pozwala wodzie przenikać do gleby. Rzędy wykonane przez pług przebiegają prostopadle, a nie równolegle do zboczy, co na ogół powoduje bruzdy krzywe wokół ziemi. Efektywne wykorzystanie systemów nawadniania pomaga również w przechowywaniu wody.

Ponadto na szerszym poziomie krajobrazu zwiększenie zdolności retencji wody na obszarach wiejskich może mieć na celu zwiększenie naturalnej zdolności retencji wody w całym krajobrazie lub zwiększenie zdolności magazynowania wody dzięki strukturom stworzonym przez człowieka. Zimowe zbiorniki wodne, na przykład, zmniejszają pobór wody w okresie letnim, zwiększają zdolność magazynowania powodzi i przynoszą korzyści dzikiej faunie i florze. Zdolność zatrzymywania wody w krajobrazie rolniczym można poprawić poprzez:

• sprawdzanie i przebudowa starych systemów odwadniających;
• ustanowienie systemu zmiennego przepływu wody;
• rehabilitacja i rekonstrukcja/dostosowywanie struktur morfologicznych w rzekach;
• przyjęcie doraźnego płodozmianu oraz praktyk stowarzyszeniowych i rolniczych (systemy osłonowe, zarządzanie pokrywą gleby itp.);
• tworzenie zbiorników przeciwpowodziowych, które są bardzo różnymi odmianami zanieczyszczeń wody, zazwyczaj o dużej pojemności i zaprojektowane do pochłaniania tylko osiągniętych poziomów wody.

Magazynowanie wody na gruntach rolnych definiuje się jako składowanie nadmiaru wody w glebie w niskich warunkach podziemnych, w rowach otwartych, ciekach wodnych, jeziorach i stawach lub na powierzchni gleby, przy założeniu, że gleba i woda otwarta oferują niewystarczającą zdolność magazynowania.

Wiele literatury na ten temat dotyczy konkretnych przypadków i dotyczy planowania i polityki (Brandenburgia, Saksonia, zielone usługi niebieskie w Holandii, Zgromadzenie Regionalne południowo-wschodniej Anglii). Istnieje niewielka liczba publikacji na temat doświadczeń oraz skuteczności i zagrożeń związanych z retencją wody na obszarach wiejskich w ogóle. Krysanova et.al. (2008; patrz link w sekcji Strony internetowe) analizuje sześć dorzeczy w celu wyciągnięcia ogólnych lekcji. Retencja wody na obszarach wiejskich jest częścią analizy Szczególnie zwraca się uwagę na zbiorniki wodne do celów kontroli przeciwpowodziowej na gruntach rolnych i polderach poza strumieniem lub stawach opóźniających powodzie. Znaczenie tego rodzaju środków uznaje się we wszystkich dorzeczach (Amudarya, Łaba, Guadiana, Orange, Ren, Tisza), chociaż ich realizacja różni się między dorzeczami. W dorzeczach Renu i Łaby środki te wpisują się w strategię zarządzania powodziowego, która nadaje priorytet środkom retencyjnym, drugi priorytet magazynowaniu i ostatni priorytet rozładunkowi. Strategia ta ma na celu spowolnienie ekstremalnych spływów w celu złagodzenia wysokich zrzutów rzek, przy jednoczesnym zabezpieczeniu wody w okresach niedoboru.

Kategorie IPCC

Instytucjonalne: polityki i programy rządowe, Strukturalne i fizyczne: opcje adaptacji oparte na ekosystemie

Udział zainteresowanych stron

Warianty obejmują długoterminowy horyzont czasowy z punktu widzenia danej osoby i wiążą się ze współpracą i zaufaniem między rolnikami i innymi zainteresowanymi stronami.

Czynniki sukcesu i czynniki ograniczające

W większości przypadków ten rodzaj środka uważa się za obiecujący, chociaż cechy lokalizacji muszą być starannie rozważone przed wdrożeniem, ponieważ środki te nie działają wszędzie. Konieczna jest odpowiednia rekompensata dla właścicieli gruntów, a projekty muszą dotyczyć nie tylko projektowania i wdrażania, ale także zmiany zachowań użytkowników gruntów. Wariant ten wymaga bowiem zmiany tradycyjnych praktyk rolniczych i znacznych inwestycji. Barierą jest również brak wiedzy, szkolenia, np. w zakresie praktyk ochrony gleby, brak regulacji środowiskowych i monitoring. Zarządzanie retencją wody jest konieczne, ponieważ istnieje ryzyko awarii o wpływie kaskadowym na zrzuty. Problemem w planowaniu i wdrażaniu jest złożoność zarządzania i koordynacji, ponieważ zazwyczaj zaangażowane są podmioty prywatne i kilka podmiotów publicznych.

Koszty i korzyści

Ten rodzaj środka jest potencjalnie interesujący, ponieważ projekt jest często wielofunkcyjny, a tym samym łączy w sobie zainteresowania. Równolegle do przystosowania się do zmiany klimatu mogą skorzystać inni użytkownicy (rozwój natury/różnorodności biologicznej, rekreacja, turystyka, planowanie krajobrazu, usługi zielono-niebieskie w rolnictwie) i jako taki przyczynia się do realizacji szeregu polityk UE (Natura 2000, drugi filar WPR).

Analiza lokalnych środków retencyjnych na małą skalę na obszarach wiejskich wskazuje na potencjalną skuteczność w radzeniu sobie z ekstremalnymi zdarzeniami spływu i zwiększeniem dostępności wody w okresach suchych. Konieczne jest jednak mikroprojektowanie środków, uwzględniające warunki lokalne, ponieważ istnieje ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków. Ponadto należy wziąć pod uwagę ryzyko szkód w uprawach rolnych spowodowane wyższymi tabelami wód podziemnych. Wyniki te opierają się na przypadkach w stosunkowo płaskich regionach. W regionach pagórkowatych lub górskich oczekuje się, że skuteczność będzie znacznie niższa lub nie istnieje.

Konserwacja upraw i nawadniania są zasadniczo zgodne z zasadami ochrony przyrody. Uprawa konserwatorska wymaga jednak mniejszej ilości pracy, co może spowodować wyludnienie obszarów wiejskich. Taras zmniejsza spływ i zwiększa infiltrację wody, ale istnieją również problemy, takie jak pochówk oryginalna gleba, zmiany w właściwościach fizycznych i biologicznych gleby, zmiany w reżimie hydrologicznym i ma znaczący wpływ wizualny w przeciwieństwie do otaczającej roślinności naturalnej i tradycyjnych plantacji.

Nawet jeśli opcje zwiększają dostępność wody dla rolnictwa, poprawiają jakość gleby i mogą zmniejszyć erozję gleby, pod pewnymi warunkami mogą zwiększyć zasolenie. W rzeczywistości większość działalności człowieka negatywnie wpływa na jakość zasobów słodkowodnych. Warianty zmniejszają wahania produkcji rolnej, co zapewnia rolnikom większe bezpieczeństwo i zwiększa niezawodność produkcji żywności. Produkcja rolna może wzrosnąć, często w regionach peryferyjnych. W praktyce opcje są uważane za skuteczne, ale przy wysokich kosztach wejścia. Dlatego też poprawa sytuacji w sektorze publicznym jest zazwyczaj kluczowa.

Aspekty Prawne

Wariant może być wspierany przez politykę ochrony przyrody i wspólną politykę rolną UE. Narzędzia zarządzania muszą pasować do konkretnego kontekstu lokalnego. Różne metody gospodarowania gruntami przynoszą różne wyniki, w zależności od lokalnego kontekstu, w którym są stosowane. Przykładami polityki są: RDW, dyrektywa powodziowa, rozporządzenie w sprawie rozwoju obszarów wiejskich, dyrektywa ptasia, dyrektywa siedliskowa, unijny plan działania na rzecz różnorodności biologicznej, Fundusz Solidarności, wspólna polityka rolna, rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 określa przepisy ogólne Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności. Finansowanie jest również udzielane w ramach wspólnej polityki rolnej. Stosowanie tego środka jest jednak ograniczone ze względu na sprzeczne użytkowanie gruntów, którego dotyczy pierwszy filar WPR i polityka w zakresie energii odnawialnej (produkcja bioenergii).

Czas wdrożenia

Zmienna.

Okres użytkowania

1-25 lat.

Strony internetowe:

Bibliografia: