Poprawa zdolności retencji wody w krajobrazie rolniczym

Cechy krajobrazu i zmiany strukturalne w użytkowaniu gruntów na danym obszarze wymagają współpracy i zaufania między rolnikami i innymi zainteresowanymi stronami na tym obszarze, takimi jak okoliczni mieszkańcy, lokalny przemysł lub właściciele gruntów. Jeżeli koniecznejest stworzenie większych projektów strukturalnych, takich jak zbiorniki wodne lub ścieżkilood,będzie to wymagało zezwoleń rządu lub właściciela gruntów. Możliwości magazynowania wody mogłyby również przynieść korzyści lokalnym przedsiębiorstwom lub mieszkańcom i wiązać się z inwestycjami/współpracą regionalną lub gminną. 

W większości przypadków ten rodzaj środka uznaje się za obiecujący, ponieważ projekt jest często wielofunkcyjny, a zatem łączy różne interesy (zob. sekcja dotycząca kosztów i korzyści). Wdrażanie elementów krajobrazu jest często realizowane w połączeniu ze strefami buforowymi lub korytarzami siedliskowymi, które przyczyniają się do lokalnej różnorodności biologicznej, łączności krajobrazowej i zdolności do zatrzymywania wilgoci w glebie. Zintegrowane planowanie przestrzenne całego terytorium, które włącza do krajobrazu struktury magazynowania wody na użytkach rolnych, może sprzyjać powodzeniu inicjatywy. 

Wdrożenie tego wariantu wymaga starannej oceny konkretnego miejsca w celu osiągnięcia oczekiwanych korzyści. Przed wdrożeniem projektów spływu wody i decyzji dotyczących lokalizacji w odniesieniu do magazynowania wody lub stawów należy wziąć pod uwagę właściwości gleby i nachylenia, rodzaje upraw oraz lokalne warunki pogodowe.  Mikroprojektowanie środków, które uwzględnia warunki lokalne, takie jak miejsce tworzenia nowych elementów krajobrazu, jest konieczne, ponieważ istnieje ryzyko niekorzystnych skutków, jeśli nie jest dokładnie zaprojektowane. Zagrożenia obejmują powodzie lub niezamierzone przepływy wody, które kończą się na obszarach rolnych lub obszarach zamieszkałych. Przy projektowaniu elementów krajobrazu należy zachować ostrożność, aby zapewnić, że lokalizacja magazynowania wód podziemnych jest również bezpieczna przed tymi skutkami w przypadku wystąpienia przelewu lub wycieku lub zamrożenia. Ponadto, jeżeli wariant nie zostanie prawidłowo wdrożony (bez odpowiedniego planowania i uwzględnienia wszystkich elementów ekosystemu), możliwe jest ryzyko szkód w uprawach rolnych, zwłaszcza na obszarach płaskich lub podatnych na powodzie, ze względu na tworzenie wyższych zwierciadeł wód podziemnych. W pewnych warunkach (np. blisko morza lub oceanu) niektóre z proponowanych wariantów retencji wody mogą mieć wpływ na zasolenie, bardzo drastycznie zmieniając jakość gleby lub czyniąc ziemię nieodpowiednią dla niektórych upraw, chyba że plany nawadniania są odpowiednio dostosowane do nowych form hydrogeologicznych. Tarasowanie zmniejsza odpływ i zwiększa infiltrację wody, ale zmiany w reżimie hydrologicznym mogą mieć znaczący wpływ wizualny w przeciwieństwie do otaczającej naturalnej roślinności i tradycyjnych plantacji. 

Na szerszym poziomie konieczna jest odpowiednia rekompensata dla właścicieli gruntów, a projekty muszą dotyczyć nie tylko projektowania i wdrażania, ale także zmiany zachowań użytkowników gruntów. Wariant ten może wymagać znacznych inwestycji w zależności od zastosowanego wariantu retencji wody. Problemem w planowaniu i wdrażaniu jest złożoność zarządzania i koordynacji, ponieważ zazwyczaj zaangażowane mogą być podmioty prywatne i publiczne. Czynnikiem ograniczającym może być uzyskanie wsparcia ze strony wielu zainteresowanych stron i planowanie inwestycji. 

Oprócz przystosowania się do zmiany klimatu w związku z powodziami i suszami związane z tym są inne korzyści. 

Korzyści wynikające z tego dostosowania obejmują lepszą retencję lub magazynowanie wody w okresach suszy; oraz zmniejszanie ryzyka powodziowego, świadczenie niebiesko-zielonych usług ekosystemowych, zmniejszenie zapotrzebowania na nawadnianie i poprawa jakości gleby. Ten ostatni z kolei wspiera różnorodność biologiczną gleby, zwiększa obecność naturalnych wrogów, pomaga w przechowywaniu składników odżywczych i ogólnie wspiera wzrost upraw. 

Środek ten przyczynia się do realizacji kilku polityk UE (Natura 2000, wspólna polityka rolna, zob. sekcja dotycząca aspektów prawnych poniżej). Warianty te mogą również zmniejszyć wahania produkcji rolnej, zapewnić rolnikom bezpieczeństwo i zwiększyć niezawodność produkcji żywności. Produkcja rolna może wzrosnąć, często w sąsiednich regionach. 

Opcja ta jest ogólnie uważana za bardzo skuteczną, nawet jeśli niektóre środki wiążą się z wysokimi kosztami wejścia. W rzeczywistości koszty są bardzo zróżnicowane, w zależności od skali interwencji i wybranych środków. Wysiłki i koszty utrzymania powinny być również brane pod uwagę przy długoterminowym skutecznym planowaniu środków. 

Przykład oceny kosztów i korzyści poprawy retencji wody zintegrowanej z krajobrazem można znaleźć w studium przypadku„Krajobraz retencji wody Tamera” wcelu przywrócenia obiegu wody i zmniejszenia podatności na susze.  

Wspólna polityka rolna UE może wspierać tę opcję, która wspiera inicjatywy mające na celu przeciwdziałanie zmianie klimatu i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi, a także utrzymanie obszarów wiejskich i krajobrazów w całej UE.

W ramach strategii UE na rzecz zielonej infrastruktury zwraca się większą uwagę na środki mające na celu poprawę funkcjonowania naturalnych procesów i ekosystemów, tak aby woda mogła lepiej przenikać i być magazynowana. Środki naturalnej retencji wody (NWRM) można wykorzystać do realizacji celów ramowej dyrektywy wodnej UE lub dyrektywy powodziowej UE. Można również ubiegać się o finansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności.

Środki zarządzania muszą być dostosowane do specyficznego kontekstu lokalnego i zgodne z krajowymi i regionalnymi przepisami i planami (np. planowanie przestrzenne, obszary Natura 2000, plany gospodarowania wodami w dorzeczu, plany zarządzania ryzykiem powodziowym).

Ponowne wykorzystanie wody jest wspierane na szczeblu UE. W rozporządzeniu (UE)2020/741w sprawie ponownego wykorzystania wody ustanowiono wymogi dotyczące jakości wody w celu bezpiecznego ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków komunalnych do nawadniania w rolnictwie.

W zależności od rodzaju wdrażanych elementów krajobrazu ramy czasowe mogą być krótkie (w przypadku praktyk konturowania, ewentualnie w jednym sezonie); jednak w przypadku większych projektów obejmujących magazynowanie wody, systemy odwadniania, systemy przepływu lub zbiorniki, więcej zaangażowanych zainteresowanych stron oraz badania, które należy przeprowadzić na etapach planowania, ich realizacja może potrwać kilka lat – w zależności od kosztów i liczby zaangażowanych zainteresowanych stron. 

Żywotność może wynosić 20 lat lub więcej, w zależności od złożoności zarządzania, pojemności i konserwacji.