Przystosowanie terenów podmokłych w regionie Attyka, Grecja
Strategia i plan działania na rzecz ekosystemów podmokłych w regionie Attyki (Grecja) zostały opracowane w ramach projektu OrientGate przez Departament Środowiska Władzy Regionalnej Attyki przy wsparciu naukowym greckiego Biotope Wetland Centre (EKBY). W oparciu o prognozy przyszłych epizodów suszy, a także informacje z programów operacyjnych i działań, które są w toku lub zaplanowane przez różne instytucje i organizacje, strategia określa wizję i zaangażowanie na rzecz ochrony i przystosowania się do zmiany klimatu terenów podmokłych Attyki w celu zwiększenia jej odporności i zmniejszenia utraty różnorodności biologicznej, przy jednoczesnym lepszym wykorzystaniu usług ekosystemowych.
Strategia opiera się na siedmiu osiach, w ramach których określono środki z konkretnymi działaniami priorytetowymi: plan działania na rzecz terenów podmokłych Attyki. Strategia ta obejmuje również pewne nadrzędne elementy: zrównoważone zarządzanie terenami podmokłymi i ich rekultywacja; ich wzajemne połączenie w „zielonym łuku”; ocenę świadczonych usług; podnoszenie świadomości i edukacja w zakresie ochrony środowiska w zakresie różnorodności biologicznej i zmiany klimatu oraz udziału obywateli. Władze regionalne Attyki sporządziły plan działania promujący realizację wybranych działań planu w ramach nowych krajowych strategicznych ram odniesienia na lata 2014–2020 lub w ramach innych źródeł finansowania. Od września 2015 r. projekt zatytułowany „Poprawa wiedzy i podnoszenie świadomości w zakresie odbudowy terenów podmokłych w regionie Attyki” realizuje już działania priorytetowe.
Opis studium przypadku
Wyzwania
Region Attyki jest wzywany do połączenia potrzeb wynikających z przeludnienia ludzi, różnych rodzajów działalności człowieka i często konkurencyjnego użytkowania gruntów poprzez właściwe i zrównoważone zarządzanie i ochronę środowiska naturalnego. Tereny podmokłe stanowią istotny element środowiska naturalnego, nie tylko jako ekosystemy ochrony różnych gatunków, ale także jako część jednolitych części wód regionu, jako tereny rekreacyjne lub nawet jako obszary rozwoju działalności gospodarczej, którymi państwo musi zarządzać i chronić. Na terytorium regionu Attyki nadal znajduje się ponad 100 terenów podmokłych, w tym: strumienie i ich ujścia, przybrzeżne bagna i laguny, jeziora i zbudowane tereny podmokłe. Stanowią one obecnie „wyspy bioróżnorodności” w szeroko zdegradowanym środowisku i oferują mieszkańcom regionu Attyka możliwość pozostawania w kontakcie z przyrodą.
Oczekuje się, że zmiana klimatu wywrze dodatkową presję na te siedliska, ponieważ w oparciu o przyszłe prognozy klimatyczne (scenariusze emisji A1B i A2 zostały uwzględnione w projekcie OrientGate), oczekuje się, że podatność Attyki na suszę wzrośnie do 2100 r. z niskiego do umiarkowanego. Oczekuje się, że epizody suszy potrwają dłużej i występują częściej niż w przeszłości. Oczekuje się, że zjawisko to będzie miało poważny wpływ na tereny podmokłe Attyki, ponieważ większość z nich jest karmiona deszczem. Ponadto, ze względu na synergię pogarszających się warunków suszy i interwencji antropogenicznych, oczekuje się, że większość terenów podmokłych Attyki ulegnie umiarkowanym lub wysokim wpływom.
Jednocześnie z ustaleń wynika, że agencje zaangażowane w ochronę terenów podmokłych Attyki mają średnie zdolności adaptacyjne. W szczególności brak jest wystarczającej wiedzy na temat ekosystemów podmokłych i ich usług, brak doświadczenia w zakresie stosowania i interpretacji parametrów klimatycznych, niski stopień tworzenia sieci kontaktów i wymiany doświadczeń i dobrych praktyk, średnie zdolności operacyjne właściwych agencji oraz dostępność środków finansowych na wdrożenie środków dostosowawczych. Jednocześnie jednak społeczeństwo zyskuje wysoki poziom zrozumienia roli, jaką odgrywają tereny podmokłe w jakości życia.
W celu ochrony terenów podmokłych Attyki uznaje się za konieczne przyjęcie strategii przystosowania się do zmiany klimatu i planu działania, które mają zmniejszyć wpływ połączonych interwencji antropogenicznych i zmian klimatu na tereny podmokłe oraz poprawić zdolność zaangażowanych zainteresowanych stron do radzenia sobie ze zmianą klimatu.
Cele
W Attyce zarejestrowano ponad 100 terenów podmokłych, w tym strumienie i ujścia, bagna przybrzeżne i laguny, jeziora i sztuczne tereny podmokłe. Ich znaczenie leży w ich wartościach ekologicznych i ochronnych, a także w usługach ekosystemowych dla dobrostanu człowieka. Ochrona i/lub renowacja terenów podmokłych, ich wykorzystanie do celów rekreacji i interpretacji środowiska oraz ich połączenie z „zielonym pasem” w regionie Attyki są strategicznymi priorytetami w celu poprawy stanu środowiska i poprawy jakości życia obywateli regionu Attyka. Celem projektu OrientGate było opracowanie strategii przystosowania się do zmiany klimatu oraz planu działania, które: i) obejmuje monitorowanie i ocenę jakości środowiska obszarów podmokłych w regionie Attyki, (ii) badanie pogorszenia suszy w przyszłości oraz (iii) wprowadzenie w życie szeregu środków zmniejszających podatność regionalnych terenów podmokłych na zmianę klimatu.
Taktyki adaptacyjne wdrożone w tym przypadku
Rozwiązania
Strategia opiera się na siedmiu osiach, w ramach których w planie działania „Attica Wetland Action Plan” określono środki wraz ze szczególnymi środkami priorytetowymi:
- Oś I – Poprawa wiedzy na temat terenów podmokłych Attyki i skutków zmian klimatu: Środek ▷-1: Poszerzanie wiedzy; Środek: 2: Zapewnienie dostępu do danych i informacji oraz monitorowanie wdrażania strategii.
- Oś II – Ochrona i odbudowa ekosystemów podmokłych Attyki i ich usług oraz przystosowanie się do zmiany klimatu: Środek ▷-1: Wyznaczać tereny podmokłe i wyznaczać obszary chronione; Środek ▷-2: Chronić, chronić, konserwować i przywracać; Środek ▷-3: Ochrona obszarów podmokłych w ramach sieci Natura 2000 i zarządzanie nimi.
- Oś III – Zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych: Środek ☐- 1: Zapobieganie i zmniejszanie zanieczyszczeń przemysłowych.
- Oś IV – Przepisy użytkowania gruntów: Środek: V-1: Promowanie koncepcji miasta kompaktowego i niezanieczyszczającego.
- Oś V – Informacje, świadomość i ekoturystyka: Środek V-1: Wzmocnienie publicznych programów informacyjnych i uświadamiających dotyczących terenów podmokłych w Attyce i przystosowania się do zmiany klimatu; Środek V-2: Edukacja na rzecz terenów podmokłych i przystosowania się do zmiany klimatu; Środek V-3: Podkreślenie bogactwa terenów podmokłych w Attyce, poprawa możliwości rekreacji i ekoturystyki.
- Oś VI – Poprawa zdolności adaptacyjnych w odniesieniu do ochrony terenów podmokłych i zarządzania nimi: Środek VI-1: Poprawa zdolności administracji publicznej i władz lokalnych.
- Oś VII – Integracja ochrony terenów podmokłych w przedsiębiorstwach: Środek VI-1: Promowanie ochrony terenów podmokłych i innowacyjnych najlepszych praktyk w zakresie przedsiębiorczości.
Od września 2015 r. realizowany jest projekt pt. „Poprawa wiedzy i podnoszenie świadomości w zakresie odbudowy terenów podmokłych w regionie Attyki” (współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego). W ramach projektu realizowane są działania priorytetowe w ramach działania I-1 i środka II-1, w tym: i) Dokumentacja naukowa granic wyznaczania 50 terenów podmokłych Attyki oraz opracowanie projektu stopnia prezydenckiego w celu ich prawnego wyznaczenia zgodnie z prawem krajowym w zakresie różnorodności biologicznej; (II) Określenie działań rekultywacyjnych dla dwóch wysoce zdegradowanych obszarów podmokłych; (III) Pomiar stanu ilościowego wody na terenach podmokłych Parku Narodowego Schinias oraz opracowanie propozycji rekultywacji ukierunkowanych na potrzeby wód podmokłych; (IV) Zbieranie i przechowywanie danych inwentarza w ogólnodostępnej internetowej bazie danych. Do końca projektu (luty 2017 r.) zostaną zorganizowane trzy wydarzenia publiczne mające na celu zaprezentowanie ustaleń i rezultatów projektu oraz świadomość ochrony terenów podmokłych i przystosowania się do zmiany klimatu.
Przydatność
Sprawa opracowana i wdrożona jako środek przystosowania się do zmiany klimatu.
Dodatkowe Szczegóły
Udział zainteresowanych stron
Od początku projektu OrientGate, region Attyki, angażował wiele zainteresowanych stron i użytkowników końcowych (np. usługi centralne, regionalne i lokalne, inne organy, agencje badawcze, organizacje ochrony środowiska i zainteresowanych obywateli) oraz wdrożył szereg działań uświadamiających za pośrednictwem mediów, warsztatów, seminariów szkoleniowych, spotkań informacyjnych i wywiadów. Tak więc sformułowana strategia i plan adaptacji terenów podmokłych przebiegały w procesie partycypacyjnym.
Pod koniec 2014 r. seminarium szkoleniowe pt. „Strategia przystosowania dla terenów wodno-błotnych Attyki: Przeprowadzono ocenę wskaźnika narażenia terenów podmokłych” oraz otwarte wydarzenie upowszechniające. Podczas seminarium około 30 uczestników ze służb publicznych regionu Attyka, organizacji pozarządowych, instytutów badawczych i uczestników zagranicznych (z Serbii i Rumunii) odbyło praktyczne szkolenie w zakresie metodyki oceny wskaźnika podatności na zagrożenia Wetland. Podczas wydarzenia upowszechniającego około 80 uczestników ze służb publicznych i gmin regionu Attyka, służb centralnych Ministerstwa Środowiska i Zmian Klimatu, NGOS, instytutów badawczych i innych sektorów, takich jak archeolodzy, otrzymało informacje na temat podatności na zagrożenia podmokłe Attyki ze względu na spodziewany wzrost suszy oraz plan działań dostosowawczych, który powinien zostać wdrożony w nadchodzących latach.
W 2015 roku region Attyki przeprowadził wydarzenie satelitarne Green Week 20015 „Wspieranie odbudowy terenów podmokłych Brexiza, w regionie Attyka w Grecji”, podczas którego prawie 90 odwiedzających skontaktowało się z bioróżnorodnością terenów podmokłych Brexiza i ważnym stanowiskiem archeologicznym rzymskiej wielkiej świątyni egipskich bogów. Wydarzenie to zapoczątkowało dialog na temat odbudowy terenów podmokłych w Brexiza i ochrony różnorodności biologicznej oraz wdrożenia planu działania w ramach niedawno opublikowanej strategii ochrony podmokłych terenów podmokłych Attyki i przystosowania się do zmiany klimatu.
Wszystkie te wydarzenia zostały zorganizowane przez region Attyki i naukowo wspierane przez greckie Biotope Wetland Centre (EKBY). Uczestnicy byli bardzo zmotywowani i wykazali duże zainteresowanie zwiększeniem swojej wiedzy i zdolności do podejmowania działań na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu i ochrony terenów podmokłych.
Czynniki sukcesu i czynniki ograniczające
Do czynników decydujących o pomyślnym opracowaniu strategii i planu adaptacyjnego należą:
- Koordynatorem strategii i planów była Dyrekcja ds. Środowiska Regionu Attyka, która – w ramach swojej odpowiedzialności za określenie wytycznych polityki ochrony środowiska na szczeblu regionalnym – skupiła się na ochronie i ochronie ekosystemów podmokłych w związku ze zmianą klimatu.
- Opracowanie strategii i planu adaptacji terenów podmokłych przebiegało zgodnie z procesem partycypacyjnym. Wczesne zaangażowanie i silna współpraca z różnymi użytkownikami końcowymi: służby centralne, regionalne i lokalne, inne organy, agencje badawcze, organizacje ochrony środowiska i zainteresowani obywatele. Zachęcano ich do podejmowania działań poprzez wywiady, spotkania informacyjne, warsztaty i seminaria szkoleniowe. Wymiana doświadczeń; odnotowano niedociągnięcia oraz dobre/złe praktyki w zakresie zarządzania i ochrony bogactwa terenów podmokłych Attyki; promowano także wartość ochrony terenów podmokłych i potrzebę przystosowania się do zmiany klimatu.
W trakcie opracowywania strategii i planu adaptacyjnego nie wystąpiły istotne czynniki utrudniające. Ograniczenia będą jednak musiały zostać przezwyciężone na etapie wdrażania proponowanego planu działania dostosowawczego na terenach podmokłych. Mają swoje korzenie w: dostępność funduszy, zdolność operacyjna zaangażowanych służb i organów do przyjęcia proponowanych środków dostosowawczych, regulacja użytkowania gruntów z myślą o ochronie i odbudowie terenów podmokłych.
Koszty i korzyści
Oczekuje się, że wdrożenie proponowanego planu działania złagodzi wpływ połączonych interwencji antropogenicznych i zmian klimatu na tereny podmokłe Attyki. Oczekuje się również, że lepsza ochrona terenów podmokłych poprawi ich funkcje ekosystemowe, takie jak: ochrona wybrzeży poprzez zmniejszenie wpływu fal i prądów; poprawa jakości wody poprzez chwytanie osadów, składników odżywczych i substancji toksycznych; (III) wspieranie działalności gospodarczej w zależności od zasobów podmokłych. Inne pozytywne wyniki, które będą wynikać z realizacji planu działania, obejmują:
- Poprawa wiedzy na temat zmiany klimatu i jej wpływu na gatunki podmokłe, siedliska i funkcje ekosystemu;
- Zwiększenie świadomości środowiskowej i rozwój centrów informacyjnych.
Aspekty Prawne
Prawodawstwo i ramy strategiczne, polityczne i programowe
Plan działania z Attyki obejmuje środki i działania priorytetowe przewidziane w obowiązującym prawodawstwie i objęte istniejącymi krajowymi ramami strategicznymi, politycznymi i programowymi, w tym:
- Krajowy plan operacyjny na rzecz środowiska (2014–2020), który obejmuje cele i działania priorytetowe dotyczące: wody i wdrażanie planów gospodarki wodnej; ochrona przyrody i różnorodności biologicznej poprzez lepsze zarządzanie obszarami NATURA2000; promowanie usług ekosystemowych i zielonej infrastruktury na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu w oparciu o naturalne rozwiązania i zarządzania ryzykiem powodziowym, w tym działania na rzecz utworzenia bazy danych hydrologicznej, świadomości społecznej itp.
- Krajowa strategia i program działania na rzecz różnorodności biologicznej, w którym podkreślono potrzebę ochrony terenów podmokłych i przystosowania się do zmiany klimatu oraz uwzględniono priorytety takie jak wyznaczenie, odbudowa, badania nad wpływem zmiany klimatu na różnorodność biologiczną i ekosystemy oraz promowanie wysp bioróżnorodności w środowiskach miejskich jako zielonej infrastruktury.
- Krajowe przepisy dotyczące różnorodności biologicznej, a w szczególności artykuły, które obejmują wyznaczanie terenów podmokłych jako obszarów chronionych.
- Główny plan Aten/Attiki 2021, w którym wymieniono tereny podmokłe Attyki (w tym jeziora, rzeki, strumienie i ich ujścia, źródła, laguny i bagna przybrzeżne) i obejmuje działania na rzecz ich ochrony prawnej i promowania ich jako zielonej infrastruktury.
- Plan gospodarowania wodami w dorzeczu – dzielnica wodna Attica (w kontekście wdrażania ramowej dyrektywy wodnej), który obejmuje szczególny środek służący odbudowie i promocji terenów podmokłych Attyki.
Możliwości instytucjonalnych
Region Attyki jest regionem metropolitalnym. Jest to pierwszy region, który został uruchomiony na rzecz strategii przystosowania się do zmiany klimatu w odniesieniu do ekosystemów naturalnych, z udziałem władz lokalnych na swoim obszarze, grup społecznych, organizacji ekologicznych i instytucji badawczych w celu ochrony terenów podmokłych w jego jurysdykcji. Gminy regionu Attyka są mobilizowane do podejmowania działań dostosowawczych w kontekście lokalnych planów operacyjnych.
Czas wdrożenia
Strategia i plan działania zostały sformułowane w ramach projektu OrientGate: 2012-2014. Pierwszy etap realizacji planu działania potrwa pięć lat (2015–2020). Kolejny etap zostanie zaplanowany na podstawie wyników pierwszego etapu.
Okres użytkowania
Oczekuje się, że strategia zostanie zmieniona do 2020 r.
Źródło informacji
Kontakt
Eleni Fitoka
Greek Biotope Wetland Centre (EKBY)
14th kilometre Thessaloniki
Mihaniona, 57001 Thermi, Thessaloniki, Greece
Tel.: (30-231) 0473432
Email: helenf@ekby.gr
Antigoni Gkoufa
Attica Region
Polytechneiou 4, Athens, 104 33, Greece
Tel.: (30-231) 2101-133,-136
Email: antigoni.gkoufa@patt.gov.gr
Strony internetowe
Źródło
Opublikowane w Climate-ADAPT Nov 22 2022 - Ostatnia modyfikacja w Climate-ADAPT Apr 04 2024
Skontaktuj się z nami w przypadku jakichkolwiek innych zapytań na temat tego studium przypadku lub w celu udostępnienia nowego studium przypadku (e -mail climate.adapt@eea.europa.eu )
Wpływ na zdrowie:
Słowa kluczowe:
Elementy adaptacyjne:
Sektory:
Wpływ klimatu:
Poziom zarządzania:
Charakterystyka geograficzna:
Europe