5.4 Aghaidh a thabhairt ar an athrú aeráide trí oiriúnú agus maolú

Is dhá chur chuige chomhlántacha chun aghaidh a thabhairt ar an athrú aeráide iad tionchair an athraithe aeráide a mhaolú, trí astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú, agus oiriúnú do na rioscaí a bhaineann leis an athrú aeráide. Ós rud é go dtugann an maolú agus an t-oiriúnú araon aghaidh ar an gcúis tionchair chéanna, ní mór dóibh oibriú ar bhealach comhtháite chun a n-aidhmeanna faoi seach a bhaint amach go rathúil. Ina theannta sin, is féidir le bearta oiriúnaithe éagsúla rannchuidiú le spriocanna maolaithe a bhaint amach agus vice versa, agus ar an gcaoi sin na comhthairbhí a d’fhéadfadh a bheith ann a uasmhéadú.

Is iondúil go ndéantar cinneadh maolú nó oiriúnú a dhéanamh ar leibhéil éagsúla rialachais agus is grúpaí éagsúla cinnteoirí a dhéanann an cinneadh sin. Is í an phríomhdhifríocht idir an dá réimse beartais sin go rannchuidíonn iarrachtaí maolaithe le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú ach go rannchuidíonn iarrachtaí oiriúnaithe leis an athléimneacht in aghaidh thionchair an athraithe aeráide a mhéadú.  Chun an dá cheann a ailíniú, moltar go mór do pháirtithe leasmhara a dhéanann ionadaíocht ar phleanáil agus cur chun feidhme maolaithe a bheith rannpháirteach sa timthriall pleanála agus cur chun feidhme oiriúnúcháin le haghaidh aiseolas leanúnach agus cros-seiceáil (féach freisin Céim 1.3 agus Céim 1.6).

D’fhéadfadh na breithnithe seo a leanas a bheith ina gcuidiú chun an idirghníomhaíocht idir maolú agus oiriúnú a chinneadh:

• An mbíonn tionchar ag gníomhaíochtaí oiriúnaithe ar chuspóirí maolaithe? Mar shampla, d’fhéadfadh sé go mbeadh gá le húsáid fuinnimh mhéadaithe le haghaidh roinnt beart oiriúnúcháin; trí roghnú fuinneamh ó fhoinsí in-athnuaite a úsáid, beifear in ann níos lú comhbhabhtálacha diúltacha le maolú a dhéanamh.

• An mbíonn tionchar ag gníomhaíochtaí maolaithe ar chuspóirí oiriúnaithe? Mar shampla, d’fhéadfadh an foraoisiú, atá dírithe ar cheapadh carbóin a mhéadú mar bheart maolaithe i réigiún tur, a bheith ina chúis le héileamh níos airde ar acmhainní uisce teoranta agus laghdaitheacha, rud a chuirfeadh teorainn leis an acmhainneacht oiriúnúcháin. D’fhéadfadh iomaíocht le haghaidh acmhainní talún teacht chun cinn freisin idir bearta maolaithe agus oiriúnaithe. Dá bhrí sin, moltar go mór pleanáil chomhtháite a dhéanamh chun an teaglaim is tairbhí de bhearta maolaithe agus oiriúnaithe a shainaithint.

• An bhfuil próisis eile ann a mbíonn tionchar acu ar ghníomhaíochtaí maolaithe agus oiriúnaithe araon? D’fhéadfadh na próisis sin a bheith ina bpróisis i réimsí éagsúla beartais agus cinnteoireachta a d’fhéadfadh tionchar indíreach a imirt ar mhaolú agus oiriúnú araon, e.g. úsáid talún agus pleanáil spásúil uirbeach, pleanáil acmhainní uisce, bainistiú riosca tubaistí, pleanáil forbartha straitéisí, breithnithe buiséadacha, tionscadail bhonneagair, beartais sláinte agus shóisialta, etc. Tá sé ríthábhachtach breithnithe maolaithe agus oiriúnaithe a phríomhshruthú (féach Céim 5.3)i ngach réimse cinnteoireachta ábhartha chun comhleanúnachas idir na haidhmeanna straitéiseacha éagsúla a áirithiú.

• An bhfuil cinntí ann a fheabhsaíonn na comhthairbhí nó a chruthaíonn comhbhabhtálacha idir oiriúnú agus maolú? D’fhéadfadh cinntí a bhaineann go díreach le hoiriúnú agus le maolú a bheith i gceist leo sin, ach ní chuirtear san áireamh go sainráite iontu, áfach, na comhthairbhí agus na comhbhabhtálacha, e.g. maidir le leithdháileadh uisce idir hidreachumhacht agus úsáid tomhaltach, leithdháiltí buiséid le haghaidh gníomhaíochtaí maolaithe agus oiriúnaithe, córais faireacháin lena gcumhdaítear oiriúnú agus maolú araon, cinntí maidir le cumhdach na meán a thacaíonn le maolú nó oiriúnú ar bhealach neamhchothrom. I ngach cás ina ndéantar cinntí a bhfuil tionchar díreach acu ar oiriúnú agus ar mhaolú araon, moltar go mór sásraí a chur ar bun chun aghaidh a thabhairt go sainráite ar na hidirghníomhaíochtaí.

Is iad na príomhearnálacha uirbeacha leis na sineirgí is mó idir oiriúnú agus maolú ná pleanáil spásúlachta, fuinneamh agus foirgníocht/foirgnimh (féach Céim 2.3)

Chun aghaidh a thabhairt go hiomchuí ar na gnéithe idirnaisc sin, ní mór breithnithe maidir le maolú a chur san áireamh ar feadh an timthrialla oiriúnúcháin, go háirithe agus roghanna oiriúnúcháin á sainaithint, á measúnú agus á roghnú (féach Céim 3 agus Céim 4). Chomh maith leis sin, ba cheart don straitéis agus don phlean gníomhaíochta oiriúnaithe forbartha (féach Céim 5.1)aghaidh a thabhairt ar na hidirghníomhaíochtaí agus ar na sineirgí le hiarrachtaí maolaithe.