Ferðaþjónusta

Ferðaþjónusta

Lykilskilaboð

• Ferðaþjónusta er þverskurðargeiri sem veltur á ýmsum öðrum sviðum. (t.d. vatn, landbúnaður) Af þessum sökum krefst aðlögunar í þessum geira góð tengsl og tengsl við þessa geira.
• Ferðaþjónusta og náttúra eru oft nátengd. Þess vegna er náttúruvernd mikilvæg aðlögunarráðstöfun sem skiptir mestu máli fyrir ferðaþjónustuna.
• Aukningin á öfgakenndum atburðum mun ná til ferðaþjónustunnar á ýmsan hátt: aukinn þrýstingur á innviði ferðaþjónustunnar, dregið úr framboði á tilteknum ferðamannastöðum eða meiri áhættu fyrir gesti fyrir tiltekna ferðaþjónustu, svo sem skíði, gönguferðir, siglingar.
• Nokkur ferðaþjónustusvæði gætu einnig notið góðs af loftslagsbreytingum þar sem oftar geta gestir valið svalari svæði á sumrin eða árstíðir vegna aukinnar hagstæðra veðurskilyrða.

Áhrif og veikleikar

Þar sem veður og loftslag hafa afgerandi áhrif á ferðatímann og val á orlofsstöðum er ferðaþjónustan mjög háð þeim. Einnig eru sterk tengsl milli náttúru og ferðaþjónustu, sem og milli menningararfs og ferðaþjónustu. Loftslagsbreytingar geta t.d. dregið úr snjóþekja, aukið og lengt hitabylgjur eða breytt árlegu úrkomumynstri. Áhrif lítilla öfgakenndra veðuratburða (stormar, mikil úrkoma, flassflóðir, skriðuföll og leðjur) eru mikil áskorun. Þeir skapa tafarlausa ógn við innviði ferðaþjónustunnar. They cause increase costs for the repair of building fabric and infrastructure facilities, lead to a stop of transport and the closing of road connections, walking or skiing areas. Álagið fyrir gestinn stafar einnig af breytingum á líffræðilegum aðstæðum, einkum vegna aukningar á skaðlegum skordýrum, aukningu á vexti þörunga í hlýju vatni og útbreiðslu nýfrumna og ofnæmisvaldandi plantna.

Einnig eru sérstakar áskoranir sem koma upp vegna sérkenna evrópska ferðaþjónustugeirans. Þær tengjast annars vegar neyslulíkönum, einkum árstíðabundnum dreifingu og ferðamönnum, og hins vegar framleiðslulíkönum, þ.e. virðiskeðjunni og ferðamannastöðum. Eftirspurn ferðamanna er nú mjög mikil á mánuðum júlí og ágúst. Vegna loftslagsbreytinga gætu ákveðnir áfangastaðir orðið of heitt á þessum tíma.

Á hinn bóginn gæti ferðaþjónustan einnig hagnast á loftslagsbreytingum. Til dæmis gætu hærri (og þannig kaldari) svæði hagnast á auknum fjölda ferðamanna sem forðast heitar borgir.

Stefnurammi

Hæfni ESB í ferðaþjónustu er ein af stuðningi og samhæfingu til að bæta við aðgerðir aðildarríkja.

Í júní 2010 samþykkti framkvæmdastjórn Evrópusambandsins orðsendinguna, Evrópu, heimsnúmer 1 ferðamanna — nýjan pólitískan ramma fyrir ferðaþjónustu í Evrópu. Í þessari orðsendingu er sett fram ný áætlun og aðgerðaáætlun um ferðaþjónustu í ESB. Fjögur forgangsatriði í aðgerðum voru skilgreind:

• að örva samkeppnishæfni í evrópskri ferðaþjónustu,
• að stuðla að þróun sjálfbærrar, ábyrgrar og hágæða ferðaþjónustu,
• að styrkja ímynd Evrópu sem safn sjálfbærra áfangastaða í háum gæðaflokki,
• að hámarka möguleika fjármálastefnu ESB til að þróa ferðaþjónustu.

Verið hefur verið að þróa reglulega uppfærða framkvæmdaáætlun þar sem gerð er grein fyrir helstu framtaksverkefnum sem koma skal til framkvæmda sem hluti af stefnunni, í samstarfi við opinber yfirvöld, ferðaþjónustusamtök og aðra hagsmunaaðila í ferðaþjónustu.

Mikilvægt er að nefna að ýmiss konar starfsemi í ferðaþjónustu eða aðdráttarafl falla undir aðrar stefnur ESB geirans, s.s. vatnsstjórnun (t.d. að tryggja hreint baðvatn), landbúnað (t.d. að tryggja tiltekna landslagsþætti), líffræðilega fjölbreytni og fleiri.

Að bæta þekkingargrunninn

Rannsóknin "Tíminn er kjarninn: aðlögun á eftirspurn í ferðaþjónustu að loftslagsbreytingum í Evrópu” greinir hugsanleg áhrif loftslagsbreytinga á eftirspurn í ferðaþjónustu í Evrópusambandinu (ESB) og gerir ráð fyrir langtímaspám (2100) um loftslagsaðlögun að því er varðar frítíma og tíðni.

Kópernikusarþjónustan European Tourism býður upp á notendadrifið loftslagsupplýsingakerfi fyrir ferðaþjónustuna.  Með því að koma á mikilvægum, samevrópskum loftslagsvísum (snjóskilyrðum, hæfisvísum loftslags fyrir ferðaþjónustu, skógareldavísitölu) miðar sýningaraðilinn að því að auðvelda áframhaldandi og langtíma aðlögun geirans að breytilegu loftslagi.  Sýningarþjónustan býður upp á gagnvirk verkfærakassaforrit sem byggja á gæðagögnum og verkfærum frá Climate Data Store (CDS). Þetta eru yfir mismunandi tímakvarða, þar á meðal fyrri loftslag (endurgreiningargögn) og langtíma (svæðisbundnar loftslagsspár). Viðeigandi upplýsingar eru aðgengilegar á ýmsan hátt (kortlagning, niðurhal á loftslagsáhrifavísum, niðurhal eða grafík byggð á eftirvinnsluupplýsingum), bókhald fyrir þarfir notenda.

Interreg Euro-MED áætlunin veitir fjármagn til verkefna sem eru þróuð og stjórnað af opinberum stjórnsýslustofnunum, háskólum, einka- og borgaralegum samtökum á Miðjarðarhafssvæðinu sem tengjast sjálfbærri ferðaþjónustu. MED-yfirlýsingin er lokastefnuskjal sem unnið var eftir sex ára starf og samstarf um snjallara og grænna sjálfbært vistkerfi í ferðaþjónustu við Miðjarðarhafið.

Stuðningur við fjárfestingar og fjármögnun

Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins hefur þróað leiðarvísi sem leggur áherslu á hagnýt málefni sem tengjast mikilvægustu fjármögnunaráætlunum ESB fyrir ferðaþjónustu. Hún beinist m.a. að fyrirtækjum, einstaklingum, litlum og meðalstórum fyrirtækjum og opinberum yfirvöldum sem starfa á sviði ferðaþjónustu. Það er hægt að finna hér.

Engu að síður er mikilvægt að viðurkenna að flest fjármagn til ferðaþjónustunnar kemur frá lands- eða svæðisvísu.

Stuðningur við framkvæmdina

Ferðaþjónustan getur vissulega ekki lagað ferðaþjónustuna eitt og sér, þar sem önnur samtök deila oft ábyrgð á ferðaþjónustu tengdri starfsemi. Sem dæmi eru vatnsveitan hluti af grunnþjónustu samfélaga eða flóðaverndarverkefni stjórnvalda bæði aðlögunarsvæði sem eru nauðsynleg fyrir ferðaþjónustu. Sama á við um hreint og heilbrigt umhverfi og vistkerfi, sem er nauðsynlegt fyrir margs konar ferðaþjónustu. Þannig þarf ferðaþjónustan að tengja og tengjast öðrum geirum eins og líffræðilegri fjölbreytni, borgarskipulagi, stjórnun hamfaraáhættu, vatnsstjórnun og landbúnaði.

Til að auka fjölbreytni í ferðaþjónustutilboði ESB býður framkvæmdastjórn Evrópusambandsins upp á sameiginlega fjármögnun í gegnum COSME- áætlunina til sjálfbærra fjölþjóðlegra ferðaþjónustuvara. Þetta eru þematengdar ferðaþjónustuvörur eins og fjölþjóðlegar ferðaáætlanir, leiðir, gönguleiðir með áherslu á mismunandi þemu eins og: umhverfisvæn ferðaþjónusta, íþróttaferðaþjónusta, matar- og vínferðaþjónusta, heilsu- og vellíðan ferðaþjónusta, náttúruferðaþjónusta eða "hæg ferðaþjónusta" — ferðalög sem gerir ferðamönnum kleift að stunda meira með samfélögum á leiðinni. Allar þessar aðgerðir má einnig nota til að laga sig að loftslagsbreytingum.