3.1 Opprette ein katalog over relevante tilpasningshøve

Byområde er knutepunkt for menneskeleg aktivitet og påverkast ofte av flere klimaendringar samstundes. Tilpasningstiltak må derfor dekkje eit breitt spekter av spørsmål, inkludert teknologiske, informasjonsmessige, organisatoriske, atferdsmessige, økosystembaserte og sosioøkonomiske på ulike styringsnivå, sektorvise så vel som tverrsektorielle. Utvikling av ein tiltakskatalog gjev ei systematisk samling av moglege tilpasningsalternativar for den spesifikke urbane konteksten som kan brukast til den påfølgjande vurderings- og utveljingsprosessen.

Når ein startar utarbeidinga av katalogen over tilpasningsalternativar for vurdering, må den overordna tilnærminga og måla for tilpasningsplanlegging i kommunen vurderast. Generelt siktar tilpasningsalternativane mot éit eller flere av følgjande:

• Godta konsekvensane av klimaendringane og bere tapa som følgje av risiko (til dømes å handtere tilbaketrekking frå havnivåstiging),
• Motverke tap ved å dele eller spreie risiko eller tap (t.d. gjennom forsikring),
• unngå eller redusere eksponering og/eller sårbarheit for klimarisiko (t.d. gjennom arealplanlegging, bygging av nytt flaumforsvar eller endra atferd, lokalisering eller aktivitet),
• Utnytte nye høve (til dømes gjennom å engasjere seg i ein ny aktivitet, eller endre praksis for å dra nytte av endra klimatiske tilhøve).

Ein annan måte å vurdera tilpasningsalternativar på er å tenkje på kva for typar handlingar som kan takast. Desse kan vera:

1. "Myke" tilpasningstiltak, inkludert følgjande typar:

• Leiingsmessig (t.d. innføra fleksitidsarbeid under varmebølgjer),
• Strategisk (t.d. bestille nye bygningar med klimabestandig design som ein del av det planlagde byutviklingsprogrammet)
• Mellombels (t.d. bruk skuggelegging for å redusera auken i solvarmen)

2. Teknisk/grå (t.d. oppussingsbygning; styrke det fysiske flaumforsvaret, auka kapasiteten i kloakkanlegga),

3. Økologisk/grøn (t.d. implementering eller utviding av grøn infrastruktur for vassavrenning eller mikroklimamoderering).

Kommunane kan òg velje å fokusere på å auke "adaptiv kapasitet" som inneber å utvikle evna til menneske, styresmakter og sektorar til å reagere effektivt på klimaendringar. Dette omfattar tiltak innanfor følgjande område:

• tilgang til forskingsresultatar eller deltaking i forskingsprosjekter,
• foreta forsking,
• overvåking av data og relevante informasjonskildar,
• auka medvitet gjennom utdanning, deling av erfaringar og opplæringsinitiativar; og
• skape eit støttande institusjonelt rammeverk, t.d. ved å:
  • endra standardar,
  • endring av lovgivinga,
  • opprettalse av lokale finansieringsordningar,
  • å gje rettleiing i god praksis, og
  • utvikle hensiktsmessige retningslinjer, planar og strategiar.

Ved samanstilling av tiltak bør det takast omsyn til:

• velje tiltak som svarer på dei identifiserte sårbarheitene,
• Inkludert òg ikkje-konvensjonelle og innovative løysingar (å gjera forretningar som vanleg hindrar ofte tilpasning);
• sikre ei god blanding av ulike typar alternativ (t.d. tekniske — ikkje-tekniske),
• Å setja langsiktige mål over kortsiktige politiske interesser. og
• For å lette vidare diskusjon og betre kommunikasjon med politikarar og interessentar tilrådast det at tilpasningsalternativar beskrivast i faktaark etter ein felles struktur som beskrive i trinn 4.1.

Tilpasningsalternativar kan hentast frå litteraturkilder og databasar, levert av vitskaplege ekspertar og tekniske konsulentar, delt av kolleger frå andre avdelingar og styresmakter, representantar for andre kommunar, eller henta frå andre kilder gjennom interessentinvolvering. I løpet av dei siste åra er det utvikla flere katalogar over tilpasningsalternativar av forskarar, bynettverk, nasjonale eller regionale styresmakter eller interesseorganisasjonar (sjå dei kopla ressursane nedanfor). Desse katalogene bør danne grunnlag for eit utval av alternativ som passar inn i den spesifikke urbane konteksten og til dei definerte tilpasningsmåla. Trinn 3.2 vegleiar til kildane til døme og tilfelle av allereie implementerte tilpasningstiltak i byområde.

Det må også anerkjennast at tilpasning ikkje alltid krev heilt ny handling. Tilpasning betyr ofte å vurdere og justere aktivitetar som ville vere naudsynt for berekraftig utvikling av byen i alle fall, eller mainstreaming tilpasning til eksisterande eller ny lovgiving, normer og planar (t.d flaumrisikohandteringsplanar under EUs flaumdirektiv). Mange verktøy er allereie tilgjengelege for byar for å tilpasse t.d. alternativ som utnyttar eksisterande arbeid i katastroferisikoreduksjon eller dagens ressurs- og infrastrukturforvaltingsordningar og planar (sjå òg trinn 2.6).