Exclusion of liability

This translation is generated by eTranslation, a machine translation tool provided by the European Commission.

Website experience degraded
The European Climate and Health Observatory is undergoing reconstruction until June 2024 to improve its performance. We apologise for any possible disturbance to the content and functionality of the platform.

Transport

Berlin Hbf (Europaplatz), Berlin
, Niemcy
 Daniel Abadia o Unsplash, 2018

Kluczowe wiadomości

  • Skutki zmiany klimatu w sektorze transportu odnoszą się do ekstremalnych zjawisk pogodowych i hydrologicznych, takich jak ulewne deszcze, burze i ekstremalne wiatry, fale morskie, powodzie lub fale upałów. Te przejawy zmiany klimatu mają wpływ zwłaszcza na infrastrukturę transportową, a tym samym na sam transport, jego niezawodność i bezpieczeństwo.
  • W ramach strategii UE na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu działania adaptacyjne w transporcie będą wdrażane w sposób zintegrowany z innymi inicjatywami Europejskiego Zielonego Ładu, takimi jak strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Strategia ta, wraz z planem działania, określa podstawy tego, w jaki sposób system transportowy UE może osiągnąć transformację ekologiczną i cyfrową oraz zwiększyć odporność na zmianę klimatu. Kluczowym obszarem działań UE jest uodpornienie na zmianę klimatu transeuropejskiej sieci transportowej finansowanej przez UE. Oceny aspektów przystosowania się do zmiany klimatu związane z transportem przedstawiono w sprawozdaniach przedkładanych w ramach mechanizmu składania sprawozdań dotyczących środowiska transportowego EOG.
  • Kolejnym ważnym obszarem jest aktualizacja norm regulujących bezpieczeństwo i funkcjonowanie infrastruktury w zmieniającym się klimacie, dokonana wspólnie z europejskimi organizacjami normalizacyjnymi.

Skutki i luki w zabezpieczeniach

Transport jest integralną częścią gospodarki i społeczeństwa i odgrywa istotną rolę w codziennym życiu ludzi i przedsiębiorstw. Środki mające na celu zwiększenie odporności transportu i zmniejszenie podatności systemu transportowego na zmianę klimatu powinny zostać dostosowane do wysiłków na rzecz zmniejszenia emisji dwutlenku węgla, zrównoważonego i inteligentniejszego transportu.

Zmiana klimatu wpływa na sektor transportu na wiele sposobów. Większość skutków dotyczy ekstremalnych zjawisk pogodowych i hydrologicznych, takich jak ulewne deszcze, burze i ekstremalne wiatry, fale morskie, powodzie lub fale upałów, które mogą wystąpić częściej w przyszłości ze względu na zmiany klimatu. Te przejawy zmiany klimatu mają wpływ zwłaszcza na infrastrukturę transportową, a tym samym na sam transport, jego niezawodność i bezpieczeństwo. 

Polityka mająca na celu wpływ transportu na zmianę klimatu, jego podatność i przystosowanie się (CCIVA) koncentruje się na egzekwowaniu odporności transportu na skutki zmiany klimatu zgodnie z wysiłkami na rzecz zminimalizowania wpływu transportu na środowisko i system klimatyczny.

Ramy polityki

Na szczeblu europejskim procesy polityczne w sektorze transportu są ukierunkowane głównie na łagodzenie zmiany klimatu i zmniejszenie wpływu transportu na środowisko, co sprzyja przystosowaniu się do zmiany klimatu, ale nie jest w szczególności przystosowane. 

Biorąc pod uwagę systemowy charakter strategii UE na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu, działania adaptacyjne w transporcie będą wdrażane w sposób zintegrowany z innymi inicjatywami Europejskiego Zielonego Ładu, takimi jak strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Niniejsza strategia na rzecz mobilności, wraz z planem działania, określa podstawy tego, w jaki sposób system transportowy UE może osiągnąć transformację ekologiczną i cyfrową oraz zwiększyć odporność na zmianę klimatu. Pakiet „Gotowi na 55” obejmuje wnioski ustawodawcze i inicjatywę polityczną w sprawie przeglądu unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), w tym jego rozszerzenia na żeglugę, zmiany przepisów dotyczących emisji z lotnictwa oraz ustanowienia odrębnego systemu handlu uprawnieniami do emisji dla transportu drogowego i budynków.

Przepisy UE dotyczące unijnych wytycznych dotyczących rozwoju sieci TEN-T zapewniają uodpornioną na zmianę klimatu transeuropejską sieć transportową (TEN-T). Proces oceny TEN-T Komisji Europejskiej w 2019 r. doprowadził do przeglądu rozporządzenia i odpowiednich wytycznych. Celem tego procesu oceny jest opracowanie sieci transportowej, która jest wydajna, bezpieczna, inteligentna i zrównoważona, która uwzględnia cyfryzację i uwzględnia zmiany klimatu. W oparciu o wyniki procesu oceny Komisja przygotuje i przedstawi zmienione rozporządzenie w sprawie TEN-T w listopadzie 2021 r.

 

Poprawa bazy wiedzy

Wiedza na temat CCIVA w transporcie w Europie jest stopniowo budowana i poszerzana dzięki badaniom finansowanym przez UE oraz regularnym procesom oceny przez renomowane organizacje, w tym sprawozdania z oceny IPPC, sprawozdania GEO UNEP oraz sprawozdania EEA Transport and Environment Reporting Mechanism (TERM).

W sprawozdaniu IPPC AR5 wskazano, że w odniesieniu do sektora transportu zalecane są strukturalne środki przystosowawcze, ulepszenia infrastruktury i zarządzanie ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, podczas gdy niektóre działania adaptacyjne mogą wiązać się ze znacznymi dodatkowymi korzyściami, synergiami i kompromisami.

OECD odpowiada na wyzwanie związane z przystosowaniem się do zmiany klimatu, wspierając rządy w planowaniu i wdrażaniu skutecznej, wydajnej i sprawiedliwej polityki dostosowawczej. W 2016 r. OECD, we współpracy z Międzynarodowym Forum Transportu, opublikowała raport „Adapting Transport to Climate Change and Extreme Weather”, w którym porusza podstawowe wyzwania, jakie zmiana klimatu stanowi dla właścicieli infrastruktury transportowej. W niniejszym sprawozdaniu przeanalizowano strategie, które mogą pomóc organom transportowym zmniejszyć ryzyko wydajności sieci związane ze zmianą ekstremalnych wzorców pogodowych.

Aspekty związane z przystosowaniem się do zmiany klimatu związane z transportem są również uwzględniane w sprawozdaniach EEA TERM.  Sprawozdanie EEA dotyczące rozwiązań opartych na przyrodzie w Europie: Polityka, wiedza i praktyka w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi uznaje zrównoważony transport miejski za integralną część miast przystosowanych i odpornych na zmianę klimatu. W sprawozdaniu EEA pt. „ Adaptacja transportu do zmian klimatycznych w Europie” przeanalizowano obecne praktyki przystosowania się do zmiany klimatu dotyczące transportu w krajach europejskich. Przedstawiono w nim przegląd wyzwań i stanu działań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, przegląd kilku inicjatyw w różnych krajach oraz wnioski dotyczące potencjalnych dalszych działań.

Projekty badawcze mające na celu dostosowanie transportu do zmiany klimatu były wspierane w ramach programu „Horyzont 2020”, a w szczególności w ramach wyzwań społecznych dotyczących inteligentnego, ekologicznego i zintegrowanego transportu. Głównym celem projektu RESilient transport InfraSTructure to ekstremalne zdarzenia jest zwiększenie odporności operacji transportowych na naturalne i spowodowane przez człowieka ekstremalne zdarzenia. Kolejny projekt, Strategie Future proofing FOr RESilient Transport Networks przeciwko Extreme Events, ma na celu zwiększenie odporności krytycznych elementów infrastruktury transportowej multimodalnej, takich jak mosty, tunele i terminale. Oparty na GIS system zarządzania infrastrukturą w celu optymalizacji reagowania na ekstremalne zdarzenia w sieciach transportu lądowego ma na celu zaprojektowanie, zatwierdzenie i wdrożenie całościowych metod, strategii, narzędzi i interwencji technicznych w celu znacznego zwiększenia odporności infrastruktury transportu lądowego. Opracowanie systemu wsparcia decyzji w celu zwiększenia odporności infrastruktury transportowej w oparciu o połączone wykorzystanie czujników naziemnych i powietrznych; głównym celem projektu PANOPTIS są zaawansowane narzędzia do modelowania.

 

Wspieranie inwestycji i finansowania

W wieloletnich ramach finansowych (WRF) całkowita alokacja programu „Łącząc Europę” – Transport wynosi 12,8 mld EUR na cały okres programowania 2021–2027. Środki te mają być inwestowane w rozwój infrastruktury transportowej i zwiększenie jej odporności, w tym w sieć TEN-T.

Projekty transportowe na szczeblu krajowym mające m.in. na zwiększenie odporności transportu na zmiany klimatu będą wspierane finansowo z unijnych instrumentów finansowych polityki spójności za pośrednictwem programów operacyjnych. Całkowity przydział wkładu UE na cały okres programowania wyniesie 274,3 mld EUR. 

W poprzednim okresie finansowania 2014–2020 polityka spójności była wspierana z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, a wśród priorytetów inwestycyjnych, istotnych z punktu widzenia przystosowania się do zmiany klimatu w transporcie, znalazły się „Infrastruktura sieci w transporcie i energetyce” o łącznym budżecie 67,3 mld EUR oraz „Adaptacja na rzecz zmian klimatu i zapobieganie ryzyku” z budżetem w wysokości 43,2 mld EUR. Komisja Europejska opublikowała notę informacyjną na temat zmian klimatu i dużych projektów, w której określono wymogi i wytyczne dotyczące dużych projektów związanych ze zmianą klimatu.

Projekt Civitas SUMP plus, finansowany z programu „Horyzont 2020”, pomaga obywatelom wszystkich rozmiarów we wdrażaniu planów zrównoważonej mobilności miejskiej. Projekt ten tworzy nowe podejścia i narzędzia w sześciu laboratoriach miejskich, takich jak Antwerpia w Belgii i Platanias w Grecji. Dobre praktyki i wnioski wyciągnięte z tych laboratoriów zostaną przekazane politykom, praktykom i badaczom w państwach członkowskich oraz do kierowania materiałami i narzędziami.

Kontynuacją programu „Horyzont 2020” jest program badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” na lata 2021–2027, którego całkowity budżet wynosi 95,5 mld EUR. Struktura programu składa się z czterech priorytetów badawczych. W ramach priorytetowych wyzwań globalnych i europejskiej konkurencyjności przemysłowej projekty w sektorze transportu będą finansowane w ramach tematu „Climat, energia i mobilność” z łącznym budżetem w wysokości 15,1 mld EUR.

Kompleksowy przegląd można znaleźć na stronie poświęconej finansowaniu działań przystosowawczych przez UE.

Wspieranie wdrażania

Ważnym środkiem służącym zmniejszeniu narażenia transportu w UE na zmianę klimatu jest opracowanie i powszechne stosowanie norm infrastruktury odpornej na zmianę klimatu. Infrastruktura transportowa stanowi trzon systemu transportowego, a stosowanie tych norm pomoże zapewnić odporność infrastruktury na szkodliwe skutki zmiany klimatu, takie jak powodzie, silne wiatry lub ekstremalnie wysokie temperatury. Komisja współpracowała z europejskimi organizacjami normalizacyjnymi w celu aktualizacji norm dotyczących bezpieczeństwa i funkcjonowania infrastruktury w zmieniającym się klimacie. Na początku 2015 r. powołano grupę koordynacyjną ds. przystosowania się do zmiany klimatu CEN-CENELEC w następstwie mandatu UE w zakresie przeglądu i rozwijania norm infrastruktury odpornej na zmianę klimatu. W pierwszej fazie wniosku o normalizację 13 norm zostało wybranych do przeglądu przez komitety techniczne, z czego dwie normy, a mianowicie elektryczne i elektroniczne zastosowanie dla kolei i wyposażenia naziemnego samolotów, związane z sektorem transportu. W drugim etapie, który rozpoczął się pod koniec 2017 r., kontynuowano przegląd norm. Równolegle opracowano przewodnik CEN-CENELEC dotyczący kwestii przystosowania się do zmiany klimatu w normach, aby wspierać komitety techniczne w przeglądzie norm w odniesieniu do zmiany klimatu. Komisja zachęciła państwa członkowskie do angażowania normalizacji krajowej we wdrażanie ich krajowych strategii przystosowawczych.

Komisja Europejska wspiera zrównoważoną mobilność w miastach poprzez promowanie koncepcji planów zrównoważonej mobilności miejskiej (SUMP), która została przedstawiona w komunikacie „ Razem na rzecz konkurencyjnej i zasobooszczędnej mobilności w miastach”. Ogólnym celem SUMP jest poprawa jakości życia obywateli poprzez sprostanie głównym wyzwaniom transportowym związanym ze środowiskiem w miastach, takim jak zanieczyszczenie powietrza/hałasu, zmiana klimatu i integracja nowych usług w zakresie mobilności. Wdrożenie SUMP gwarantuje, że system transportu będzie bardziej zróżnicowany i przyjazny dla środowiska, tak aby był również bardziej odporny na skutki zmiany klimatu. Zmienione wydanie wytycznych dotyczących opracowania i wdrożenia planu zrównoważonej mobilności miejskiej zostało opracowane w wyniku rocznego procesu zaangażowania zainteresowanych stron.

 

MRE adaptacji

Paneuropejskie procesy monitorowania, sprawozdawczości i oceny w sektorze transportu odbywają się głównie w odniesieniu do łagodzenia zmiany klimatu, a mianowicie intensywności emisji dwutlenku węgla w transporcie i emisji gazów cieplarnianych (sprawozdawczość dla UNFCCC), wykorzystania odnawialnych źródeł energii w transporcie lub efektywności środowiskowej transportu. Nie ma ogólnounijnych, obowiązkowych i opartych na przepisach sprawozdań przedstawiających przegląd skutków, podatności i adaptacji transportu w państwach członkowskich UE.

W przyszłości wdrażanie planów zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich powinno być regularnie monitorowane i oceniane zgodnie z wytycznymi SUMP, aby zmaksymalizować skuteczność i wartość dodaną w zakresie jakości życia w miastach oraz dostosowania transportu do zmiany klimatu.

Wyróżnione wskaźniki

Relevant tile