Europa jest najszybciej ocieplającym się kontynentem na świecie, a zagrożenia klimatyczne zagrażają jej bezpieczeństwu energetycznemu i żywnościowemu, ekosystemom, infrastrukturze, zasobom wodnym, stabilności finansowej i zdrowiu ludzi. Według pierwszej w historii europejskiej oceny ryzyka klimatycznego (EUCRA) opublikowanej przez EEA, wiele z tych zagrożeń osiągnęło już poziom krytyczny i bez pilnych i zdecydowanych działań może stać się katastrofalnych.
Idź do EUCRAEuropejski Eksplorator Danych Klimatycznych zapewnia interaktywny dostęp do wielu wskaźników klimatycznych z usługi Copernicus Climate Change Service w celu wsparcia adaptacji do zmian klimatu.
Idź do Europejskiego Eksploratora Danych KlimatycznychEuropean Climate and Health Observatory zapewnia dostęp do szerokiej gamy odpowiednich publikacji, narzędzi, stron internetowych i innych zasobów związanych ze zmianami klimatu i zdrowiem.
Idź do European Climate and Health ObservatoryPortal Misji „Adaptacja do zmiany klimatu” dostarcza odpowiednich informacji i zasobów władzom regionalnym i lokalnym w Europie w celu przygotowania i planowania odporności na zmianę klimatu
Idź do Mission PortalBaza danych zawiera sprawdzone pod względem jakości informacje i jest opatrzona adnotacjami przez ekspertów ds. adaptacji klimatycznej ze słowami kluczowymi.
Sprawdź nasze wytyczne dotyczące wyszukiwania, aby uzyskać więcej pomocy na temat szukania bazy danych.
Zmiany klimatu mają złożony wpływ na procesy biofizyczne, które leżą u podstaw systemów rolnych, przynosząc zarówno negatywne, jak i pozytywne konsekwencje w różnych regionach UE. Rosnące stężenie CO2 w atmosferze, wyższe temperatury, zmiany w strukturze opadów i częstotliwości występowania zjawisk ekstremalnych wpływają zarówno na środowisko naturalne, jak i na ilość, jakość i stabilność produkcji żywności. Zmiany klimatyczne wpływają na zasoby wodne, gleby, szkodniki i choroby, prowadząc do znaczących zmian w rolnictwie i produkcji zwierzęcej.
Bioróżnorodność odgrywa ważną rolę w regulacji klimatu, wnosząc kluczowy wkład w łagodzenie zmian klimatu i i adaptację do tych zmian. Jednoczesne osiągnięcie celów dotyczących łagodzenia zmian klimatu w połączeniu z podejściem ekosystemowym ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania utracie biróżnorodności. Dlatego niemożliwe jest przeciwdziałanie utracie bioróżnorodnościj bez przeciwdziałania zmianom klimatu, ale równie niemożliwe jest przeciwdziałanie zmianom klimatu bez przeciwdziałania utracie bioróżnorodności.
Budynki mogą być podatne na zmiany klimatyczne. W przyszłości może wystąpić wzrost ryzyka zawalenia się, pogarszającego się stanu i znacznej utraty wartości w wyniku większej liczby burz, śniegu lub szkód spowodowanych osiadaniem, wnikania wody, pogarszającego się klimatu wewnętrznego i skróconego okresu eksploatacji budynku. Komisja Europejska dąży do zwiększenia odporności infrastruktury, w tym budynków, na zmiany klimatu. Nowe i istniejące budynki należy ocenić pod kątem odporności na obecne zagrożenia i przyszłe zmiany klimatyczne oraz odpowiednio je zaplanować lub zmodernizować. Kluczową polityką stosowaną do wspierania odporności budynków jest polityka spójności (zwana również polityką regionalną).
Wzrost poziomu morza może powodować powodzie, erozję wybrzeży i utratę nisko położonych systemów przybrzeżnych. Zwiększy on również ryzyko wezbrań sztormowych i prawdopodobieństwo wtargnięcia słonej wody na ląd, co może zagrozić ekosystemom przybrzeżnym. Spodziewany wzrost temperatury wody i zakwaszenie oceanów przyczynią się do zmiany struktury ekosystemów przybrzeżnych, co bedzie mialo wpływ na cyrkulację oceaniczną i obieg biogeochemiczny.
W ciągu ostatnich kilku lat Europa doświadczyła wszelkiego rodzaju klęsk żywiołowych: poważnych powodzi, susz i pożarów lasów, które miały niszczący wpływ na życie ludzi, europejską gospodarkę i środowisko. W minionej dekadzie Komisja Europejska przyjęła kilka strategii i działań mających na celu radzenie sobie z ograniczaniem ryzyka klęsk żywiołowych, jak np. dyrektywa powodziowa i jej wdrożenie (harmonogram), działanie UE w sprawie niedoboru wody i suszy, zielona księga w sprawie ubezpieczeń w kontekście klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka.
Zmiana klimatu wpływa na sektor energetyczny na wiele sposobów, od zmian w zapotrzebowaniu na ogrzewanie i chłodzenie, po wpływ na warunki zaopatrzenia w energię – na przykład zmniejszoną dostępność wody dla elektrowni wodnych podczas przedłużających się susz i zmniejszoną dostępność wody chłodzącej wpływającą na wydajność elektrowni. Ponadto infrastruktura energetyczna może być bardziej narażona na szkody wynikające ze zmieniających się warunków klimatycznych. Komisja Europejska dąży do zwiększenia odporności infrastruktury, w tym energetycznej, na klimat, zapewniając ramy strategiczne.
Ekstremalne zdarzenia pogodowe w ostatnich latach zwiększyły pilną potrzebę do dostosowania głównego nurtu zmian klimatu do różnych dziedzin polityki UE. Istnieje kilka konkretnych działań UE, które mają na celu włączenie adaptacji do zmian klimatu do polityk dotyczących sektorów finansowych i ubezpieczeniowych. Jednak wiele polityk europejskich związanych z klęskami żywiołowymi (zob. Zmniejszanie ryzyka klęsk żywiołowych) ma duże znaczenie dla sektora finansowego i ubezpieczeniowego, ponieważ mogą one pomóc w zapobieganiu znacznym stratom i katastrofom finansowym. Komisja Europejska zobowiązała się również do zwiększenia finansowania działań związanych z klimatem poprzez zapewnienie, aby co najmniej 20% budżetu europejskiego stanowiły wydatki związane z klimatem.
Szybkie tempo zmian klimatu może przezwyciężyć naturalną zdolność ekosystemów leśnych do adaptacji. Prowadzi to do zwiększonego ryzyka zakłóceń spowodowanych burzami, pożarami, szkodnikami i chorobami, co ma wpływ na wzrost i produkcję lasów. Wpłynie to na opłacalność ekonomiczną leśnictwa, głównie w południowych obszarach Europy, a także na zdolność lasów do świadczenia usług środowiskowych, w tym na zmianę funkcji pochłaniania dwutlenku węgla. W 2013 r. Komisja przyjęła nową strategię leśną UE, która odpowiada na nowe wyzwania stojące przed lasami i sektorem leśnym.
Zmiany klimatu wygenerują nowe zagrożenia dla zdrowia i nasilą obecne problemy zdrowotne. Oczekuje się, że zmiany klimatu będą miały zarówno bezpośredni, jak i pośredni wpływ na zdrowie ludzi, roślin i zwierząt. Skutki bezpośrednie wynikają ze zmian intensywności i częstotliwości ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak fale upałów i powodzie. Skutki pośrednie można odczuć poprzez zmiany w częstości występowania chorób przenoszonych przez owady (tj. choroby wektorowe przenoszone przez komary i kleszcze), gryzonie lub zmiany w jakości wody, żywności i powietrza. Strategii UE w zakresie adaptacji do zmian klimatu Komisji Europejskiej towarzyszy dokument roboczy służb Komisji.
Oczekuje się, że zmiany klimatu będą miały poważny wpływ na środowisko morskie. Wzrost temperatury wody przyczyni się do zmiany struktury ekosystemów morskich, co będzie miało wpływ na cyrkulację oceaniczną, obieg biogeochemiczny i bioróżnorodność morską. Zakwaszenie oceanów wpłynie na zdolność niektórych gatunków wydzielających węglan wapnia (takich jak mięczaki, plankton i koralowce) do wytwarzania muszli lub szkieletów. Cieplejsza i bardziej kwaśna woda morska wpłynie zatem negatywnie na rybołówstwo i akwakulturę.
Konieczność dostosowania systemu transportowego do skutków zmian klimatycznych została podkreślona w Adaptation White Paper (COM (2009)148) Komisji Europejskiej. Adaptacją do transportu zajmuje się połączenie europejskiej polityki transportowej, politiki dotyczącej zmian klimatu i polityki badawczej. Unia Europejska promuje najlepsze praktyki, włączając adaptację do głównego nurtu swoich programów rozwoju infrastruktury transportowej i udziela wskazówek m.in. poprzez opracowanie odpowiednich standardów budowlanych. Działania skupiają się na infrastrukturze transportowej, a w szczególności na transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T).
W Europie prawie 73% populacji mieszka na obszarach miejskich i przewiduje się, że do 2050 r. liczba ta wzrośnie do ponad 80%. Zmiana klimatu prawdopodobnie wpłynie na prawie wszystkie elementy miast i miasteczek – ich środowisko, gospodarkę i społeczeństwo. Rodzi to nowe, złożone wyzwania dla planowania i zarządzania miastami. Zmiana klimatu wpływa na ośrodki europejskiej działalności gospodarczej, życie społeczne, kulturę i innowacje mają reperkusje daleko poza granicami miast.
Zmiany klimatu mają bezpośredni wpływ na zasoby wodne, a zarządzanie tymi zasobami wpływa na wrażliwość ekosystemów, działalność społeczno-gospodarczą i zdrowie ludzkie. Oczekuje się również, że gospodarka wodna będzie odgrywać coraz większą rolę w adaptacji. Przewiduje się, że zmiany klimatu doprowadzą do poważnych zmian w dostępności wody w całej Europie, takich jak rosnące niedobore wody i susze, głównie w Europie Południowej oraz rosnące ryzyko powodzi w większości krajów Europy.
Przedsiębiorstwa stoją w obliczu dwóch głównych rodzajów ryzyka związanego z klimatem: bezpośredniego ryzyka fizycznego oraz ryzyka wynikającego z reakcji społeczeństwa na zmianę klimatu, głownie z działań łagodzących zmiany klimatu. Zmiana klimatu może mieć znaczący wpływ na łańcuchy dostaw, dystrybucję i sprzedaż na wiele sposobów. Upał negatywnie wpływa na zdrowie człowieka i może prowadzić do gorszej wydajności pracy (zmniejszona produktywność) lub mniejszej liczby godzin poświęcanych na pracę (podaż siły roboczej).
Dziedzictwo kulturowe ulega jednocześnie wpływowi katastrofalnych zdarzeń, jak i powolnych zmian wynikających z procesów degradacji. Ciągły wzrost temperatury oraz wahania temperatury i wilgotności oraz wahania cykli zamrażania i rozmrażania powodują degradację i naprężenia materiałów, co prowadzi do większej potrzeby renowacji i konserwacji. Na przykład degradacja biologiczna spowodowana przez mikroorganizmy jest bardziej prawdopodobna.
Wyzwania związane ze zmianą klimatu dla technologii informacyjno-komunikacyjnych (w skrócie TIK lub z ang. ICT) dzielą się na dwie główne kategorie: nagłe zdarzenia i chroniczny stres. Zdarzenia nagłe (nazywane również zdarzeniami krytycznymi lub kryzysowymi) obejmują powodzie (pluwialne, rzeczne, przybrzeżne), burze lodowe, fale upałów itp. Zdarzenia nagłe zagrażają infrastrukturze TIK, niszcząc lub unieruchamiając zasoby fizyczne, od których są zależne. Przewlekły stres wynika z bardziej stopniowych zmian klimatu, takich jak zmiany zakresów temperatur i poziomów wilgotności. Chociaż istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że zmiany te będą miały katastrofalne skutki, będą one prowadzić do zwiększonej degradacji zasobów, częstszych awarii i krótszych okresów eksploatacji.
Planowanie zagospodarowania przestrzennego jest uznawane za jeden z najskuteczniejszych procesów ułatwiających lokalną adaptację do zmian klimatu. Istniejące procesy i narzędzia dostępne w ramach miejskiego procesu planowania zagospodarowania przestrzennego w UE, w tym oficjalne plany, podział na strefy i/lub pozwolenia na budowę, pomagają w minimalizowaniu ryzyka rozwojowego dla gminy wynikającego z przewidywanych skutków nasilonych powodzi, pożarów, osunięć ziemi i /lub innych naturalnych zagrożeń związanych ze zmieniającym się klimatem.
Przewiduje się, że do końca stulecia europejskie góry zmienią się fizycznie. Lodowce utracą znaczną część masy, lecz zmiany dotkną również nizin, wzgórz i obszarów zalewowych, wpływając na dostępność wody, produkcję rolną, turystykę i zdrowie. Sezonowe granice śniegu przesuną się wyżej, a sezony śnieżne staną się krótsze. Górne granice lasu przesuną się wyżej, a skład gatunkowy drzewostanu zmieni się w lasach w niższych partiach.
Ponieważ pogoda i klimat mają decydujący wpływ na sezon i kierunek podróży, branża turystyczna jest od nich w dużym stopniu uzależniona. Istnieje również silny związek między przyrodą a turystyką, a także między dziedzictwem kulturowym a turystyką. W zależności od lokalizacji i pory roku zmiana klimatu może pozytywnie lub negatywnie wpłynąć na turystykę.
Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź: polityka sektorowa UE
EEA Member countries are at different stages of preparing, developing and implementing national adaptation strategies and plans.
Click on a specific country on the map or select from the dropdown to see the country profile:
Studia przypadków Climate-ADAPT pokazują inicjatywy, które są już przeprowadzane w Europie w celu dostosowania się do zmian klimatu i zwiększenia odporności na ekstremalną pogodę i wydarzenia następujące powoli.
Studia przypadków są wizytówką platformy Climate-ADAPT. Mają kompleksową strukturę, która obejmuje wszystkie kluczowe aspekty w cyklu wdrażania działań adaptacyjnych oraz są starannie i specjalnie przygotowane do Climate-ADAPT przez organizację zajmującą się ich wdrażaniem, ze wsparciem EEA, zgodnie z zestawem kryteriów, a także we współpracy z głównymi zainteresowanymi stronami. Zobacz stronę ze studiami przypadków.
Zobacz, jak Europa dostosowuje się do zmian klimatu: Broszura z studiami przypadków
Nowy produkt EEA: Europejska Ocena Ryzyka Klimatycznego. W ocenie wskazano 36 zagrożeń klimatycznych stanowiących główne zagrożenie dla Europy. Wiele z nich osiągnęło już poziom krytyczny i bez pilnych i zdecydowanych działań może mieć katastrofalne skutki.
Sprawdź European Climate Adaptation Newsletter i zarejestruj się, aby otrzymać go w e-mailu:
