Cineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais

Príomhtheachtaireachtaí

• Díríonn cineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais ar athchóiriú éiceachórais agus ar fheabhsú seirbhísí éiceachórais chun an tsochaí a chosaint ar thionchair dhiúltacha an athraithe aeráide. De réir mar a bhraitheann an t-athrú aeráide níos mó agus níos mó, e.g. triomaigh, teagmhais adhaimsire agus tuilte, méadaíonn práinn na mbeart oiriúnaithe.
• Aithnítear cineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais mar réitigh ilchuspóireacha ar minic iad níos éifeachtúla ná bearta teicniúla traidisiúnta. Le Straitéis an Aontais um an Oiriúnú a tugadh cothrom le dáta le déanaí, cuirtear béim láidir ar chineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais, agus go háirithe ar réitigh dhúlrabhunaithe. Is iondúil go mbíonn siad sin dírithe ar pháirtithe leasmhara agus curtha in oiriúint do dhálaí réigiúnacha. Dá bhrí sin, ní hamháin gur Straitéis an Aontais Eorpaigh um an Oiriúnú iad na creataí beartais ábhartha, ach is iad an Straitéis um Bonneagar Glas agus an Straitéis Bhithéagsúlachta iad freisin. Tá na spriocanna maidir le hathchóiriú éiceachóras ábhartha go háirithe i ndáil leis sin.
• Leis an spleáchas ar thionscnaimh réigiúnacha na bpáirtithe leasmhara, leagtar béim ar a thábhachtaí atá fothú acmhainneachta agus comhroinnt eolais. Ar leibhéal an Aontais, cruthaíodh roinnt ardán faisnéise ábhartha chun na críche sin. Tugtar tuilleadh tacaíochta do na tionscnaimh réigiúnacha trí scéimeanna maoinithe tiomnaithe agus trí thionscnaimh líonraithe.

Tionchair agus leochaileachtaí

Tá tionchar ag an athrú aeráide ar go leor earnálacha agus réigiún ar fud na hEorpa. Tá cineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais maidir le hoiriúnú don athrú aeráide agus laghdú rioscaí tubaiste infheidhme go forleathan agus, dá bhrí sin, tá siad an-éagsúil. Cuimsíonn siad roinnt coincheapa gaolmhara, lena n-áirítear Réitigh Dhúlrabhunaithe (NbS), Bonneagar Glas (GI) agus Bonneagar Gorm, oiriúnú bunaithe ar Éiceachórais (EbA), Bearta Coinneála Uisce Nádúrtha (NWRM), agus cineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais maidir le Laghdú Rioscaí Tubaiste (éicea-DRR). Tugann tuarascáil an EEA ar réitigh dhúlra-bhunaithe san Eoraip forbhreathnú mionsonraithe ar na coincheapa éagsúla.

Is coiteann do na coincheapa sin go bhfuil sé d’aidhm acu athléimneacht shóisialta agus chomhshaoil a fheabhsú trí éiceachórais a athbhunú, a chothabháil agus a fheabhsú agus, ar an gcaoi sin, feabhas a chur ar a gcuid seirbhísí don tsochaí, amhail coinneáil uisce agus creimeadh ithreach, tuilte agus triomaigh a chosc.

Freagraíonn cineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais do roinnt cuspóirí beartais comhshaoil agus earnála (e.g. maidir leis an mbithéagsúlacht, cáilíocht an uisce nó bainistiú talmhaíochta agus foraoise) agus gineann siad tairbhí socheacnamaíocha iomadúla a théann níos faide ná réitigh theicniúla go minic.

Creat beartais

Mar chuid den Chomhaontú Glas don Eoraip, ghlac an Coimisiún Eorpach Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais Eorpaigh go dtí 2030, lena n-aithnítear go gcuireann athchóiriú an dúlra go mór le maolú ar an athrú aeráide agus le hoiriúnú don athrú sin, agus lena gcuirtear chun cinn freisin a comhtháthú sa phleanáil uirbeach.

I Straitéis nua an Aontais Eorpaigh maidir le hOiriúnú don Athrú Aeráide, sainaithnítear cineálacha cur chuige atá bunaithe ar éiceachórais mar thosaíocht thrasearnálach. Tá a gcur chun feidhme ríthábhachtach, mar shampla, le haghaidh bainistiú comhtháite abhantraí faoin Treoir Réime maidir le hUisce.

Leagtar béim in athbhreithniú 2019 ar an Straitéis um Bonneagar Glas ar na comhthairbhí eacnamaíocha, sóisialta agus eile a eascraíonn as bonneagar glas agus réitigh atá bunaithe ar éiceachórais. Dírítear in dhá threoirdhoiciméad le déanaí maidir le seirbhísí éiceachórais agus bonneagar glas ar chur chun feidhme an bhonneagair ghlais agus ghoirm ar leibhéal an Aontais do chinnteoirí: Treoirdhoiciméad an Aontais maidir le creat straitéiseach agus Treoirdhoiciméad an Aontais maidir le héiceachórais agus a seirbhísí a chomhtháthú sa chinnteoireacht.

Ar an leibhéal domhanda, thacaigh an Coinbhinsiún maidir leis an mBithéagsúlacht go sainráite le cineálacha cur chuige atá bunaithe ar éiceachórais lena leagtar síos spriocanna gaolmhara agus lena nglactar treoirlínte deonacha le déanaí maidir lena ndearadh agus lena gcur chun feidhme éifeachtach. Chomh maith leis sin, le Creat Sendai 2015–2030 um Laghdú Rioscaí Tubaistí, spreagtar cineálacha cur chuige atá bunaithe ar éiceachórais chun athléimneacht a chothú agus chun riosca tubaistí a laghdú.

An bonn eolais a fheabhsú

Faoin gclár Fís 2020 arna chistiú ag an Aontas, rinneadh iarracht chomhoibritheach shubstaintiúil creat cuimsitheach measúnaithe tionchair NbS a chur ar fáil do chleachtóirí, agus tacar láidir táscairí agus modheolaíochtaí chun tionchar NbSanna a mheas. Is é an toradh a bhí air sin lámhleabhar do chleachtóirí agus aguisín comhfhreagrach de mhodhanna agus forléargas ar staidéir agus ar fhoilseacháin maidir le bonneagar glas arna gcistiú ag an gCoimisiún Eorpach.

Tá samplaí agus faisnéis chúlra maidir le EbA le fáil ar roinnt tairseach agus leathanach gréasáin:

• Is é cuspóir ardán OPPLA eolas praiticiúil a roinnt maidir le caipiteal nádúrtha, seirbhísí éiceachórais agus Réitigh Dúlrabhunaithe, ag tairiscint raon leathan cás-staidéar, táirgí agus uirlisí;
• Ar shuíomh gréasáin NATURVATION na Nuálaíochta Uirbí Dúlrabhunaithe tá faisnéis faoi bheagnach 1000 sampla de Réitigh Dúlrabhunaithe ó gach ceann de 100 cathair Eorpach a rannchuidíonn leis an gcóras uirbeach a chur in oiriúint don athrú aeráide;
• Is mol cás-staidéir agus acmhainní é ThinkNature an ardáin atá tiomnaithe do Réitigh Dúlra-Bhunaithe;
• Bailíonn ardán na mBeart Coinneála Uisce Nádúrtha (NWRM)faisnéis maidir le bonneagar glas a chuirtear i bhfeidhm ar an earnáil uisce, le catalóg mhór gníomhaíochtaí agus cás-staidéar;
• Tá ‘Bunachar Sonraí maidir le cineálacha cur chuige i leith an oiriúnaithe atá bunaithe ar éiceachórais’ ag Creat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (UNFCCC) laistigh den Tairseach Eolais um Oiriúnú;
• Cothaíonn Tairseach Réitigh EbA comhroinnt Cás-Staidéar agus samplaí EbA ó réigiúin agus éiceachórais éagsúla ar fud an domhain;
• Is clár idirdhisciplíneach é an Tionscnamh um Réitigh Dhúlrabhunaithe a dhíríonn ar eolaíocht, ar bheartas agus ar chleachtas SN agus cuireann sé dhá ardán dhomhanda ghaolmhara ar fáil (‘ArdánFianaise ar Réitigh Dhúlrabhunaithe’ agus ‘Ardán Beartais um Réitigh Dhúlrabhunaithe’).

Tacú le hinfheistíocht agus maoiniú

Bunaítear buiséad an Aontais leis an gCreat Airgeadais Ilbhliantúil (CAI). Do thréimhse chaiteachais 2021-2027, leithdháiltear 30 % ar a laghad de bhuiséad iomlán an Aontais ar chuspóirí aeráide.

Maoinítear taighde an Aontais go dtí 2030 faoin gclár Fís Eorpach, agus tá braisle 6 ar na cineálacha cur chuige is ábhartha atá bunaithe ar éiceachórais maidir le hoiriúnú don athrú aeráide agus laghdú rioscaí tubaiste.

Cuireadh i dtábhacht i Straitéis Bhithéagsúlachta nua an Aontais 2030 go n-infheisteofar sciar suntasach den 25 % de bhuiséad an Aontais atá tiomnaithe do ghníomhú ar son na haeráide ar an mbithéagsúlacht agus ar réitigh dhúlrabhunaithe.

Go ginearálta, is féidir cistiú oiriúnúcháin a chomhcheangal ó fhoinsí éagsúla, agus tacaíonn go leor acu freisin le cineálacha cur chuige maidir le hoiriúnú atá bunaithe ar éiceachórais.

Tacú le cur chun feidhme

D’fhorbair Ballstáit an Aontais raon leathan gníomhaíochtaí a bhaineann le tásca geografacha maidir leis an gcreat beartais náisiúnta, TG a phríomhshruthú sna beartais earnála, feabhas a chur ar an mbonn eolais agus tionscadail shonracha TG a chur chun feidhme.  Is féidir an fhaisnéis sin a fháil sa Chóras Faisnéise Bithéagsúlachta don Eoraip.

Chun modheolaíocht fhónta agus córas comhtháite a fhorbairt maidir le cuntasaíocht caipitil nádúrtha, tá tionscadal INCA ag an Aontas, atá ailínithe go dlúth lena chuid oibre foriomláine ar ‘staid na n-éiceachóras agus a seirbhísí a mhapáil agus a mheasúnú’ (MAES). D’fhoilsigh INCA-MAES forbhreathnú agus tuarascáil ar dhul chun cinn Chuntasaíocht an Chaipitil Nádúrtha san Aontas Eorpach.