Karadeniz Havzası (NEXT)

Bölge ülkeleri

Bulgaristan, Gürcistan, Yunanistan, Moldova Cumhuriyeti, Romanya, Türkiye ve Ukrayna.

Politika çerçevesi

1.     Ulusötesi İşbirliği Programı

2023 yılında onaylanan Interreg NEXT Karadeniz Havzası (NEXT- Karadeniz Havzası, 2021-2027) işbirliği çerçevesi, bu bölgede uygulanan önceki işbirliği çerçevelerinden, yani ENPI CBC Karadeniz Havzası Programı 2007-2013 ve ENI CBC Karadeniz Havzası Programı 2014-2020 kullanılmaktadır.

Avrupa Birliği'nin Uyum Politikası çerçevesinde Interreg NEXT Karadeniz Havzası programı, 2027 yılının sonuna kadar bu alandaki bölgeler ve ülkeler arasında işbirliğini destekleyecektir. Program, Interreg’in dış boyutunda B 'uluslararası işbirliği' zincirine aittir. Toplam bütçesi 72,28 milyon. Euro, ERDF (Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu), NDICI — Küresel Avrupa (Komşuluk, Kalkınma ve Uluslararası İşbirliği Aracı) ve Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) desteğine dayanmaktadır.

Programın genel amacı, Karadeniz Havzası'ndaki sınır ötesi işbirliğini daha da derinleştirmektir.

• bölgenin araştırma ve inovasyon kapasitesinin geliştirilmesi,

• İklim değişikliğine uyum ve afet risklerinin önlenmesi ve
• doğanın, biyoçeşitliliğin ve yeşil altyapının korunması ve korunması.

İklim değişikliğiyle mücadeleye odaklanma hem hafifletme hem de adaptasyon hedefleri açısından açıklanmaktadır. Program, "Temiz ve adil enerji geçişi, yeşil ve mavi yatırım, döngüsel ekonomi, iklim değişikliğinin azaltılması ve adaptasyonu, risk önleme ve yönetimi ve sürdürülebilir kentsel hareketliliği teşvik ederek net sıfır karbon ekonomisine ve dayanıklı Avrupa’ya doğru daha yeşil, düşük karbonlu bir geçiş" öngörüyor.

2.     Kategori: Makro bölge stratejileri

Diğer iki ulusötesi bölge Karadeniz Havzası ile kısmen örtüşüyor: Tuna Bölgesi (Bulgaristan, Romanya, Ukrayna ve Moldova Cumhuriyeti dahil) ve Ukrayna ve Moldova Cumhuriyeti ve Akdeniz Bölgesi (Bulgaristan dahil). Her iki ulusötesi işbirliği girişimi, iklim değişikliğine uyum alanında eylemler gerektirir.

3.     Uluslararası sözleşmeler ve diğer işbirliği girişimleri

Karadeniz’in kıyı ve deniz ortamı, 1992 yılında Rusya, Türkiye, Ukrayna, Gürcistan, Bulgaristan ve Romanya tarafındanimzalanan Karadeniz’in Kirliliğe Karşı Korunmasına Dair Bükreş Sözleşmesiile korunmaktadır. Sözleşme, iklim değişikliğine uyumun öncelikleri arasında yer almamasına rağmen, biyoçeşitlilik ve deniz ekosistemlerinin korunması gibi iklim değişikliğinden olumsuz etkilenmesi beklenen çeşitli çevresel sorunları azaltmayı amaçlamaktadır.

Bölgedeki ana ekonomik işbirliği çerçevesi Karadeniz Ekonomik İşbirliği (BSEC)'dir. KEİ, Aralık 2017'de aşağıdaki öncelikleri içeren kendi iklim değişikliğine uyum stratejisini benimsemiştir:

• KEİ bölgesindeki iklim değişikliğiyle mücadelede bölgesel işbirliğini teşvik etmek. Bu önceliğin odak noktası, KEİ üye devletleri arasında uyumla ilgili bilgi ve bilgileri koordine etmek ve paylaşmaktır.

• Etkili güven standartlarına yönelik çalışırken ek fonların katalize edilmesi ve iklim müdahalesi projelerini formüle etmek için ortakların harekete geçirilmesi. 
• Diyalogu ve ortaklığı kolaylaştırmak ve toplumda iklim direncinin oluşturulmasına ve yeşil ekonominin güçlendirilmesine yardımcı olmak için kamu bilincini artırmak.
• Bölge genelindeki kurumlarda iklim değişikliği konusunda kurumsal kapasite geliştirmenin geliştirilmesini teşvik etmek.

Ayrıca, Karadeniz havzası, Mayıs 2019'da onaylanan Karadeniz Ortak Denizcilik Gündemi (CMA) kapsamındadır. Karadeniz için CMA, deniz ekosistemlerinin korunmasını ve bölgedeki mavi ekonominin sürdürülebilirliğini desteklemektedir.

Karadeniz stratejik araştırma ve inovasyon gündemi (SRIA), küresel iklim değişikliğinin ve antropojenik stres faktörlerinin etkilerini azaltmak için yeni bilgiler sağlayan araştırmaları teşvik etmektedir.

4.      Adaptasyon stratejileri ve planları

Karadeniz seviyesinde herhangi bir adaptasyon stratejisi ve planı yapılmamıştır. Bununla birlikte, INTERREG Programı belgesi, iklim değişikliğine uyum alanında finanse edilecek projeler için bir dizi stratejik öncelik ortaya koymuştur:

1. Akıllı gözlem, izleme ve doğru çevre tahminleri için geliştirilmiş araçlar için inovasyonun teşvik edilmesi.
2. Su kalitesi ve miktarı da dahil olmak üzere Karadeniz bölgesindeki iklim değişikliğinin etkilerini önlemek ve hafifletmek için önlemler
3. Çevresel tehlikeleri ele almak: kıyı erozyonu, toprak kaymaları, deniz seviyesinin yükselmesi, aşırı olaylar, yerli olmayan türler (NIS), istilacı yabancı türler (IAS), sel ve iklim değişikliği ile bağlantılı kuraklık
4. Doğal veya/ve insan yapımı afetler için izleme ve erken uyarı mekanizmalarının geliştirilmesi ve iyileştirilmesi
5. Yeşil toparlanma eylemlerinin geliştirilmesi ve uygulanması, Karadeniz Havzası alanında iklim değişikliği adaptasyonuna katkıda bulunan dersler ve en iyi uygulamalar üzerine inşa edilmesi

2014-2020 döneminde finanse edilen ENI CBC programının projelerine örnekler

Interreg Yeni Karadeniz Havzası çerçevesinde yeni projeler hala geliştirilmektedir. Bir önceki programda, yani ENI CBC Karadeniz Havzası Programı 2014-2020 kapsamında finanse edilen ilgili projeler aşağıda açıklanmıştır.

Agreen (Cross-Border Alliance for Climate-Smart and Green Agriculture in the Black Sea Havzası, 2020-2023) iklim-akıllı tarım kavramı üzerine kurulu, tarımsal sistemlerin dönüşümüne yönelik bütünleşik eylemleri bilgilendirmek, inovasyonu desteklemek ve değişen bir iklimde gıda güvenliğini sağlamak. Projenin misyonu "iklim değişikliğine karşı alınan eylemlerde tutarlılık getirmek ve gelecek nesiller için çevresel istikrar, ekonomik ve gıda güvenliğini sağlamak"tır. Proje ortakları Bulgaristan, Romanya, Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve Yunanistan'da bulunmaktadır.

COPREVENT (BSB'de afet önleme ve çevre izleme işbirliği, 2021-2023) sel ve orman yangınlarının önlenmesi ve hasarın azaltılması ile ilgili olarak Bulgari, Yunanistan, Moldova Cumhuriyeti ve Türkiye'deki ortakları kapsamaktadır.

IASON (Karadeniz Deltası Korumalı Alanlarda İklim Değişikliği Etkilerinin Değerlendirilmesi için İstilacı Yabancı Türler Gözlemevi ve Ağ Geliştirme, 2020-2023), bölgedeki nehir deltalarındaki biyolojik çeşitlilik ve ekosistemler için iklim kaynaklı risklerin değerlendirilmesi ile ilgilidir. Proje ortakları Ukrayna, Romanya, Türkiye, Gürcistan ve Yunanistan'da bulunmaktadır.

HYDROECONEX( Karadeniz nehir ekosistemlerinin hidroelektrik gelişimi ve iklim değişikliğinin etkisi altında dönüşümlerinin yenilikçi bir sınır ötesi izleme sistemi oluşturulması, 2018-2021), değişen bir iklimde hidroelektrik altyapılarının varlığında nehir ekosistemleri için izleme sistemine ortak bir yaklaşım geliştirmeyi ve hidro-güç varlığında sınır ötesi nehirlerin ortak izlenmesi konusunda ikili su işbirliği stratejisi geliştirmeyi ele aldı. Proje ortakları Romanya, Moldova Cumhuriyeti ve Ukrayna'da bulunuyordu.