Kategori: Tuna bölgesi

Bölge ülkeleri

Tuna işbirliği alanı, Kara Orman'dan (Almanya) Karadeniz’e (Romanya-Ukrayna-Moldova) kadar uzanır. 2021-2027 işbirliği alanı, önceki programlama dönemi (2014-2020) ile çakışıyor ve şunları içeriyor: Avusturya, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Macaristan, Romanya, Slovakya, Slovenya'daki Baden-Württemberg ve Bavyera'nın güneydoğu eyaletleri ile Bosna-Hersek, Moldova, Karadağ, Sırbistan ve Ukrayna'nın dört eyaleti. Eski ve yeni sınırları karşılaştıran bir harita burada görülebilir.

Politika çerçevesi

1.     Ulusötesi İşbirliği Programı

Interreg Tuna Bölgesi Programı 2021-2027 29^Kasım 2022 tarihinde kabul edilmiştir. Interreg Tuna Programı (DTP), seçilen alanlarda politika entegrasyonu yoluyla Tuna Bölgesi'nde ekonomik, sosyal ve bölgesel uyumu teşvik eder.

2021-2027 Programı dört öncelik etrafında çalışır:

• Öncelik 1: Daha rekabetçi ve daha akıllı bir Tuna bölgesi
• Öncelik 2 Daha yeşil, düşük karbonlu Tuna bölgesi
• Öncelik 3: Daha sosyal bir Tuna bölgesi
• Öncelik 4: Tuna Bölgesi'nde daha iyi bir işbirliği yönetimi.

İklim değişikliği adaptasyonu ve afet riskinin azaltılması esas olarak Öncelik 2 kapsamında ele alınmakta ve Özel Amaç 2.4'te (İklim değişikliğine uyum ve afet riskinin önlenmesinin teşvik edilmesi, ekosisteme dayalı yaklaşımlar dikkate alınarak esneklik) ele alınmaktadır. Desteklenen projeler, sinerji kazanmak ve çabaların çoğaltılmasını önlemek için mevcut mekanizmaları ve çözümleri dikkate alır. Ulusötesi işbirliği eylemlerinin daha iyi hazırlanmış ve daha dayanıklı bir toplum, ekonomi ve doğa yaratması beklenmektedir. Biyoçeşitlilik konularına gelince, daha fazla ulusötesi eylemlerin Özel Amaç 2.7 (Kentsel alanlarda dahil olmak üzere doğanın korunması ve korunması, biyoçeşitlilik ve yeşil altyapının geliştirilmesi ve korunması ve her türlü kirliliğin azaltılması) kapsamında sonuç üretmesi beklenmektedir. Bu bağlamda, program, biyoçeşitlilik üzerindeki etkilerini azaltmak için iklim değişikliğine esneklik ve uyum sağlanmasını sağlayan ulusötesi ekolojik bölgelerde koordineli ve uyumlu önlemleri savunmaktadır.

2014-2020 programlama döneminde, Tuna Interreg Programı, özellikle ulusötesi su yönetimi, sel yönetimi ve ilgili risk yönetimi bağlamında iklim değişikliği ile ilgili zorlukları ele aldı. İklim değişikliğine uyum ve afet riskinin azaltılması, programın 'Çevre ve kaynak verimliliği' (TO6) konusundaki tematik hedefine karşılık gelen öncelik 2 kapsamında açıkça değerlendirildi.

2.     Kategori: Makro bölge stratejileri

Avrupa Komisyonu tarafından Aralık 2010'da kabul edilen ve 2011 yılında Avrupa Konseyi tarafından onaylanan Tuna Bölgesi için AB Stratejisi (EUSDR), ortak zorlukları birlikte ele almak için AK, Tuna ülkeleri ve paydaşları tarafından ortaklaşa geliştirilen makro-bölgesel bir stratejidir. Strateji, Tuna bölgesinde gerçekleşen mevcut politika ve girişimler arasında sinerji ve koordinasyon yaratmayı amaçlamaktadır.

EUSDR için revize edilmiş AB Eylem Planı (2020) üç ana hedefe sahiptir: bölgenin önceki Eylem Planında belirtilen eylemleri güncellemek ve kolaylaştırmak için (2010); EUSDR'nin uygulanması için daha stratejik rehberlik sağlamak; EUSDR Eylem Planının diğer programlar ve finansman araçlarıyla daha iyi uyumluluğunu sağlamak. Plan, EUSDR tarafından tanımlanan 12 Öncelikli Alan (PA) için 85 eylemden oluşan bir portföy tanımlar. İklim değişikliğinin etkileri ve iklime uyum sorunları, Öncelikli Alan 4 'Suların kalitesini restore etmek ve korumak' (PA4), Öncelikli Alan 5 'Çevresel riskleri yönetmek' (PA5) ve Öncelikli Alan 6 'Biyoçeşitliliği, manzaraları ve hava ve toprakların kalitesini korumak' (PA6). Bunlar arasında, PA5 adaptasyon ile en yüksek öneme sahiptir. EUSDR Eylem Planı aşağıdakileri teşvik eder: afet riskinin azaltılması için iklim değişikliğinin bölgesel ve yerel etkilerini öngörmek (Aksiyonlar 2, 3, 4, 5, PA5); İklim değişikliğinin su kalitesi ve miktarı üzerindeki etkilerine uyum sağlamak ve su kaynağının akıllı kullanımını desteklemek (Aksiyon 6, PA4); ekolojik olarak sulak alanları, özellikle Tuna deltası'nda (Aksiyon 10, PA6) geri yükleyin.

Diğer makro bölgelerle coğrafi örtüşmeler nedeniyle, Avrupa Alp Uzay Stratejisi (EUSALP) ve Adriyatik-İyon Bölgesi için Avrupa Stratejisi (EUSAIR), Tuna bölgesinde uyum konusunda ulusötesi işbirliği için bir dereceye kadar geçerlidir.

3.     Uluslararası sözleşmeler ve diğer işbirliği girişimleri

Tuna Nehri Koruma Sözleşmesi'nin ( DRPC) temel amacı, Tuna Nehri havzasındaki yüzey sularının ve yeraltı sularının sürdürülebilir ve adil bir şekilde yönetilmesini ve kullanılmasını sağlamaktır. Sözleşmenin imzacıları temel su yönetimi konularında işbirliği yapmayı kabul ettiler. İklim değişikliği, yüzey sularının ve yeraltı sularının korunması, iyileştirilmesi ve rasyonel kullanımını ve ayrıca sel içeren kazalardan kaynaklanan tehlikeleri kontrol etmek için önleyici tedbirler hedeflenerek dolaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Uluslararası Tuna Nehri Koruma Komisyonu (ICPDR) sözleşmenin uygulanmasını koordine etmek için oluşturulmuştur. ICPDR, sel risklerini sürdürülebilir yollarla yönetmeye çalışır. Sel Koruma Uzman Grubu (FP EG), Tuna Nehri Havzasında Sürdürülebilir Taşkın Koruma Eylem Programı' nın uygulanmasını desteklemektedir. Ayrıca, sel tehlikesi ve risk haritalarının geliştirilmesi ve Tuna Nehri Havzası Taşkın Risk Yönetim Planı gibi AB Taşkınlar Direktifinin uygulanmasıyla ilgili faaliyetleri de desteklemektedir. Şubat 2021'de, Üye Devletlerin Bakanları, Avrupa Komisyonu Üyesi ve Tuna Nehri Koruma Sözleşmesi'nin uygulanmasından sorumlu olan Yüksek Yetkililer, 2022 Tuna Deklarasyonu'nuonayladı — Ortak Havzamızda Entegre Su Yönetimi Vizyonu, Tuna Nehri Havzasında Sürdürülebilir Bir Gelecek İnşa Etmek. 2018 ICPDR İklim Uyum Stratejisinin hedeflerini ve kilit mesajlarını memnuniyetle karşılıyor ve Tuna Nehri Havzası için yeni önemli bir su yönetimi sorunu olarak iklim değişikliğinin (kuraklık, su kıtlığı, aşırı hidrolojik olaylar ve diğer etkiler) etkilerini teyit ediyor.

Tuna Nehri havzasında iklim değişikliği adaptasyonu ve afet riskinin azaltılması ile ilgili sınır ötesi su yönetimi faaliyetlerinin koordinasyonunu geliştirmek için, ICPDR ve EUSDR, EUSDR Uygulaması için İşbirliği ve Sinerji Ortak Bildirisi üzerinde anlaştı.

Karpat Konvansiyonu alanı esas olarak Tuna ulusötesi bölgesinde yer almaktadır. Bu alt bölge antlaşması 2003 yılında yedi Karpat Devleti (Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya, Sırbistan, Slovak Cumhuriyeti ve Ukrayna) tarafından imzalanmıştır. Yaşam kalitesini artırmayı, yerel ekonomileri ve toplulukları güçlendirmeyi ve Karpat bölgesinin doğal değerlerini ve kültürel mirasını korumayı amaçlamaktadır. Karpat Konvansiyonuna Taraflar Konferansı'nın Beşinci toplantısında (COP5, 2017) Karpat Sözleşmesi'nde yeni bir İklim Değişikliği Maddesi (12bis) yer almak üzere bir değişiklik kabul edildi. Taraflardan, Sözleşme ile ilgili tüm sektörlerde iklim değişikliğini azaltma ve uyum sağlamayı amaçlayan politikalar izlemelerini talep eder. Sonuç olarak, Karpat bölgesi için uzun vadeli Vizyon 2030 "Karpatlar'da iklime dayanıklı ve sürdürülebilir kalkınma sağlayan iklim-nötr bir yola yönelik işbirliği çabalarını güçlendirmek için" kuruldu. Karpat Konvansiyonu'nun 12 nci maddesinin uygulanmasıyla uyumlu olan bu vizyon, yedi stratejik hedef ve somut hedefte detaylandırılmıştır. İklim Değişikliği Çalışma Grubu, Sözleşme'nin bu maddeye özel olarak odaklanarak uygulanmasını desteklemektedir. Uzun vadeli Vizyon 2030 için çalışır ve ilgili sektörlerde iklim kanıtı gelişimi için yolları aktif olarak teşvik eder.

Karpat dağlarındaki adaptasyonla ilgili en ilgili belgelere bağlantılar içerenayrıntılı bilgi, İklim Değişikliğine Uyum Çalışma Grubu'nun sunulmasına dayanarak Karpat Sözleşmesi Sekreterliği tarafından sağlanmaktadır.

4.     Adaptasyon stratejileri ve planları

'Danube Deklarasyonu'na yanıt olarak, ICPDR'nin İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi Aralık 2012'de kabul edildi ve 2018'de güncellendi. ICPDR İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi, iklim değişikliği adaptasyonunun ICPDR planlama süreçlerine entegrasyonu konusunda rehberlik sunmayı amaçlamaktadır. İklim değişikliğine uyum bağlamında çok taraflı ve sınır ötesi işbirliği eylemini teşvik eder ve ulusal politika yapıcılar ve diğer yetkililer için bir referans görevi görür. Strateji, su sektöründeki iklim değişikliğine uyumu AB Su Çerçeve Direktifi ve AB Taşkın Direktifi'nin uygulanmasına entegre etmek için bilgi tabanı ve stratejik bir çerçeve sağlar. Potansiyel adaptasyon önlemlerinin kapsamlı ve kullanımı kolay bir araç kutusu, kullanıcıların sektörleri filtreleyerek, önlemlerin tipolojilerini, zaman ufkunu ve AB Su Çerçeve Direktifi ve AB Taşkınlar Direktifi için alaka düzeyi hakkında ayrıntılı bilgi edinmelerini sağlar.

İklim değişikliği adaptasyonu Tuna Nehri Havzası Yönetim Planı (DRBM Planı) ve Tuna Taşkın Risk Yönetimi Planı'nın periyodik güncellemelerine dayanmaktadır. Her iki planın uygulanması, EUSDR Eylem Planı'nın ayrılmaz bir parçasıdır.

2014-2020 döneminde finanse edilen projelere örnekler.

Tuna Programı 2014-2020 tarafından finanse edilen ve en azından dolaylı olarak iklim değişikliği sorunlarını ele alan projeler, esas olarak ulusötesi su yönetimi, sel yönetimi ve ilgili risk yönetimi (örneğin JOINTISZA, DANUBE FLOODPLAIN, DAREFFORT projeleri). DriDanube projesi kuraklık yönetimine odaklandı.

JOINTISZA ( Tisza Nehri Havzası sularının durumunu artırmak için nehir havzası yönetimi planlaması ve sel riskini önleme arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi) projesi (2017-2019), beş ülkeden Tisza Nehri Havzası sularını paylaşan ortakları, Avrupa Su Çerçeve Direktifi'nin uygulanması kapsamında güncellenmiş bir Entegre Tisza Nehri Havzası Yönetim Planı (ITRBMP) geliştirmeye yönelik çalışmalara getirdi. Kentsel hidroloji yönetimi ve kuraklık yönetimi konusundaki iki pilot eylem, aktörlerin nehir havzasının seçilmiş bölgelerinde iklim değişikliği etkilerini analiz etmek ve yüzleşmek için yeni yaklaşımlar geliştirmelerini sağladı. ICPDR Tisza Group ve EUSDR PA4 (Su kalitesi) ve PA5 (Çevresel riskler) koordinatörleri bu tür faaliyetlere yakından katıldı. Karpat Konvansiyonu Sekretaryası ilişkili bir stratejik ortaktı ve iklim değişikliği adaptasyonu ile ilgili konularda JOINTISZA içinde bir proje danışmanı olarak görev yaptı.

DANUBE FLOODPLAIN projesi (Tuna Nehri ve kolları boyunca sel havuzu restorasyonu yoluyla taşkın riskinin azaltılması, 2018-2020), biyoçeşitliliğin korunması için faydaları maksimize ederken ulusötesi su yönetimini ve sel riskini önlemeyi amaçlıyordu. Projenin ana sonuçlarından biri, sel havuzu restorasyonu ile ilgili çevrimiçi bir kurstu. Su yönetimi ve afet riskini azaltma konusunda çalışan genç ve orta düzey profesyonelleri ve öğrencileri hedef aldım. Tüm proje sonuçları Tuna Floodplain web GIS'de saklandı. Aktif, potansiyel ve eski taşkınları, restorasyon taleplerini, pik deşarj durumunda performanslarını, ekolojik ve sosyoekonomik özellikleri vb. görselleştirmeye izin verir.

DAREFFORT projesi (Danube Nehri Havzası Geliştirilmiş Taşkın Tahmin İşbirliği, 2018-2021) Tuna Havzası ülkeleri arasındaki işbirliğine dayalı bir sel tahmin sistemi oluşturmayı amaçlamaktadır. Proje, tahminlerin değerlendirilmesini, uyumlu bir veri alışverişini ve bilgi aktarımını geliştirdi. Bu proje sayesinde, ortaklar selle ilgili veri toplama ve işlemenin yanı sıra tahmin sonuçlarının değişimi de dahil olmak üzere ortak sel tahminleri için ortak bir yol haritasında işbirliği yaptı.

DriDanube ( Tuna Bölgesinde Kuraklık Riski) projesi (2017-2019), Tuna bölgesinin kuraklıkla ilgili riskleri yönetme kapasitesini artırmayı amaçlamaktadır. DriDanube proje ortakları Tuna Kuraklık Stratejisi geliştirdi. Tuna bölgesinin kuraklıkla başa çıkmadaki ortak eksikliklerin üstesinden gelme kapasitesini artırmayı amaçladı ve böylece reaktiften proaktif kuraklık yönetimi yaklaşımına geçişe yardımcı oldu. DriDanube projesi ayrıca Tuna bölgesi ülkelerinde proaktif kuraklık yönetiminin uygulanmasını destekleyen çeşitli araçlar geliştirdi. Drought Watch, kuraklık koşullarını tahmin etmek ve uygun kararlar almaya yardımcı olmak için etkileşimli bir web platformudur. DriDanube, çevresel riskler konusunda EUSDR'nin PA5'inin uygulanmasını destekledi ve Entegre Kuraklık Yönetimi Programı — Orta ve Doğu Avrupa’ya (IDMP CEE) katkıda bulundu. Bu, kuraklık hazırlığını iyileştirmek ve kuraklık etkilerini azaltmak amacıyla Güneydoğu Avrupa'daki kuraklık risk yönetimi araçlarının ve politikalarının geliştirilmesi, değerlendirilmesi ve uygulanmasını destekleyen bölgesel bir girişimdir.