Exclusion of liability

This translation is generated by eTranslation, a machine translation tool provided by the European Commission.

Website experience degraded
The European Climate and Health Observatory is undergoing reconstruction until June 2024 to improve its performance. We apologise for any possible disturbance to the content and functionality of the platform.

Obszar adriatycko-joński

Kraje regionu

Całe rozszerzenie Grecji, Chorwacji i Słowenii, dwunastu włoskich regionów, a także czterech państw nienależących do UE: Albanii, Czarnogóry, Serbii, Bośni i Hercegowiny

Ramy polityki

1.    Program współpracy transnarodowej

Program INTERREG V B Adriatycko-joński (ADRION) na lata 2014–2020 ma na celu promowanie trwałego dobrobytu gospodarczego i społecznego obszaru adriatycko-jońskiego poprzez wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy, poprzez poprawę jego atrakcyjności, konkurencyjności i łączności, przy jednoczesnym zachowaniu środowiska i zapewnieniu zdrowych i zrównoważonych ekosystemów morskich i przybrzeżnych. W okresie 2014–2020 ADRION skupia się na czterech priorytetach:

  1. Innowacyjny i inteligentny region;
  2. Zrównoważony region;
  3. Region połączony;
  4. Wspieranie zarządzania EUSAIR.

Te cztery priorytety przyczynią się do osiągnięcia celów szczegółowych:

  • Wzmocnienie badań, rozwoju technologicznego i innowacji;
  • Zachowanie i ochrona środowiska oraz promowanie efektywnego gospodarowania zasobami;
  • Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie wąskich gardeł w kluczowych infrastrukturach sieciowych;
  • Zwiększenie potencjału instytucjonalnego organów publicznych i zainteresowanych stron oraz sprawnej administracji publicznej.

Przystosowanie się do zmiany klimatu jest rozważane w ramach osi priorytetowej 2, jako część celu szczegółowego 2.2 „Zwiększenie zdolności w zakresie ponadnarodowego przeciwdziałania podatności na zagrożenia dla środowiska, fragmentacji i ochrony usług ekosystemowych w obszarze ADRION”. Dzięki temu celowi ADRION ma przyczynić się do lepszego zrozumienia w regionie ochrony środowiska, zarządzania różnorodnością biologiczną, usług ekosystemowych i przystosowania się do zmiany klimatu. Inne oczekiwane wyniki obejmują: zwiększenie kompetencji zainteresowanych stron i zaangażowanych partnerów; zwiększenie dostępności danych i informacji również poprzez interoperacyjność i systematyczne monitorowanie; zacieśnienie współpracy ponadnarodowej między władzami i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego; zharmonizowanej infrastruktury, struktur zarządzania oraz mechanizmów reagowania na zagrożenia lub ryzyka; zwiększenie liczby narzędzi zarządzania i planowania.

 

2.    Strategie makroregionów

Obszar współpracy ADRION pokrywa się ze strategią UE dla regionu adriatycko-jońskiego (EUSAIR). Ogólnym celem EUSAIR jest promowanie dobrobytu gospodarczego i społecznego oraz wzrostu gospodarczego w regionie poprzez poprawę jego atrakcyjności, konkurencyjności i łączności. Strategia ta, obejmująca cztery państwa członkowskie UE (Chorwację, Grecję, Włochy, Słowenię) i cztery państwa spoza UE (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Serbia), przyczynia się do dalszej integracji Bałkanów Zachodnich. EUSAIR koncentruje się zarówno na zasobach lądowych, jak i morskich regionu i opiera się na czterech priorytetach tematycznych/filarach stanowiących kluczowe wyzwania i możliwości w regionie: (1) Niebieski wzrost, (2) Połączenie regionu, (3) Jakość środowiska, (4) Zrównoważona turystyka. Współpraca na rzecz wspólnego zarządzania wspólnymi zasobami środowiskowymi oraz kwestiami związanymi ze zmianą klimatu i zarządzaniem ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi stanowi kluczowe wyzwania dla zrównoważonego rozwoju regionu adriatycko-jońskiego. W rzeczywistości łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej oraz zarządzanie ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi stanowią tematy horyzontalne istotne dla wszystkich czterech filarów strategii EUSAIR.

 

3.    Konwencje międzynarodowe i inne inicjatywy dotyczące współpracy

Na szerszą skalę całego Morza Śródziemnego sformalizowana jest współpraca w zakresie ochrony środowiska (w tym przystosowania się do zmiany klimatu) na szczeblu transnarodowym w ramach konwencji barcelońskiej i powiązanych protokołów.

W latach 2013–2016 UE sfinansowała regionalną sieć akcesyjną ds. środowiska i klimatu (ECRAN), która wspierała kraje Bałkanów (Chorwację, Serbię i Kosowo na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1244/99, Byłą Jugosłowiańską Republikę Macedonii, Bośnię i Hercegowinę, Albanię, Czarnogórę i Turcję) w wymianie informacji i doświadczeń w dziedzinie środowiska i działań w dziedzinie klimatu związanych z przygotowaniami do przystąpienia. Działania Ecran realizowane były poprzez system grup roboczych, które w przypadku zmiany klimatu były związane z: Rozwój polityki klimatycznej i budowanie świadomości klimatycznej (GW1), systemy wykazów gazów cieplarnianych i rozporządzenie w sprawie unijnego mechanizmu monitorowania (WG2), system handlu uprawnieniami do emisji (GG3) i przystosowanie się do zmiany klimatu (GG4).

Siedem państw adriatycko-jońskich (wszystkie oprócz Włoch) wraz z Bułgarią, Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii, Węgrami, Mołdawią, Rumunią i Turcją, a także Konwencję ONZ w sprawie zwalczania pustynnienia (UNCCD) i Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) współpracują w ramach Centrum Zarządzania Suszami w Europie Południowo-Wschodniej (DMCSEE). Centrum koordynuje i ułatwia opracowywanie, ocenę i stosowanie narzędzi i polityk zarządzania ryzykiem suszy w Europie Południowo-Wschodniej w celu poprawy gotowości i zmniejszenia skutków suszy w tym regionie.

 

4.    Strategie i plany adaptacyjne

Na razie nie opracowano żadnych strategii i planów adaptacyjnych w szczególnym kontekście regionu adriatycko-jońskiego. „Regionalne ramy przystosowania się do zmiany klimatu dla śródziemnomorskich obszarów morskich i przybrzeżnych” zatwierdzone na19. posiedzeniu umawiających się stron (COP19) konwencji barcelońskiej mają również znaczenie dla tego konkretnego regionu.

 

Przykłady projektów finansowanych w latach 2014–2020

Finansowany w ramach programu ADRION 2014-2020 I-STORM (strategia zintegrowanego zarządzania burzami morskimi) (2018–2019) ma na celu poprawę wymiany danych, prognoz i wiedzy na temat burz morskich i związanych z nimi skutków (powodzie przybrzeżne, erozja i wynikające z tego skutki dla ekosystemów i infrastruktury przybrzeżnej) za pomocą wspólnej infrastruktury i narzędzi (np. mapowanie katastrof przybrzeżnych oraz ocena zagrożeń i ryzyka). Ponadto projekt ma na celu opracowanie wspólnych strategii zapewniających skuteczne reagowanie na sytuacje kryzysowe związane z sztormami morskimi, również poprzez poprawę zdolności krajów w zakresie interoperacyjności danych, wczesnego ostrzegania i procedur ochrony ludności. Sieć stałej współpracy ustanowiona w ramach projektu ma na celu zapewnienie, aby wyzwania związane z burzami morskimi były stawiane i przezwyciężane w ramach EUSAIR oraz ze średnioterminową perspektywą realizacji.

Program współpracy transgranicznej Włochy-Chorwacja na lata 2014–2020 ma duże znaczenie dla regionu adriatycko-jońskiego, ponieważ obszar jego współpracy (25 prowincji we Włoszech i 8 powiatów w Chorwacji) obejmuje znaczną część podregionu adriatyckiego. Program ten dotyczy bezpośrednio kwestii przystosowania się do zmiany klimatu i jego celu strategicznego 2.1, stanowiącego część osi priorytetowej 2 „Bezpieczeństwo i odporność”, koncentruje się na poprawie monitorowania i planowania działań przystosowawczych. Przykłady finansowanych projektów bezpośrednio lub pośrednio związanych z przystosowaniem się do zmiany klimatu obejmują:

  • Ideal (wsparcie decyzji w sprawie planu przystosowania się do zmiany klimatu) (2018–2019) mające na celu wspieranie władz lokalnych w zarządzaniu problemami związanymi z klimatem. Projekt opracuje i przetestuje wspólne ramy oceny skutków zmiany klimatu w oparciu o wskaźniki oraz opracuje plany przystosowania się do zmiany klimatu na pięciu włoskich i chorwackich obszarach przybrzeżnych.
  • AdriaMORE (Adriatic DSS eksploatacja na potrzeby monitorowania i zarządzania ryzykiem ekstremalnych warunków pogodowych i powodzi przybrzeżnych) (2018–2019), która usprawni istniejącą platformę zarządzania ryzykiem hydrometeorologicznym, koncentrując się na obszarach przybrzeżnych Adriatyku obu zaangażowanych państw.
  • Gotowość (wzmocnienie odporności basenu Adriatyku przed pożarami i zagrożeniami sejsmicznymi) (2018–2020), koncentrując się na ryzyku pożarowym.