Europa Północno-Zachodnia

Kraje regionu

Obszar współpracy w Europie Północno-Zachodniej na okres programowania Interreg 2021–2027 obejmuje siedem państw: całe terytorium Irlandii, Belgii, Luksemburga, Szwajcarii i Niderlandów oraz części Francji i Niemiec. Główne zmiany w stosunku do poprzedniego okresu programowania (2014–2020) to wykluczenie Zjednoczonego Królestwa* oraz rozszerzenie regionu transnarodowego, obejmującego całe terytorium Niderlandów i szersze regiony Niemiec. Mapę porównującą stare i nowe granice można zobaczyć tutaj.

* Od wejścia w życie umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z UE w dniu 1 lutego 2020 r. treści ze Zjednoczonego Królestwa nie będą już aktualizowane na tej stronie internetowej.

Ramy polityki

1.     Program współpracy transnarodowej

W programie Interreg VI B „Europa Północno-Zachodnia” (2021–2027), zatwierdzonym przez Komisję Europejską 24 sierpnia 2022 r., promuje się zieloną, inteligentną i sprawiedliwą transformację dla wszystkich terytoriów NWE w celu wspierania zrównoważonego rozwoju i zwiększenia odporności wszystkich regionów, zwiększając ich zdolność do lepszego reagowania na wszelkie istniejące i przyszłe wyzwania. Program Interreg NEW pomaga wspierać transformację energetyczną i transformację o obiegu zamkniętym w regionach poprzez wdrażanie i przyjmowanie transnarodowych i ukierunkowanych na konkretny obszar rozwiązań przyczyniających się do ochrony zasobów naturalnych i poprawy rozwiązań opartych na zasobach przyrody w odpowiedzi na zmianę klimatu.

Zakres tematyczny programu obejmuje aspekty zielonej, inteligentnej i sprawiedliwej transformacji i jest zorganizowany wokół trzech priorytetów:

• Priorytet 1 – Inteligentna odporność klimatyczna i środowiskowa
• Priorytet 2 – Inteligentna i sprawiedliwa transformacja energetyczna
• Priorytet 3 – Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym ukierunkowaną na konkretny obszar
• Priorytet 4 – Poprawa odporności terytorialnej poprzez innowacyjną i inteligentną transformację

Projekty w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu są w szczególności finansowane w ramach priorytetu 1, którego celem szczegółowym jest „zwiększenie ochrony i zachowania przyrody, różnorodności biologicznej i zielonej infrastruktury, w tym na obszarach miejskich, oraz ograniczenie wszelkich form zanieczyszczenia”. Program wspiera wysiłki na rzecz rozwoju zielonej/niebieskiej infrastruktury. Działania te mają na celu zapewnienie ochrony lub odbudowy szerokiego zakresu ekosystemów oraz zapobieganie utracie różnorodności biologicznej i kapitału naturalnego. Ponieważ większość regionów NWE nie osiąga celów w zakresie jakości powietrza, program ma również na celu zmniejszenie stresu cieplnego i poprawę jakości powietrza.

Kwestia efektywności energetycznej, która ma znaczenie zarówno dla kwestii łagodzenia zmiany klimatu, jak i przystosowywania się do niej, jest objęta priorytetem 2, a w szczególności celem szczegółowym 2.2 (Promowanie efektywności energetycznej i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych). Cel ten zostanie osiągnięty poprzez określenie możliwości, które zwiększą charakterystykę energetyczną np. mieszkań i budynków publicznych, transportu/mobilności, śródlądowego transportu wodnego, a także linii sieci ciepłowniczych i chłodniczych.

Poprzedni program Interreg V B Europa Północno-Zachodnia (NWE) (2014-2020) miał na celu promowanie gospodarczej, środowiskowej, społecznej i terytorialnej przyszłości regionu NWE. Ze względu na dużą gęstość zaludnienia i narażenie obszarów miejskich na ryzyko powodzi przybrzeżnych i rzecznych w programie NWE zajęcie się kwestią podatności na zmianę klimatu uznano za jedno z głównych wyzwań na obszarze objętym programem. Wyzwanie to nie zostało jednak przełożone na priorytet tematyczny programu. Został on włączony do priorytetów inwestycyjnych związanych z przejściem na społeczeństwo niskoemisyjne (priorytet 2, a głównie priorytet inwestycyjny 4e), stwierdzając, że „konieczne są działania łagodzące/dostosowawcze”.

2.     Konwencje międzynarodowe i inne inicjatywy współpracy

Wraz z innymi regionami części Europy Północno-Zachodniej są objęte Konwencją OSPAR o ochronie środowiska morskiego północno-wschodniego Atlantyku. W szczególności północno-zachodnia i północno-wschodnia część wybrzeży regionów jest objęta dwoma podregionami konwencji OSPAR: podregion Morza Celtyckiego i podregion Morza Północnego. Na mocy tej konwencji zmianę klimatu (i zakwaszenie oceanów) traktuje się jako kwestię przekrojową pod względem generowania wiedzy, monitorowania skutków i opracowywania wariantów zarządzania mających na celu zwiększenie odporności ekosystemów. W 2019 r. OSPAR powołał międzysesyjną grupę korespondencyjną ds. zakwaszenia oceanów (ICG-OA).

Inne inicjatywy w zakresie współpracy, które obejmują niektóre części regionu północno-zachodniego, to trójstronna współpraca w regionie Morza Wattowego i Komisja ds. Morza Północnego w ramach Konferencji Peryferyjnych Regionów Nadmorskich. Więcej informacji na temat tych inicjatyw można znaleźć na stronie Transnarodowego Regionu Morza Północnego.

3.     Strategie i plany adaptacyjne

Chociaż nie istnieją strategie i plany w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu specjalnie dla regionu północno-zachodniego, inicjatywy współpracy obejmujące kilka krajów regionu transnarodowego (OSPAR, trójstronna współpraca w regionie Morza Wattowego i Komisja ds. Morza Północnego) mają własne strategie, które są istotne dla przystosowania się do zmiany klimatu (strategia na rzecz regionu Morza Północnego do 2030 r., strategia na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu w regionie Morza Wattowego i strategia na rzecz środowiska północno-wschodniego Atlantyku do 2030 r.). Są one w pełni opisane na stronie Transnarodowego Regionu Morza Północnego.

Przykłady projektów finansowanych w latach 2014–2020.

Żaden z projektów zatwierdzonych w okresie programowania 2014–2020 nie odnosił się bezpośrednio do wyzwań związanych z przystosowaniem się do zmiany klimatu. Zamiast tego koncentrują się one na łagodzeniu zmiany klimatu (poprzez ograniczenie emisji dwutlenku węgla) z wartościami dodanymi również w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu (poprzez poprawę efektywności energetycznej).

Europa Północno-Zachodnia może jednak polegać na szerokim doświadczeniu projektów współpracy transnarodowej, które dotyczą tworzenia wiedzy i dzielenia się nią w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Projekty te były finansowane w okresie programowania INTERREG 2007-2013, jak na przykład w przypadku projektów AMICE, DROP i IMCORE.  Ponadto kompletny zestaw ośmiu projektów dotyczących przystosowania się do zmiany klimatu, finansowanych w latach 2007–2013, pogrupowano w SIC-adapt!, Jest to strategiczny klaster mający na celu zwiększenie widoczności i kapitalizacji wyników projektów.