Europa Południowo-Zachodnia
Kraje regionu
Południowe regiony Francji, całe terytorium Hiszpanii (w tym Baleary, a następnie terytoria Melilla i Ceuta), Portugalia i terytorium Zjednoczonego Królestwa Gibraltaru dalej do Andory
Ramy polityki
1. Program współpracy transnarodowej
Program INTERREG V B Europa Południowo-Zachodnia ( SUDOE) wspiera współpracę w dziedzinie inteligentnego i zrównoważonego rozwoju. Koncentruje się na współpracy między sieciami badań naukowych i innowacji poprzez rozpowszechnianie badań stosowanych związanych z kluczowymi technologiami wspomagającymi oraz zachęcanie do współpracy między różnymi departamentami i instytucjami, które wspierają rozwój i internacjonalizację małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Program wspiera również rozpowszechnianie najlepszych praktyk i innowacyjnych rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej w budynkach i zużycia energii odnawialnej, opracowywanie strategii i działań w zakresie koordynacji zarządzania ryzykiem, zwłaszcza tych związanych z niedoborami zasobów wodnych, a także zachowanie i promowanie dziedzictwa naturalnego i kulturowego, w szczególności obszarów sieci Natura 2000. Na lata 2014–2020 program koncentruje się na pięciu priorytetach:
- Badania naukowe i innowacje;
- Konkurencyjność MŚP;
- Gospodarka niskoemisyjna;
- Przeciwdziałanie zmianie klimatu;
- Środowisko i efektywne gospodarowanie zasobami.
Przystosowanie się do zmiany klimatu jest objęte priorytetem 4, który jest wyposażony w 12 % całkowitego finansowania programu (17,08 mln EUR). Oś ta koncentruje się na zarządzaniu i zapobieganiu zagrożeniom związanym ze zmianą klimatu związanym z niedoborem zasobów wodnych i dużą zmiennością opadów, co sprzyja intensyfikacji warunków suszy, pustynnieniu, erozji gleby, pożarom lasów i powodziom.
2. Konwencje międzynarodowe i inne inicjatywy dotyczące współpracy
Niektóre obszary regionu SUDOE są objęte Konwencją OSPAR o ochronie środowiska morskiego północno-wschodniego Atlantyku, w szczególności w regionie IV – Zatoce Biskajskiej i Wybrzeżu Iberyjskim. Zgodnie z tą konwencją zmiana klimatu (i zakwaszanie oceanów) jest rozwiązana jako kwestia przekrojowa w zakresie generowania wiedzy, monitorowania skutków i projektowania wariantów zarządzania mających na celu zwiększenie odporności ekosystemów. Francja i Hiszpania są również umawiającymi się stronami konwencji barcelońskiej, która obejmuje obszar całego Morza Śródziemnego.
Region SUDOE obejmuje obszar górski Pirenejów, który ma długą tradycję współpracy. Wspólnota Robocza Pirenejów (CTP) powstała w 1983 r. z inicjatywy Rady Europy w celu sprostania wspólnym wyzwaniom transgranicznym w dziedzinie transportu, edukacji, badań naukowych, dziedzictwa kulturowego i zrównoważonego rozwoju, między innymi. W 2010 r. w ramach CTP sfinansowano Pyrenejskie Obserwatorium ds. Zmian Klimatu (OPCC) w celu promowania lepszego zrozumienia skutków zmiany klimatu w regionie i określenia skutecznych środków przystosowawczych. Prace OPCC nad przystosowaniem się do zmiany klimatu obejmowały:
- Analizę podatności regionu na zagrożenia klimatyczne;
- Baza najlepszych praktyk w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na obszarach górskich;
- Określenie – wraz z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, decydentami i władzami – zaleceń dotyczących wzmocnienia i realizacji skoordynowanych średnioterminowych inicjatyw w Pirenejach.
Przykłady projektów finansowanych w latach 2014–2020
Poniżej przedstawiono przykłady projektów finansowanych w ramach programu SUDOE 2014-2020.
Projekt 4KET4Reuse (KET do ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków w regionach SUDOE) (2016–2019) ma na celu opracowanie kluczowych technologii wspomagających (KET) w celu ponownego wykorzystania ścieków w celu rozwiązania problemu niedoboru wody, co w regionie jest spowodowane głównie spadkiem opadów i zanieczyszczeniem dostępnych zasobów. W szczególności projekt ma na celu opracowanie i walidację czterech systemów regeneracji poprzez eliminację pojawiających się zanieczyszczeń. Kwestie gospodarki wodnej to również zakres projektu AGUAMOD (Opracowanie platformy zarządzania zasobami wodnymi w okresach niskowodnych na terytorium SUDOE) (2016–2019), którego celem jest opracowanie platformy zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w regionie SUDOE w okresach letnich jako narzędzia służącego zacieśnianiu współpracy między zarządzającymi a użytkownikami gruntów.
Celem projektu FIRE-RS (wildFIRE Remote Sensing) (2016–2019) jest ograniczenie skutków pożarów lasów poprzez zapewnienie agencjom ratunkowym i centrom koordynacyjnym innowacyjnego narzędzia wczesnego wykrywania i skutecznego zarządzania pożarami. Z drugiej strony PLURIFOR ( Transnational Plans for the Management of Forest Risks) (2016–2019) dąży do zmniejszenia podatności obszarów leśnych na liczne zagrożenia (plagi, choroby, burze i pożary) poprzez opracowanie lub ulepszenie planów zarządzania w Hiszpanii, Francji i Portugalii.
Oprócz programu INTERREG V B SUDOE współpraca transgraniczna (INTERREG A) również odgrywa ważną rolę w budowaniu wspólnej bazy wiedzy oraz w przekazywaniu, powielaniu i wykorzystaniu wiedzy o przystosowaniu się w regionie. Przykładem tego jest wsparcie dla Pyrenejskiego Obserwatorium Zmian Klimatu w ramach programu INTERREG A Hiszpania-Francja-Andora (POCTEFA) zarówno w poprzednim, jak i obecnym okresie programowania. Oczekuje się, że projekt OPCC -2 (2016–2019) zwiększy aktualną wiedzę na temat skutków zmiany klimatu i podatności na nie w Pirenejach, a także pomoże w podejmowaniu decyzji poprzez określenie i wdrożenie środków dostosowawczych.