Przygotowanie gruntu pod adaptację
1.1 Uzyskanie wsparcia politycznego na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu
Polityczne wsparcie wysokiego szczebla na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu w mieście jest warunkiem wstępnym pomyślnej realizacji działań przystosowawczych. Przystosowanie się do zmiany klimatu może nie zajmować ważnego miejsca w programie politycznym ze względu na inne presje postrzegane jako pilniejsze, brak świadomości na temat przystosowania się do zmiany klimatu, negatywne konotacje związane z terminami „zmiana klimatu” lub „ryzyko” lub niedopasowanie w krótkoterminowych cyklach budżetowych i okresach legislacyjnych oraz długoterminowy i przyszły charakter skutków zmiany klimatu i ryzyka związanego ze zmianą klimatu. W związku z tym zapewnienie wsparcia politycznego ma zasadnicze znaczenie dla nadania większej wagi kwestii przystosowania się do zmiany klimatu.
Polityczne zobowiązanie do przystosowania się do zmiany klimatu uzgodnione przez radę lokalną i podpisane przez burmistrza, takie jak podpisanie Porozumienia Burmistrzów, może być ważnym pierwszym krokiem w kierunku politycznego poparcia.
Wsparcie polityczne na wysokim szczeblu można uzyskać dzięki kilku czynnikom wyzwalającym.
W lutym 2021 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat „BudującEuropę odporną na zmianę klimatu – nowa strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu”. W strategii przedstawiono długoterminową wizję, zgodnie z którą do 2050 r. UE ma stać się społeczeństwem odpornym na zmianę klimatu, w pełni dostosowanym do nieuniknionych skutków zmiany klimatu. Strategia ta ma na celu wzmocnienie zdolności adaptacyjnych UE i świata oraz zminimalizowanie podatności na skutki zmiany klimatu, zgodnie zporozumieniem paryskim iwnioskiem dotyczącymEuropejskiego prawa o klimacie. Strategia ma na celu zbudowanie społeczeństwa odpornego na zmianę klimatu poprzez poszerzenie wiedzy na temat skutków zmiany klimatu i rozwiązań w zakresie przystosowania się do niej; poprzez zintensyfikowanie planowania przystosowania się do zmiany klimatu i ocen ryzyka klimatycznego; poprzez przyspieszenie działań przystosowawczych; oraz poprzez przyczynianie się do wzmocnienia odporności na zmianę klimatu na całym świecie. Ma on trzy cele: osiągnięcie inteligentniejszej, bardziej systematycznej i szybszej adaptacji.
Takie zalecenia i wymogi prawne na szczeblu ponadnarodowym i krajowym należą do częstych czynników inicjujących działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Krajowe strategie przystosowawcze mogą wymagać od gmin opracowania strategii na szczeblu lokalnym i zapewnienia im wsparcia w realizacji tego zadania, w tym mechanizmów finansowania. Przyjęcie nowej strategii w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu stwarza bardzo korzystną sytuację polityczną w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, ponieważ zapewnia wsparcie polityczne na wysokim szczeblu i uznanie dla działań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na wszystkich szczeblach sprawowania rządów. Zob. rozdział 4: Wielopoziomowe sprawowanie rządów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu w miastach w Europie: w jaki sposób miasta i miasteczka reagują na zmianę klimatu.
Nowa strategia przystosowania się do zmiany klimatuwprowadza stosunkowo nowy aspekt – osiągnięcie odporności w sprawiedliwy i sprawiedliwy sposób, tak aby korzyści z przystosowania się do zmiany klimatu były szeroko i sprawiedliwie dzielone. Uznaje się w nim, że europejskie regiony i obywatele są bezpośrednio dotknięci zmianą klimatu, na przykład przez utratę miejsc pracy w sektorach dotkniętych zmianą klimatu, takich jak rolnictwo, rybołówstwo i turystyka,oraz żenierównenarażenie i podatność różnych regionów i grup społeczno-gospodarczych na skutki zmiany klimatu pogłębia istniejące wcześniej nierówności i podatnośćna zagrożenia.
Zobowiązania prawne mogą również wynikać z polityk sektorowych. W ramach agendy miejskiej dla UE przeprowadzono szereg szkoleń dla polityków na temat przystosowania się do zmiany klimatu. Ich celem jest dostarczanie informacji politykom, aby zapoznać ich z tematem i pomóc im w podejmowaniu decyzji w kwestiach związanych z adaptacją.
W sytuacjach, w których nie ma odgórnego mandatu ze strony decydentów politycznych lub kierownictwa publicznego wyższego szczebla (który wykracza poza okres legislacyjny), prawdopodobnie konieczne są inne czynniki, takie jak oddolna presja ze strony świadomych i gotowych do podjęcia inicjatywy okręgów wyborczych, doświadczenia związane z klęskami żywiołowymi związanymi z klimatem lub wysoka popularność i częstotliwość dyskursu na temat zagrożeń związanych ze zmianą klimatu i adaptacji w kręgach publicznych i politycznych na różnych szczeblach. Zob. rozdział 5 sprawozdania EEA pt. „Urban adaptation in Europe: sposób, w jaki miasta i miasteczka reagują na zmianę klimatu, w którym podsumowano planowanie i działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na szczeblu lokalnym w Europie.
Aby wzmocnić argumenty przemawiające za przystosowaniem się do zmiany klimatu w przypadku braku odgórnych wymogów, administratorzy, którzy chcieliby zainicjować działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i uzyskać poparcie polityczne na wysokim szczeblu, mogą rozważyć następujące działania:
- zgromadzenie dowodów i wiedzy na temat zagrożeń związanych ze zmianą klimatu oraz korzyści płynących z przystosowania się do zmiany klimatu, aby przedstawić przekonujący „przypadek przystosowania się do zmiany klimatu” (zob. np. wytyczne z projektu RESIN dotyczące opracowania uzasadnienia biznesowego dla przystosowania się do zmiany klimatu);
- współpraca z zainteresowanymi stronami, które mają udziały w sektorach wrażliwych na zmianę klimatu, w tym wstępne podnoszenie świadomości wśród nich (zob. krok 1.6);
- Opracowanie konkretnych pomysłów na to, w jaki sposób można przeprowadzić działania przystosowawcze (zob. również krok 3.1);
- wykorzystać dynamikę występowania ekstremalnych zdarzeń pogodowych i narażenia na inne zagrożenia związane ze zmianą klimatu (zob. krok 2.1);
- rozważenie alternatywnych kierunków polityki, które można połączyć z przystosowaniem się do zmiany klimatu, takich jak zrównoważony rozwój, planowanie przestrzenne, zarządzanie ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi itp., oraz pozytywnych synergii i efektów ubocznych (zob. krok 2.6);
- opracowywanie i wykorzystywanie komunikatów komunikacyjnych odpowiadających bieżącym priorytetom lub celom polityki (zob. etap 1.7);
- wykorzystanie doświadczeń innych miast i podobnych obszarów jako przykładów korzyści w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu;
- Gromadzenie informacji na temat dostępnych środków finansowych na przystosowanie się do zmiany klimatu, zmniejszając w ten sposób przeszkody dla decydentów w znalezieniu dodatkowych środków finansowych na działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu (zob. krok 1.5).
Wsparcie polityczne można utrzymać poprzez długoterminowe dokumenty polityczne lub udział w regionalnych, krajowych lub międzynarodowych inicjatywach przystosowawczych.