Wiele zasad w procesie dostosowawczym jest powszechnie uznawanych za kluczowe czynniki dobrej adaptacji. Zasady te (na podstawie UKCIP, 2005; Adger i wsp. 2005 R.; Prutsch et al. 2010 R.; Brown i wsp. W 2011 r. Southern Voices on Adaptation, CARE 2015) to:

1. Adaptacja musi być zrównoważona – reakcje adaptacyjne nie powinny przyczyniać się do zmiany klimatu ani ograniczać wysiłków łagodzących, w związku z czym należy wykorzystywać synergie z celami łagodzenia zmiany klimatu i unikać konfliktów. Ponadto nie powinna ona ograniczać zdolności innych części środowiska naturalnego, społeczeństwa lub przedsiębiorstw do przeprowadzania adaptacji w innych miejscach (np. wykorzystanie wód gruntowych do nawadniania w regionach suchych, co powoduje obniżenie poziomu wód podziemnych i ogranicza dostępną ilość wody pitnej). W miarę możliwości wspierać wysiłki adaptacyjne zwiększające zdolność systemów naturalnych do zwiększania odporności (np. podejścia ekosystemowe i rozwiązania oparte na przyrodzie) poprzez buforowanie zagrożeń związanych z klimatem.
2. Współpraca partnerska – identyfikacja zainteresowanych podmiotów (np. od organów publicznych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw, społeczności lokalnych i osób) na wszystkich odpowiednich szczeblach oraz zaangażowanie tych podmiotów na wszystkich odpowiednich szczeblach oraz zapewnienie im należytego informowania i zachęcania do pracy nad przystosowaniem się do zmiany klimatu. Formułować, określać warianty i ustalać ich priorytety, wdrażać i monitorować strategie adaptacyjne i planować w sposób partycypacyjny i sprzyjający włączeniu społecznemu.
3. Dostosowanie musi opierać się na dowodach – w pełni wykorzystywać najnowsze badania, dane i praktyczne doświadczenie, tak aby proces decyzyjny był dobrze wspierany i świadomy.
4. Zarządzanie ryzykiem klimatycznym i nieklimatycznym przy użyciu zrównoważonego podejścia – zmiana klimatu jest tylko jednym z aspektów wielu stresów, które wpływają na rozwój społeczny, naturalny i gospodarczy. W związku z tym adaptacja musi przyjąć całościowe podejście, które obejmuje zarządzanie zarówno ryzykiem klimatycznym, jak i nieklimatycznym.
5. Zajęcie się ryzykiem związanym z przeszłą i obecną zmiennością klimatu i ekstremami pogodowymi – powinno to być punktem wyjścia dla działań antycypacyjnych mających na celu przeciwdziałanie zagrożeniom i możliwościom związanym ze zmianą klimatu w dłuższej perspektywie. Ważne jest zapewnienie koordynacji i ścisłej synergii z ograniczaniem ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi/zarządzaniem ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi (np. sprawozdanie w sprawie przystosowania się do zmiany klimatu i zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi w Europie).
6. Należy nadać priorytet reagowaniu na skutki klimatyczne – na przykład poprzez zwrócenie większej uwagi na sektory najbardziej dotknięte pogodą i klimatem, które mają długoterminowy okres użytkowania lub skutki, w których zaangażowane są znaczące inwestycje lub zagrożone są wysokie wartości, lub w których zaangażowane jest wsparcie dla krytycznej infrastruktury krajowej.
7. Dostosowanie musi być dostosowane do skali wymaganej przez wyzwanie związane ze zmianą klimatu (np. krajowe/regionalne/lokalne/sektorowe/transgraniczne) – należy zmienić rozwiązania w indywidualnych sytuacjach, uwzględniając również obowiązki i finansowanie.
8. Adaptacja powinna być elastyczna – chociaż nadal istnieje niepewność co do przyszłego klimatu, należy rozważyć i podjąć decyzje, które można łatwo dostosować w niektórych dziedzinach (np. w sektorach o długoterminowych horyzontach planowania). W związku z tym należy uznać wartość niewykorzystanych/niskich żalów i wariantów dostosowawczych korzystnych dla wszystkich pod względem opłacalności i wielu korzyści, a także wartość stopniowego podejścia do adaptacji.
9. Adaptacja musi być przejrzysta – w pełni informować o skutkach i kosztach różnych wariantów adaptacyjnych, zarówno w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej, oraz zapewnić jak najwięcej szczegółów. Decyzje adaptacyjne są również obciążone wartością, np. w odniesieniu do poziomu ryzyka, które należy zaakceptować. Dlatego ważne jest, aby decyzje i przydziały zasobów były przejrzyste, aby móc uzgodnić sprawiedliwe i zrównoważone rozwiązania.
10. Stale dokonywać przeglądu skuteczności, wydajności, sprawiedliwości i zasadności decyzji dostosowawczych w celu ich stopniowego doskonalenia zgodnie z ewolucją dowodów i wiedzy na temat skutków zmiany klimatu. Wymaga to monitorowania i ponownej oceny ryzyka, a także polityki/środków przystosowawczych.